Samara kültürü: Revizyonlar arasındaki fark

Samara kültürü
(MÖ 5. bin yıl)
Evre	Eneolitik
Bölge	Orta Volga
Öncül	?
Ardıl	Hvalınsk kültürü

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 19.58, 9 Nisan 2022 tarihindeki hâli

Samara kültürü, yukarı Volga Nehri'nin (modern Rusya) Samara kıvrım bölgesinde yer alan, MÖ 5. binyılın başında gelişen bir eneolitik kültürdür.^{[not 1]} Samara kültürü, Khvalynsk, Repin ve Yamna (veya Yamnaya) kültürleri gibi Pontik-Hazar bozkırının çağdaşı veya sonraki tarih öncesi kültürleriyle ilgili olarak kabul edilir.^[1] Proto-Hint-Avrupa anavatanı genellikle bu kültürlerden bir veya daha fazlasıyla bağlantılıdır.

Arkeolojik sit alanı

Samara kültürü, bozkır bölgesinin kuzey ucunda, orta Volga'nın Samara kıvrım bölgesinde, MÖ 5. binyılın başlarında gelişen^{[note 1]} eneolitik bir kültürdü.^[2] 1973 yılında Rusya'nın Syezzheye (Съезжее) köyü yakınlarında yapılan arkeolojik kazılar sırasında keşfedilmiştir. Samara ile ilgili sit alanları, Kuzey Hazar kültürünün bir parçası olan Volga'daki (MÖ 5500) Varfolomievka ve Dinyeper kıyısındaki Mykol'ske'dir. Samara kültürünün sonraki aşamaları, bölgedeki halef kültürü, erken Hvalınsk kültürü (MÖ 4700-3800)^[3]^{[not 1]} ile çağdaştır,^[2] ancak arkeolojik bulgular Dinyeper-Donets II kültürü^[2] (MÖ 5200/5000–4400/4200)^[4] ile ilişkili görünmektedir.

Samara nehri vadisi, "Samara kültürleri" veya "Samara vadisi kültürleri" olarak adlandırılan sonraki kültürlerden de alanlara ev sahipliği yapmaktadır. Bu alanlardan bazılarındaki kazılar günümüzde de devam etmektedir. Bununla birlikte, "Samara kültürü" tanımı bölgenin erken eneolitik dönemini ifade etmek için kullanılmaktadır.

Eserler

Mezarlar

Lebyazhinka'da gömülü, arkeolojik olarak MÖ 8000-7000 yıllarına tarihlenen ve genellikle arkeogenetik bilim insanları tarafından "Samara avcı-toplayıcısı" (diğer adıyla I0124; SVP44; M340431) olarak adlandırılan bir erkek, nadir görülen Y-DNA haplogrubu R1b1* (R-L278*) taşımış görünmektedir.^[5]

Bazı mezarlar, kurganın ilk selefi olan taş bir höyük veya alçak toprak bir höyük ile kaplıdır.^{[kaynak belirtilmeli]}

Genetik

Mathieson ve ark. (2015, 2018), Samara Oblastı'nda yaşayan Lebyanzhinka'dan bir erkek avcı-toplayıcının yaklaşık olarak MÖ 5650-5540, Y-haplogroup R1b1a1a ve U5a1d'ye ait olduğunu bulmuştur.^[6]^[7]

Notlar

^ ^a ^b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; dating isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

Kaynakça

^ Wang, Chuan-Chao; Reinhold, Sabine Reinhold; Kalmykov, Alexey; Wissgott, Antje; Brandt, Guido; Jeong, Choongwon; Cheronet, Olivia; Ferry, Matthew; Harney, Eadaoin; Keating, Denise; Mallick, Swapan; Rohland, Nadin; Stewardson, Kristin; Kantorovich, Anatoly R.; Maslov, Vladimir E.; Petrenko, Vladimira G.; Erlikh, Vladimir R.; Atabiev, Biaslan C.; Magomedov, Rabadan G.; Kohl, Philipp L.; Alt, Kurt W.; Pichler, Sandra L.; Gerling, Claudia; Meller, Harald; Vardanyan, Benik; Yeganyan, Larisa; Rezepkin, Alexey D.; Mariaschk, Dirk; Berezina, Natalia Y.; ve diğerleri. (2018). "The genetic prehistory of the Greater Caucasus". bioRxiv: 322347. doi:10.1101/322347. Geçersiz |doi-access=free (yardım)
^ ^a ^b ^c Anthony 2007, s. 189.
^ Anthony 2007, s. 182.
^ Anthony 2007, s. 175.
^ Haak, W.; Lazaridis, I.; Patterson, N.; Rohland, N.; Mallick, S.; Llamas, B.; Brandt, G.; Nordenfelt, S.; Harney, E.; Stewardson, K.; Fu, Q.; Mittnik, A.; Bánffy, E.; Economou, C.; Francken, M.; Friederich, S.; Pena, R. G.; Hallgren, F.; Khartanovich, V.; Khokhlov, A.; Kunst, M.; Kuznetsov, P.; Meller, H.; Mochalov, O.; Moiseyev, V.; Nicklisch, N.; Pichler, S. L.; Risch, R.; Rojo Guerra, M. A.; ve diğerleri. (2015), "Massive migration from the steppe was a source for Indo-European languages in Europe", Nature, 522 (7555), ss. 207–211, arXiv:1502.02783 $2, Bibcode:2015Natur.522..207H, doi:10.1038/nature14317, PMC 5048219 $2, PMID 25731166
^ Mathieson 2015.
^ Mathieson 2018.

Bibliyografya

Anthony, David W. (2007). The Horse The Wheel And Language. How Bronze-Age Riders From the Eurasian Steppes Shaped The Modern World. Princeton University Press.
Marija Gimbutas, "The Civilization of the Goddess", HarperSanFrancisco, 1991, 0-06-250368-5 or 0-06-250337-5
J. P. Mallory, "Samara Culture", Encyclopedia of Indo-European Culture, Fitzroy Dearborn, 1997.
Mathieson, Iain (November 23, 2015). "Genome-wide patterns of selection in 230 ancient Eurasians". Nature. Nature Research. 528 (7583): 499–503. doi:10.1038/nature16152. PMC 4918750 $2. PMID 26595274.
Mathieson, Iain (February 21, 2018). "The Genomic History of Southeastern Europe". Nature. Nature Research. 555 (7695): 197–203. doi:10.1038/nature25778. PMC 6091220 $2. PMID 29466330.

Dış bağlantılar

Kaynak hatası: <ref> "note" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="note"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)

[dating-1] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; dating isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

[2] Wang, Chuan-Chao; Reinhold, Sabine Reinhold; Kalmykov, Alexey; Wissgott, Antje; Brandt, Guido; Jeong, Choongwon; Cheronet, Olivia; Ferry, Matthew; Harney, Eadaoin; Keating, Denise; Mallick, Swapan; Rohland, Nadin; Stewardson, Kristin; Kantorovich, Anatoly R.; Maslov, Vladimir E.; Petrenko, Vladimira G.; Erlikh, Vladimir R.; Atabiev, Biaslan C.; Magomedov, Rabadan G.; Kohl, Philipp L.; Alt, Kurt W.; Pichler, Sandra L.; Gerling, Claudia; Meller, Harald; Vardanyan, Benik; Yeganyan, Larisa; Rezepkin, Alexey D.; Mariaschk, Dirk; Berezina, Natalia Y.; ve diğerleri. (2018). "The genetic prehistory of the Greater Caucasus". bioRxiv: 322347. doi:10.1101/322347. Geçersiz |doi-access=free (yardım)

[FOOTNOTEAnthony2007189-4] Anthony 2007, s. 189.

[FOOTNOTEAnthony2007182-5] Anthony 2007, s. 182.

[FOOTNOTEAnthony2007175-6] Anthony 2007, s. 175.

[7] Haak, W.; Lazaridis, I.; Patterson, N.; Rohland, N.; Mallick, S.; Llamas, B.; Brandt, G.; Nordenfelt, S.; Harney, E.; Stewardson, K.; Fu, Q.; Mittnik, A.; Bánffy, E.; Economou, C.; Francken, M.; Friederich, S.; Pena, R. G.; Hallgren, F.; Khartanovich, V.; Khokhlov, A.; Kunst, M.; Kuznetsov, P.; Meller, H.; Mochalov, O.; Moiseyev, V.; Nicklisch, N.; Pichler, S. L.; Risch, R.; Rojo Guerra, M. A.; ve diğerleri. (2015), "Massive migration from the steppe was a source for Indo-European languages in Europe", Nature, 522 (7555), ss. 207–211, arXiv:1502.02783 $2, Bibcode:2015Natur.522..207H, doi:10.1038/nature14317, PMC 5048219 $2, PMID 25731166

[FOOTNOTEMathieson2015-8] Mathieson 2015.

[FOOTNOTEMathieson2018-9] Mathieson 2018.

[not 1]

[1]

[note 1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
+{{Arkeolojik kültür bilgi kutusu
-'''Samara kültürü''', yukarı [[Volga|Volga Nehri'nin]] (modern Rusya) Samara kıvrım bölgesinde yer alan, MÖ 5. binyılın başında gelişen bir [[Bakır Çağı|eneolitik]] kültürdür.{{refn|group=note|name=dating}} Samara kültürü, Khvalynsk, Repin ve [[Yamnaya kültürü|Yamna]] (veya Yamnaya) kültürleri gibi [[Karadeniz-Hazar stepleri|Pontik-Hazar bozkırının]] çağdaşı veya sonraki tarih öncesi kültürleriyle ilgili olarak kabul edilir.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.biorxiv.org/content/early/2018/05/16/322347.full.pdf+html|başlık=The genetic prehistory of the Greater Caucasus|yazarlar=Wang|yazarları-göster=29|sayfalar=322347|çalışma=bioRxiv|yıl=2018|doi=10.1101/322347}}</ref> Proto-Hint-Avrupa anavatanı genellikle bu kültürlerden bir veya daha fazlasıyla bağlantılıdır.
+| ad                = Samara kültürü
+| alternatif_adları =
+| harita            = Samara culture.jpg
+| harita_boyutu     =
+| harita_başlığı    =
+| harita2           =
+| harita_boyutu2    =
+| harita_başlığı2   =
+| coğrafi_aralık    =
+| tarihi_aralık     = MÖ 5. bin yıl
+| çağ               =
+| bölge             = Orta Volga
+| arkeolojik_evre   = [[Eneolitik]]
+| ana_sit           =
+| önemli_sitler     =
+| diğer_sitler      =
+| nitelik           =
+| öncül             = ?
+| ardıl             = [[Hvalınsk kültürü]]
+| tanımlayan        =
+| çözümleyen        =
+| modül             =
+}}
+{{Hint-Avrupa konuları}}
+'''Samara kültürü''', yukarı [[Volga|Volga Nehri'nin]] (modern Rusya) Samara kıvrım bölgesinde yer alan, MÖ 5. binyılın başında gelişen bir [[Bakır Çağı|eneolitik]] kültürdür.{{refn|group=not|name=dating}} Samara kültürü, Khvalynsk, Repin ve [[Yamnaya kültürü|Yamna]] (veya Yamnaya) kültürleri gibi [[Karadeniz-Hazar stepleri|Pontik-Hazar bozkırının]] çağdaşı veya sonraki tarih öncesi kültürleriyle ilgili olarak kabul edilir.<ref>{{Cite journal | url=https://www.biorxiv.org/content/early/2018/05/16/322347.full.pdf+html | doi=10.1101/322347| title=The genetic prehistory of the Greater Caucasus| journal=bioRxiv| pages=322347| year=2018| last1=Wang| first1=Chuan-Chao| last2=Reinhold| first2=Sabine Reinhold| last3=Kalmykov| first3=Alexey| last4=Wissgott| first4=Antje| last5=Brandt| first5=Guido| last6=Jeong| first6=Choongwon| last7=Cheronet| first7=Olivia| last8=Ferry| first8=Matthew| last9=Harney| first9=Eadaoin| last10=Keating| first10=Denise| last11=Mallick| first11=Swapan| last12=Rohland| first12=Nadin| last13=Stewardson| first13=Kristin| last14=Kantorovich| first14=Anatoly R.| last15=Maslov| first15=Vladimir E.| last16=Petrenko| first16=Vladimira G.| last17=Erlikh| first17=Vladimir R.| last18=Atabiev| first18=Biaslan C.| last19=Magomedov| first19=Rabadan G.| last20=Kohl| first20=Philipp L.| last21=Alt| first21=Kurt W.| last22=Pichler| first22=Sandra L.| last23=Gerling| first23=Claudia| last24=Meller| first24=Harald| last25=Vardanyan| first25=Benik| last26=Yeganyan| first26=Larisa| last27=Rezepkin| first27=Alexey D.| last28=Mariaschk| first28=Dirk| last29=Berezina| first29=Natalia Y.| last30=Gresky| first30=Julia| display-authors=29| doi-access=free}}</ref> Proto-Hint-Avrupa anavatanı genellikle bu kültürlerden bir veya daha fazlasıyla bağlantılıdır.
 == Arkeolojik sit alanı ==
-Samara kültürü, bozkır bölgesinin kuzey ucunda, orta [[Volga|Volga'nın]] Samara kıvrım bölgesinde, MÖ 5. binyılın başlarında gelişen{{refn|There are several datings available.
+Samara kültürü, bozkır bölgesinin kuzey ucunda, orta [[Volga|Volga'nın]] Samara kıvrım bölgesinde, MÖ 5. binyılın başlarında gelişen{{refn|Konu hakkında farklı taihler önerilmektedir.
-* Gimbutas dated it to 5000 BCE.
+* Gimbutas MÖ 5000 civarına tarihlendirmektedir.
+* V.A. Dergachev'e göre (2007), ''О скипетрах, о лошадях, о войне: Этюды в защиту миграционной концепции М. Гимбутас'', {{ISBN|5-98187-173-3}}, Samara kültürü Karbon tarihleme yöntemine göre MÖ 5200–4500 arasına tarihlendirilmektedir, ve, muhtemelen 5. binyılın ortalarına kadar sürmüştür. Bununla birlikte, [[Hvalınsk kültürü]] tahminen MÖ 4600–3900 arasına tarihlendirilmektedir. Bu veriler, Samara kültür sitlerinin radyokarbon tarihlemesine veya dendrokronolojisine değil, senkronizasyona dayanmaktadır.
-* According to V.A. Dergachev (2007), ''О скипетрах, о лошадях, о войне: Этюды в защиту миграционной концепции М. Гимбутас'', {{ISBN|5-98187-173-3}}, dates Samara culture at cal. C-14 5200–4500 BCE, with possible continuation into first half of 5th millennium, while the [[Khvalynsk culture]] is dated at ca. 4600–3900 BCE. These data are based on synchronisation, not radiocarbon dating or dendrochronology of Samara culture sites itself. The synchronisation to the west: Samara equal to [[Mariupol culture|Mariupol]] equal to [[Cucuteni-Trypillian culture|Tripolie A]] equal to [[Vinča culture|Vinča - Turdas (Vinča B, C)]]; [[Khvalynsk culture|Khvalinskaya]] equal to [[Sredny Stog culture|Sredni Stog 1]] equal to [[Cucuteni-Trypillian culture|Tripolie B1]] equal to [[Cucuteni-Trypillian culture|Pre-Cucuteni]] equal to [[:ro:Cultura Gumelnița|Gumelnita]]; [[Maykop culture|Maykop]] equal to [[Yamna culture|Yamna]] equal to [[Sredny Stog culture|Sredni Stog II]] equal to [[Cucuteni-Trypillian culture|Tripolie B2]] equal to [[Cerna Voda I]] equal to [[Sălcuţa culture|Salcuta IV]] equal to [[Bodrogkeresztur culture|Bodrogkeresztur]].
-* Mallory and Adams, [[Encyclopedia of Indo-European Culture]], gives the bare date "fifth millennium BCE", while the [[Khvalynsk culture]], its reported successor, is dated at 4900–3500 BCE.|group=note|name=dating}} [[Bakır Çağı|eneolitik]] bir kültürdü.{{sfn|Anthony|2007|p=189}} 1973 yılında [[Rusya|Rusya'nın]] Syezzheye (Съезжее) köyü yakınlarında yapılan arkeolojik kazılar sırasında keşfedilmiştir. Samara ile ilgili sit alanları, Kuzey Hazar kültürünün bir parçası olan [[Volga|Volga'daki]] (MÖ 5500) Varfolomievka ve [[Dinyeper]] kıyısındaki Mykol'ske'dir. Samara kültürünün sonraki aşamaları, bölgedeki halef kültürü, erken [[Hvalınsk kültürü]] (MÖ 4700-3800){{Kdn|Anthony|2007}}{{refn|group=note|name=dating}} ile çağdaştır, ancak arkeolojik bulgular [[Dinyeper-Donets kültürü|Dinyeper-Donets II kültürü]]{{Kdn|Anthony|2007}} (MÖ 5200/5000–4400/4200){{Kdn|Anthony|2007}} ile ilişkili görünmektedir.
+* Mallory ve Adams, [[Hint-Avrupa Kültürü Ansiklopedisi]]'nde, kültürü "MÖ beşinci bin yıla tarihlendirirken", halefi olan [[Hvalınsk kültürü]]nü MÖ 4900–3500 aralığına tarihlendirmektedir.|group=note|name=dating}} [[Bakır Çağı|eneolitik]] bir kültürdü.{{sfn|Anthony|2007|p=189}} 1973 yılında [[Rusya|Rusya'nın]] Syezzheye (Съезжее) köyü yakınlarında yapılan arkeolojik kazılar sırasında keşfedilmiştir. Samara ile ilgili sit alanları, Kuzey Hazar kültürünün bir parçası olan [[Volga|Volga'daki]] (MÖ 5500) Varfolomievka ve [[Dinyeper]] kıyısındaki Mykol'ske'dir. Samara kültürünün sonraki aşamaları, bölgedeki halef kültürü, erken [[Hvalınsk kültürü]] (MÖ 4700-3800){{sfn|Anthony|2007|p=182}}{{refn|group=not|name=dating}} ile çağdaştır,{{sfn|Anthony|2007|p=189}} ancak arkeolojik bulgular [[Dinyeper-Donets kültürü|Dinyeper-Donets II kültürü]]{{sfn|Anthony|2007|p=189}} (MÖ 5200/5000–4400/4200){{sfn|Anthony|2007|p=175}} ile ilişkili görünmektedir.
 Samara nehri vadisi, "Samara kültürleri" veya "Samara vadisi kültürleri" olarak adlandırılan sonraki kültürlerden de alanlara ev sahipliği yapmaktadır. Bu alanlardan bazılarındaki kazılar günümüzde de devam etmektedir. Bununla birlikte, "Samara kültürü" tanımı bölgenin erken eneolitik dönemini ifade etmek için kullanılmaktadır.
@@ 13. satır: / 38. satır: @@
 === Mezarlar ===
+Lebyazhinka'da gömülü, arkeolojik olarak MÖ 8000-7000 yıllarına tarihlenen ve genellikle [[arkeogenetik]] bilim insanları tarafından "Samara avcı-toplayıcısı" (diğer adıyla I0124; SVP44; M340431) olarak adlandırılan bir erkek, nadir görülen [[İnsan Y-DNA haplogrubu|Y-DNA haplogrubu]] [[Haplogrup R1b (Y-DNA)|R1b1*]] (R-L278*) taşımış görünmektedir.<ref>{{Citation | doi = 10.1038/nature14317| title = Massive migration from the steppe was a source for Indo-European languages in Europe| journal = Nature| year = 2015| last1 = Haak | first1 = W. | last2 = Lazaridis | first2 = I. | last3 = Patterson | first3 = N. | last4 = Rohland | first4 = N. | last5 = Mallick | first5 = S. | last6 = Llamas | first6 = B. | last7 = Brandt | first7 = G. | last8 = Nordenfelt | first8 = S. | last9 = Harney | first9 = E. | last10 = Stewardson | first10 = K. | last11 = Fu | first11 = Q. | last12 = Mittnik | first12 = A. | last13 = Bánffy | first13 = E. | last14 = Economou | first14 = C. | last15 = Francken | first15 = M. | last16 = Friederich | first16 = S. | last17 = Pena | first17 = R. G. | last18 = Hallgren | first18 = F. | last19 = Khartanovich | first19 = V. | last20 = Khokhlov | first20 = A. | last21 = Kunst | first21 = M. | last22 = Kuznetsov | first22 = P. | last23 = Meller | first23 = H. | last24 = Mochalov | first24 = O. | last25 = Moiseyev | first25 = V. | last26 = Nicklisch | first26 = N. | last27 = Pichler | first27 = S. L. | last28 = Risch | first28 = R. | last29 = Rojo Guerra | first29 = M. A. | last30 = Roth | first30 = C. | display-authors = 29| bibcode=2015Natur.522..207H | volume=522 | issue = 7555| pages=207–211 | pmid=25731166 | pmc=5048219| arxiv = 1502.02783 }}</ref>
-Lebyazhinka'da gömülü, arkeolojik olarak MÖ 8000-7000 yıllarına tarihlenen ve genellikle [[arkeogenetik]] bilim insanları tarafından "Samara avcı-toplayıcısı" (diğer adıyla I0124; SVP44; M340431) olarak adlandırılan bir erkek, nadir görülen [[İnsan Y-DNA haplogrubu|Y-DNA haplogrubu]] [[Haplogrup R1b (Y-DNA)|R1b1*]] (R-L278*) taşımış görünmektedir.<ref>{{Kaynak|başlık=Massive migration from the steppe was a source for Indo-European languages in Europe|yazarları-göster=29|ansiklopedi=Nature|sayı=7555|sayfalar=207–211|yıl=2015|cilt=522|pmc=5048219|pmid=25731166|doi=10.1038/nature14317}}</ref>
 Bazı mezarlar, kurganın ilk selefi olan taş bir höyük veya alçak toprak bir höyük ile kaplıdır.{{Kaynak belirt|date=April 2020}}
@@ 22. satır: / 46. satır: @@
 == Notlar ==
+{{Commons category|Samara culture}}
-{{Kaynakça|group=note}}
+{{Kaynakça|group=not}}
 == Kaynakça ==
 {{Kaynakça}}
-== İleri okumalar ==
+== Bibliyografya ==
+{{refbegin}}
+* {{cite book |last=Anthony |first=David W. |year=2007 |title=The Horse The Wheel And Language. How Bronze-Age Riders From the Eurasian Steppes Shaped The Modern World |publisher=Princeton University Press }}
+* [[Marija Gimbutas]], "The Civilization of the Goddess", HarperSanFrancisco, 1991, {{ISBN|0-06-250368-5}} or {{ISBN|0-06-250337-5}}
+* [[J. P. Mallory]], "Samara Culture", ''[[Encyclopedia of Indo-European Culture]]'', Fitzroy Dearborn, 1997.
+* {{cite journal |last1=Mathieson |first1=Iain |date=November 23, 2015 |title=Genome-wide patterns of selection in 230 ancient Eurasians |journal=[[Nature (journal)|Nature]] |publisher=[[Nature Research]] |volume=528 |issue=7583 |pages=499–503 |doi=10.1038/nature16152 |pmc=4918750 |pmid=26595274 }}
+* {{cite journal |last1=Mathieson |first1=Iain |date=February 21, 2018 |title=The Genomic History of Southeastern Europe |journal=[[Nature (journal)|Nature]] |publisher=[[Nature Research]] |volume=555 |issue=7695 |pages=197–203 |doi=10.1038/nature25778 |pmc=6091220 |pmid=29466330 }}
+{{refend}}
 == Dış bağlantılar ==
+* [http://users.hartwick.edu/iaes/horseback/horse.html The Horse in Mortuary Symbolism...]
+* [http://www.pnas.org/cgi/content/full/99/16/10905 Mitochondrial DNA and the origins of the domestic horse]
+* [http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/291/5503/474?ijkey=ee6b658a7e39e6054958efcf7f95ef0c57496273&keytype2=tf_ipsecsha Widespread Origins of Domestic Horse Lineages]
+* [http://povolzie.archeologia.ru/16.htm Factual archaeological description of Samara culture (in Russian)]
 [[Kategori:Tarih öncesi Rusya]]