Beşşar Esad: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Oğuzhan (mesaj | katkılar)
Devriyeler
9.987 değişiklik
k 88.233.155.188 tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Rapsar tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi.
Oğuzhan (mesaj | katkılar)
Devriyeler
9.987 değişiklik
Suriye İç Savaşı
42. satır: 42. satır:
1994 yılında kardeşi [[Basil Esed]]'in bir trafik kazası sonrası ölmesi sonrası Suriye’ye geri dönen Beşşar Esed, babası [[Hafız Esed]]'in halefi olması için eğitildi. Suriye ordusuna giren Beşşar Esed; babasının ölümüyle birlikte yerine geçen geçici Cumhurbaşkanı [[Abdülhalim Haddam]] tarafından 11 Haziran 2006’da silahlı kuvvetlerin başına geçirildi. [[Suriye-Lübnan ilişkileri]]nin gerginleştiği 1995 yılında [[Lübnan]] dosyasını ele alan Beşşar Esed’in, 1998 yılında [[Emil Lahud]]’un Lübnan Cumhurbaşkanı olması konusunda gayret gösterdiği söylenmektedir.
1994 yılında kardeşi [[Basil Esed]]'in bir trafik kazası sonrası ölmesi sonrası Suriye’ye geri dönen Beşşar Esed, babası [[Hafız Esed]]'in halefi olması için eğitildi. Suriye ordusuna giren Beşşar Esed; babasının ölümüyle birlikte yerine geçen geçici Cumhurbaşkanı [[Abdülhalim Haddam]] tarafından 11 Haziran 2006’da silahlı kuvvetlerin başına geçirildi. [[Suriye-Lübnan ilişkileri]]nin gerginleştiği 1995 yılında [[Lübnan]] dosyasını ele alan Beşşar Esed’in, 1998 yılında [[Emil Lahud]]’un Lübnan Cumhurbaşkanı olması konusunda gayret gösterdiği söylenmektedir.


Babasının ölümünden sonra parlamentonun toplanarak cumhurbaşkanlığı için gerekli olan 40 yaş sınırını, 34 yaş sınırıyla değiştirmesi üzerine Beşşar Esed, Suriye Cumhurbaşkanı olmuştur. [[Suriye-İsrail ilişkileri]] konusunda başkanlığı ele almasından itibaren babasının yolunu sürdüren Beşşar Esed, çeşitli uluslar arası konferanslarda [[İsrail karşıtlığı|İsrail]] ve [[ABD karşıtlığı|ABD aleyhtarı]] konuşmalarıyla dikkatleri çekmiş; diğer [[Arap ülkeleri]]nden farklı bir görüntü sergilemiştir. [[11 Eylül saldırıları|11 Eylül olayları]] sonrası [[ABD-Suriye ilişkileri]] gitgide gerginleşmiş; ABD, Suriye’yi “teröre destek vermek”le suçlamıştır. İki ülke arasındaki ilişkiler Lübnan Cumhurbaşkanı [[Refik Hariri]]'nin öldürülmesi sonrası çıkmaza girmiş; ABD [[BM Güvenlik Konseyi]]’nin 1559 sayılı kararıyla Suriye askerlerinin Lübnan’dan çıkmasını sağlamıştır.
Babasının ölümünden sonra parlamentonun toplanarak cumhurbaşkanlığı için gerekli olan 40 yaş sınırını, 34 yaş sınırıyla değiştirmesi üzerine Beşşar Esed, Suriye Cumhurbaşkanı olmuştur.
=== Demokrasi ===
Ölümü ile [[Hafız Esad]] iktidarının sona ermesi, ülkede demokratik reformlar için umut doğurdu ve yoğun sosyal ve politik tartışmaların yaşandığı "[[Şam Baharı]]" ortaya çıktı.<ref>{{cite journal |title=No Room to Breathe: State Repression of Human Rights Activism in Syria |publisher=Human Rights Watch |date=October 2007 |volume=19 |issue=6 |pages=8–13 |url=http://www.hrw.org/en/node/10646/section/4 }}</ref> Temmuz 2000 tarihinde başlayan Şam Baharı, pek çok politik forum ve [[:en:Salon (gathering)|salonun]] ortaya çıkması ile ülkenin geleceğinin özgürce tartışıldığı bir ortam doğurdu, fakat bu siyasi hürriyet ortamı, özgür ve adil seçimler ile politik özgürlük talep eden pek çok aktivistin tutuklanması ile, Ağustos 2001 tarihinde sona erdi.<ref name=alan>{{cite book |last=George |first=Alan |title=Syria:Neither Bread nor Freedom |year=2003 |publisher=Zed Books |location=New York, NY |isbn=1-84277-213-9 |pages=56–58 |url=http://books.google.com/?id=dFdbVVcKsSIC }}</ref>


[[Esad ailesi]], [[Şiilik|Şii İslam]]'ın bir kolu olan, Suriye toplumunun tahminen %12'lik bir kısmını oluşturan [[Alevi]] azınlığa mensuptur.<ref>{{cite news |last= Heneghan |first= Tom |date= 23 December 2011 |title= Syria's Alawites are secretive, unorthodox sect |url= http://www.reuters.com/article/2011/12/23/us-syria-religion-alawites-idUSTRE7BM1J220111223 |agency= Reuters |accessdate=8 August 2013}}</ref> Aile, Suriye'nin güvenlik güçlerini sıkı bir kontrol ile elinde tutmuş ve bu yüzden ülkenin dörtte üçünü oluşturan Sünni çoğunluk üzerinde bir "dargınlığa"<ref>{{cite news |url=http://www.nytimes.com/2011/04/25/world/middleeast/25assad.html |title=Syrian Crisis Tests the Mettle of Its Autocratic Ruler |date=24 April 2011 |work=New York Times |first=Robert F. |last=Worth |accessdate=10 August 2013 }}</ref> sebep olmuştur. Etnik azınlık olan [[:en:Kurds in Syria|Suriye Kürtleri]] de etnik ayrımcılık ve kültürel hakları ile anadilleri üzerindeki yasaklar sebebiyle protest bir tutum takınmış ve şikayetçi olagelmişlerdir.<ref>{{cite news |url=http://www.reuters.com/article/2011/04/07/syra-kurds-leader-idUSLDE73613X20110407 |title=Syria Kurd leader vows to keep up democracy struggle | agency=Reuters| date=7 April 2011 |accessdate=10 August 2013}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.guardian.co.uk/world/2011/mar/27/report-12-killed-syrian-port-city |title=US will not intervene in Syria as it has in Libya, says Hillary Clinton |work=The Guardian |date=27 March 2011 |location=London}}</ref>
== Esed karşıtı hareketler ==
=== Ekonomi ===
Savaştan önce hükûmet aleyhtarlığının en yüksek olduğu yerler, çoğunlukla dindar Sünnilerin ikamet ettiği ülkenin fakir kısımları olmuştur.<ref name="Poor rural rebels">{{cite news|title=Rebels in Syria's largest city of Aleppo mostly poor, pious and from rural backgrounds|url=http://www.foxnews.com/world/2012/10/16/rebels-in-syria-largest-city-aleppo-mostly-poor-pious-and-from-rural/|accessdate=28 January 2013|work=Fox News|agency=Associated Press|date=16 October 2012}}</ref> Bu yerlerin başında çok yüksek yoksulluk oranlarıyla mücadele eden [[Dera]] ve [[Humus, Suriye|Humus]] gibi şehirler gelirken, bu şehirlerin kırsal bölgeleri 2011 yılı başında kuraklık yaşamıştır. Devletin ekonomik politikaları çoğunlukla hükûmetle yakın ilişkilere sahip küçük bir azınlığına fayda sağlamıştır.<ref name="Poor rural rebels" /> 2011 yılı başları itibarıyla Suriye, yaşam standartlarında ulusal çapta bir kötüleşme yaşamış, emtia fiyatları fahiş derecede artmış<ref>{{cite news|last=Saleeby|first=Suzanne|title=Sowing the Seeds of Dissent: Economic Grievances and the Syrian Social Contract's Unraveling|url=http://www.jadaliyya.com/pages/index/4383/sowing-the-seeds-of-dissent_economic-grievances-an|newspaper=Jadaliyya|date=16 February 2012}}</ref> ve yüksek genç işsizliği oranları görülmüştür.<ref>{{cite web |url=http://journalistsresource.org/studies/government/international/youth-exclusion-in-syria-economic/ |title=Youth Exclusion in Syria: Social, Economic, and Institutional Dimensions |publisher=Journalist's Resource |accessdate=11 August 2012 }}</ref>

=== İnsan hakları ===
Suriye'de insan hakları konusu uzun süre uluslararası organizasyonlar ve bağımsız kuruluşlar tarafından sert eleştirilere konu yapılmıştır.<ref>[http://www.hrw.org/world-report-2010 "World Report 2010 Human Rights Watch World Report 2010"], p. 555.</ref> Ülke 1963 yılından itibaren [[olağanüstü hâl]] altında idare edilmiş ve bu durum, güvenlik güçlerine olağandışı tutuklama ve gözaltı yetkileri vermiştir.<ref name="AmInt2009"/> Beşar Esad, yaygın kabule göre, demokratik reformlar konusunda başarısız olmuştur; 2012 yılındaki bir [[İnsan Hakları İzleme Örgütü]] raporuna göre Beşar Esad iktidarı devraldığından beri rejimin antidemokratik doğasında herhangi bir iyileşme sağlanamamıştır.<ref>{{cite news |url=http://www.guardian.co.uk/world/2010/jul/16/syrian-human-rights-unchanged-assad |work=The Guardian |first=Ian |last=Black |title=Syrian human rights record unchanged under Assad, report says |date=16 July 2010 |location=London}}</ref> [[:en:Arab Socialist Ba'ath Party – Syria Region|Suriye Baas Partisi]] dışındaki tüm siyasi partilerin yasaklı olduğu ülke, serbest seçimlerin olmadığı bir [[tek parti rejimi]] görüntüsünü korumuştur.<ref name="AmInt2009">{{cite web |url=http://report2009.amnesty.org/en/regions/middle-east-north-africa/syria |publisher=Amnesty International |year=2009 |title=Syria |accessdate=1 February 2012 }}</ref>

İsyandan önce ülkede ifade hürriyeti, toplanma hürriyeti ve örgütlenme hürriyeti sıkı şekilde kontrol altında tutulmuştur.<ref name=HRW/> 2006'dan itibaren muhaliflere uygulanan seyahat yasakları artırılmıştır; bu yasaklar [[Arap dünyası]]ndaki en ağır seyahat yasakları olarak tanımlanmıştır.<ref>{{cite news |url=http://www.economist.com/node/17155868 |title=How Syria controls its dissidents – Banning travel |date=30 September 2010 |work=The Economist }}</ref> Hükûmet güçleri, insan hakları savunucularını ve diğer hükûmet muhaliflerini baskı altında tutmuş ve hapsetmiş, sınırsız süre boyunca hapis cezasına mahkum etmiş, kötü hapishane koşullarında tutmuş, işkenceye maruz bırakmış<ref name=HRW>[http://books.google.com/?id=OZ3a4M_oZccC Human Rights Watch World Report 2005 Events of 2004], [[Human Rights Watch]] 2005. ISBN 1-56432-331-5.</ref> ve öldürmüştür.<ref>{{cite web|title=A Wasted Decade|url=http://www.hrw.org/en/node/91580/section/4|publisher=Human Rights Watch|page=4|page=8|date=16 July 2010}}</ref><ref>{{cite web|title=2010 Country Reports on Human Rights Practices - Syria|url=http://www.unhcr.org/refworld/country,,,,SYR,,4da56d83a2,0.html|publisher=United Nations High Commissioner for Refugees|date=8 April 2011}}</ref>

Kadınlar ve etnik azınlıklar kamu sektöründe ayrımcılığa maruz kalmıştır.<ref name=HRW/> 1962 yılında binlerce Kürt vatandaşlıktan çıkarılmış ve onların soyundan gelenler "yabancılar" olarak fişlenmiştir.<ref name=cnnkurds>{{cite news |url=http://articles.cnn.com/2011-04-07/world/syria.kurdish.citizenship_1_kurdish-region-kurdish-identity-stateless-kurds|title=Stateless Kurds in Syria granted citizenship |publisher=CNN |date=7 April 2011 |accessdate=13 November 2011 }}</ref> 2004 yılından itibaren ülkenin Kürt bölgelerinde yaşanan ayaklanmalar tansiyonu yükseltmiştir.<ref>{{cite journal |last=Brandon |first=James |title=The PKK and Syria's Kurds |url=http://www.jamestown.org/programs/gta/single/?tx_ttnews%5Btt_news%5D=1014&tx_ttnews%5BbackPid%5D=182&no_cache=1 |journal=Terrorism Monitor |publisher=The Jamestown Foundation|location=Washington, DC |volume=5 |issue=3 |date=21 February 2007 |accessdate=1 February 2012 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.mideastweb.org/log/archives/00000231.htm |title=Kurdish agony – the forgotten massacre of Qamishlo |last=Isseroff |first=Ami |work=MideastWeb |date=24 March 2004 |accessdate=16 February 2012 }}</ref> Bu tarihten beri Kürt göstericiler ile güvenlik güçleri arasında zaman zaman çatışmalar yaşanmaya devam etmiştir.

Dinî özgürlüklerin kısıtlı olduğu ülkede [[Yehova'nın Şahitleri|Yehova Şahitleri]] ayrımcılığa ve baskıya maruz kalmıştır.<ref>United States Bureau of Democracy, Human Rights and Labor. [http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2007/90221.htm Syria: International Religious Freedom Report 2007]. ''This article incorporates text from this source, which is in the [[public domain]].''</ref> LGBT haklarının da zayıf olduğu ülkede, eşcinsel ilişkiler en az 3 yıl hapis cezasıyla cezalandırılırken, 2010 yılında polis güçleri 25 erkeği eşcinsel oldukları gerekçesiyle gözaltına almıştır.<ref>{{cite web|url=http://www.pinknews.co.uk/2010/06/23/syrian-authorities-crack-down-on-gay-men/ |title=Syrian authorities crack down on gay men |author=Brocklebank, Christopher|work=Pink News|date=2010-06-23 |accessdate=2010-12-07}}</ref> Birleşmiş Milletler, 10'lu yaşlarındaki ve daha küçük yaştaki erkek çocukların Suriye güvenlik güçleri tarafından toplu halde tecavüze uğradıklarını belgelemiştir.<ref name="online">{{cite web | url=http://online.wsj.com/article/SB10001424052970203935604577066623669457632.html |title=More than 250 children among dead, U.N. says |author=Joe Lauria |publisher=The Wall Street Journal |date=November 29, 2011 |accessdate=November 29, 2011}}</ref> İnsan Hakları İzleme Örgütü bir başka raporunda, 2010 yılında dünyada en kötü insan hakları durumunun Suriye'de olduğunu bildirmiştir.<ref name="reuters">{{cite web |url=http://www.reuters.com/article/2011/01/24/us-syria-rights-idUSTRE70N5S620110124 |title=Syria among worst for rights abuses: HRW report |date=2011-01-24 |publisher=Reuters }}</ref>

=== Basın özgürlüğü ===
Ülkedeki tüm medya organlarının [[:en:Arab Socialist Ba'ath Party – Syria Region|Baas Partisi]]nin kontrolü altında bulunduğu ülkede<ref name=RSF>[http://en.rsf.org/syrie-ten-years-after-bashar-el-assad-s-15-07-2010,37959.html Ten years after Bashar el-Assad’s installation, the government still decides who can be a journalist], Reporters Without Borders USA.</ref> gazeteciler ve bloggerlar sistematik olarak tutuklanmış ve yargılanmıştır.<ref name=GUARD>{{cite news | url = http://www.guardian.co.uk/world/2010/jul/16/syrian-human-rights-unchanged-assad | location=London | work=The Guardian | first=Ian | last=Black | title=Syrian human rights record unchanged under Assad, report says | date=2010-07-16}}</ref> 2009 yılında Gazetecileri Koruma Komitesi, dünya üzerinde blogger olmak için en kötü 10 ülke listesinde Suriye'ye 3. sırada yer vermiştir.<ref>[http://www.cpj.org/reports/2009/04/10-worst-countries-to-be-a-blogger.php "10 Worst Countries to be a Blogger"], Committee to Protect Journalists, 30 April 2009</ref> [[İnternet sansürü]]nün yoğun olduğu ülkede, politik sebeplerle internet siteleri yasaklanmış ve bu sitelere erişenler tutuklanmıştır. 2007 yılında kabul edilen bir yasa uyarınca [[internet kafe]]ler, kullanıcılarının internet forumlarında yaptıkları tüm yorumları ve paylaşımları kaydetmek ve devlete bildirmekle yükümlü tutulmuşlardır.<ref>{{cite web |url=http://en.rsf.org/spip.php?page=predateur&id_article=42411 |title=Bashar Al-Assad, President, Syria |publisher=[[Reporters Without Borders]] |accessdate=26 October 2012}}</ref> [[Wikipedia]], [[YouTube]], [[Facebook]], [[Twitter]] gibi internet siteleri sınırsız süreyle kapalı tutularak sansürlenmiştir.<ref>{{cite news |url=http://www.economist.com/node/11792330 |title=Red lines that cannot be crossed – The authorities don’t want you to read or see too much |date=24 July 2008 |work=[[The Economist]]}}</ref><ref>{{cite news|title=Syria Restores Access to Facebook and YouTube|url=http://www.nytimes.com/2011/02/10/world/middleeast/10syria.html|newspaper=[[The New York Times]]|date=9 February 2011|author=Jennifer Preston}}</ref><ref>{{cite web|title=Internet Enemies - Syria|url=http://en.rsf.org/internet-enemie-syria,39779.html|publisher=Reporters Without Borders|accessdate=29 April 2011}}</ref> Suriye, [[Sınır Tanımayan Gazeteciler]] örügütünün ''İnternet Düşmanları'' listesinde, listenin ilk oluşturulduğu 2006 yılından beri yer bulmaktadır.<ref name=RWBEnemies>[http://en.rsf.org/internet-enemie-syria,39779.html "Internet Enemies: Syria"], Reporters Without Boarders, March 2011</ref> İnternet içeriğinin yaygın şekilde sansürlenmesine ek olarak, Baas Partisi hükûmeti ülkede internet kullananları yakından takip etmiş ve "görüş açıklamak ve çevrimiçi bilgi yaymak" suçlamalarıyla Suriye vatandaşlarını tutuklamıştır. Muğlak ifadelerle yazılan kanunlar hükûmete tutuklamalar için geniş bir sebepler demeti sunmuştur.<ref name="ONI-Syria"/><ref>{{cite news|url= http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/3824595.stm|title= Syrian jailed for internet usage|date= 21 June 2004|publisher= BBC News}}</ref>

=== Dış politika ===
[[Suriye-İsrail ilişkileri]] konusunda başkanlığı ele almasından itibaren babasının yolunu sürdüren Beşşar Esed, çeşitli uluslar arası konferanslarda [[İsrail karşıtlığı|İsrail]] ve [[ABD karşıtlığı|ABD aleyhtarı]] konuşmalarıyla dikkatleri çekmiş; diğer [[Arap ülkeleri]]nden farklı bir görüntü sergilemiştir. [[11 Eylül saldırıları|11 Eylül olayları]] sonrası [[ABD-Suriye ilişkileri]] gitgide gerginleşmiş; ABD, Suriye’yi “teröre destek vermek”le suçlamıştır. İki ülke arasındaki ilişkiler Lübnan Cumhurbaşkanı [[Refik Hariri]]'nin öldürülmesi sonrası çıkmaza girmiş; ABD [[BM Güvenlik Konseyi]]’nin 1559 sayılı kararıyla Suriye askerlerinin Lübnan’dan çıkmasını sağlamıştır.

== Suriye İç Savaşı ==
[[Dosya:Lattakia 20 june 2010.jpg|thumb|200px|left|Suriye'de başlayan olaylar sırasında [[Lazkiye]]'de yapılan Esed yanlısı miting]]
[[Dosya:Lattakia 20 june 2010.jpg|thumb|200px|left|Suriye'de başlayan olaylar sırasında [[Lazkiye]]'de yapılan Esed yanlısı miting]]
{{ana|Suriye İç Savaşı}}
{{ana|Suriye İç Savaşı}}
Gösteriler 15 Mart 2011'de başlamış ve Nisan 2011 tarihinde ülke çapına yayılmıştır. Gösteriler, [[Arap Baharı]] olarak bilinen, [[Orta Doğu]]'daki daha geniş bir protest hareketin parçasıdır. Göstericiler, ailesi 1971 yılından beri iktidarı elinde tutan [[Beşar Esad]]'ın istifasını ve 1963 yılından beri ülkeyi idare eden [[:en:Arab Socialist Ba'ath Party – Syria Region|Baas Partisi]]'nin iktidarı bırakmasını talep etmektedir.
[[Arap Baharı]]'nın etkisiyle devrilen devlet adamlarının ülkelerinden ilham alan Beşşar Esed karşıtı muhalifler silahlanarak topyekün çatışmaya girmiştir. Olayların [[15 Mart]] [[2011]] tarihinde başladığı kabul edilir. [[Suriye muhalefeti]], cumhurbaşkanı Beşşar Esed rejimini devirmek ve kendi ifadeleriyle ''Özgür Suriye Devleti''ni kurmak için silahlı isyana başlamışlardır. Her iki taraf da dışarıdan askeri ve ekonomik destek almaktadır. Rusya ve Çin, Beşşar Esed'in en büyük destekçisi olmuştur. Bununla birlikte muhalif grup olan Özgür Suriye Ordusuna ise başta Türkiye, ABD ve İsrail olmak üzere birçok Avrupa ülkesinin yanında El-kaide, Libyalı cihatçılar gibi terör örgütleri de destek vermektedir. El-kaide Suriye'deki amacını ''Emevî İslam Devleti'' kurmak olduğunu belirtince [[Özgür Suriye Ordusu]] ile çatışmalar başlamış ve bugüne kadar 20 den fazla El-kaideli ile 100 e yakın Özgür Suriye Ordusu militanı kendi aralarındaki çatışmadan dolayı hayatını kaybetmiştir. Çatışmaların sürmesinin yanında, günümüzde ülkede kontrol önemli ölçüde Beşşar Esed'in elindedir.

Nisan 2011 tarihinde Suriye Ordusu başkaldırıyı bastırmak için görevlendirilmiş ve askerler ülke genelinde göstericiler üzerine ateş açmıştır.<ref>{{cite web|url=http://www.hrw.org/node/99345/section/5 |title=We’ve Never Seen Such Horror|publisher=Human Rights Watch|date=2011-06-01 }}</ref> Aylarca süren askeri kuşatmaların ve baskının ardından<ref>http://www.thejakartapost.com/news/2012/02/22/bombardment-syria-s-homs-kills-21-people.html</ref> gösteriler silahlı isyana dönüşmüştür. Çoğunlukla firari askerler ve sivil gönüllülerden oluşan muhalif güçler, merkezi bir liderlik olmaksızın direnişe geçmişlerdir.<ref>{{cite web|url= http://www.iol.co.za/news/world/syria-defections-hurt-army-morale-1.1334774#.Ui_EOsaUT6c |title= Syrian defections hurt army morale |date=July 5, 2012}}</ref> Ülke genelindeki hemen her kasaba ve şehirde yaşanan çatışmalar [[asimetrik savaş]] niteliğindedir.<ref>{{cite news|url= http://www.smh.com.au/world/syria-what-you-need-to-know-20130903-2t20m.html |title= Syria what you need to know|accessdate= 10 September 2013}}</ref> 2013 yılında Hizbullah, Beşar Esad'a sadık güçlerin yanında savaşa dahil olmuştur.<ref name="AlNusraDaraa">{{cite web|url=http://www.longwarjournal.org/threat-matrix/archives/2012/11/al_nusrah_front_claims_3_more.php|title=Al Nusrah Front claims 3 more suicide attacks in Daraa|date=27 November 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.yalibnan.com/2013/04/22/hezbollahs-elite-leading-the-battle-in-qusayr-region-of-syria/ |title=Hezbollah’s elite leading the battle in Qusayr region of Syria|publisher=Ya Libnan |date=2013-04-22 }}</ref> Beşar Esad yönetimi Rusya ve İran'dan askeri ve parasal destek alırken, muhalifler Katar ve Suudi Arabistan'dan silah desteği almaktadır.<ref name="LibyanWeapons">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2013/06/22/world/africa/in-a-turnabout-syria-rebels-get-libyan-weapons.html|title=In Turnabout, Syria Rebels Get Libyan Weapons|date=2013-06-21|accessdate=2013-06-25}}</ref> Haziran 2013 tarihi itibarıyla Beşar Esad yönetimi ülkenin %30-40'ını ve ülke nüfusunun %60'ını kontrol etmektedir.<ref>{{cite news | author=Hubbard, Ben|url=http://www.nytimes.com/2013/07/18/world/middleeast/momentum-shifts-in-syria-bolstering-assads-position.html| title=Momentum Shifts in Syria, Bolstering Assad’s Position | work=New York Times | date=17 July 2013|accessdate=10 August 2013}}</ref> 2012 sonlarındaki bir BM raporu, iç savaşın [[Nusayri]] [[Şebbiha]] [[milis]]leri ve Sünni muhalifler arasında süregiden<ref>[http://www.economist.com/news/middle-east-and-africa/21580162-sectarian-rivalry-reverberating-region-making-many-muslims Sunni v Shia, here and there] retrieved 14 September 2013</ref> "bariz derecede mezhepsel"<ref name="UNSectarian">{{cite news|url=http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2012/12/2012122015525051365.html|title=UN says Syria conflict is 'overtly sectarian'|date=2012-12-20|accessdate=2013-09-09}}</ref> bir çatışma olduğunu bildirmiş, fakat hem muhalefet, hem de hükümet bunu reddetmiştir.<ref>https://now.mmedia.me/lb/en/lebanonnews/nasrallah-says-hezbollah-will-not-bow-to-sectarian-threats</ref><ref>http://www.naharnet.com/stories/en/65685</ref>

Birleşmiş Milletler'e göre ölü sayısı Eylül 2013 tarihi itibarıyla 120,000'e ulaşmıştır.<ref>http://www.lse.co.uk/AllNews.asp?code=loegkpgo&headline=France_urges_action_on_Syria_says_120000_dead</ref>


Raporlara göre on binlerce gösterici devlet hapishanelerinde hapsedilmiş, bu göstericiler sistematik [[:en:Use of torture since 1948#Syria|işkence]]ye ve teröre maruz bırakılmıştır.<ref>{{cite web|url= http://www.ansa.it/ansamed/en/news/nations/syria/2012/07/03/Syria-Torture-archipelago-27-detention-centres-HRW-says_7136931.html|title= Syria torture archipelago}}</ref> Uluslararası organizasyonlar hem Baas Partisi hükûmetini, hem de muhalefeti insan hakları ihlalleriyle suçlamışlardır.<ref name="UN-20120524">{{Cite news |author=Staff |title=UN human rights probe panel reports continuing ‘gross’ violations in Syria |url=http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=42079 |date=May 24, 2012 |work=[[United Nations]] |accessdate=September 12, 2013}}</ref> Birleşmiş Milletler'in ve Uluslararası Af Örgütü'nün hem 2012 yılında, hem de 2013 yılında Suriye'deki soruşturmaları ve saha araştırmaları sonucunda, insan hakları ihlallerinin, işkencelerin ve savaş suçlarının büyük kısmının Baas Partisi hükûmeti tarafından yapıldığı sonucuna ulaşılmıştır.<ref>http://www.globalpost.com/dispatch/news/afp/130313/un-must-refer-syria-war-crimes-icc-amnesty</ref><ref>http://www.cnn.com/2013/03/16/world/meast/syria-civil-war/index.html</ref><ref>{{cite news|title=Syrian troops committed war crimes, says UN report|url=http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/syrian-troops-committed-war-crimes-says-un-report-8050282.html|newspaper=the Independent|date=15 August 2012}}</ref><ref>http://www.trust.org/item/?map=syrian-govt-forces-and-rebels-committing-war-crimes-un-report</ref><ref>http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/CIonSyriaciviliansunrelentingspiralofviolence.aspx</ref> Savaşta kimyasal silahlar birden fazla kez kullanılmış ve bu, uluslararası tepki çekmiştir.<ref>[http://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-23999066 Obama: US cannot ignore Syria chemical weapons]</ref>
Dünya genelinde; [[BM]], [[Arap Birliği]] ve [[Avrupa Birliği]] başta olmak üzere birçok ülke ve kuruluş, çatışmaları bitirmek için yoğun diplomatik girişimlerde bulunmuştur. BM Güvenlik Konseyi'nde, Suriye'ye yönelik yaptırım tasarılarını, [[Rusya Federasyonu]] ve [[Çin Halk Cumhuriyeti]] birçok kez [[veto]] etmiştir. BM Suriye Özel Temsilcisi Kofi Annan, çatışmaları sonlandırmak için [[Suriye için Kofi Annan Barış Planı]] adında bir plan hazırlamıştır. Tüm bu çabalara rağmen Suriye'de [[ateşkes]] sağlanamamıştır. Çatışmaların başladığı 15 Mart 2011 tarihinden bu yana on binlerce insan ölmüş, yüz binlercesi göç etmiştir.


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==

Sayfanın 04.55, 19 Ocak 2014 tarihindeki hâli

Beşşar el-Esed
Suriye Cumhurbaşkanı
Görevde
Makama geliş
17 Temmuz 2000
Başkan Yardımcısı Faruk el-Şara
Necah el-Attar
Yerine geldiği Abdülhalim Haddam (geçici)
Baas Partisi Suriye Bölgesel Yönetimi Genel Sekreteri
Görevde
Makama geliş
20 Haziran 2000
Yerine geldiği Hafız el-Esed
Kişisel bilgiler
Doğum 9 Kasım 1965 (58 yaşında)
Şam, Suriye
Partisi Baas Partisi
Evlilik(ler) Esma (Ekras) Esed (2000-)
Çocuk(lar) Hafız
Zein
Kerim
Bitirdiği okul Şam Üniversitesi
Dini Nusayrilik (Şii İslam)
Resmî site "Sayın Cumhurbaşkanı"
Askerî hizmeti
Bağlılığı  Suriye
Branşı Suriye Silahlı Kuvvetleri
Hizmet yılları 1988-
Rütbesi Mareşal
Komutası Cumhuriyet Muhafızları
Halen başkomutan olarak görevde
Çatışma/savaşları Suriye İç Savaşı (2011-)

Beşşar Hafız el-Esed (Arap: بشار حافظ الأسد; d. 11 Eylül 1965), Suriye Cumhurbaşkanı ve Suriye Baas Partisi'nin lideridir. Adı Türkçeye Beşar Esad[1], Beşşar Esed[2] veya Beşşar el-Esad[3] olarak çevrilebilmektedir.

1965'te Şam'da dünyaya gelen Esed, Şam Üniversitesi'nde tıp eğitimi aldı. 1988'de tıp fakültesinden mezun olmasının ardından askerî tabip olarak Suriye ordusunda görev yaptı. Daha sonra İngiltere'ye gitti ve Londra'da oftalmoloji ihtisasını tamamladı. Abisinin 1994'te yaşamını yitirmesinin sonrasında Esed ailesinin en büyük oğlu olarak Suriye'ye döndü. Bu dönemde eğitimle ilgili çeşitli toplumsal sorumluluk projelerini örgütledi. 2000 yılında üst düzey bankacı Esma Ekras'la evlendi. Aynı yıl babasının ölümüyle boşalan cumhurbaşkanlığı makamına seçildi. Asıl mesleği ve uzmanlık alanı göz doktorluğudur.

Uluslararası kamuoyu tarafından ilk anda bir reformist olduğu düşünülen Esed, Şam Baharı'nı siyasi tutuklamalar ile sona erdirerek bu uluslararası algıyı zayıflatmış ve 2011 yılı başlarında ülkesinde Baas Partisi iktidarının sona ermesini talep eden Arap Baharı gösterilerini kitlesel baskı ve askeri kuşatmalarla bastırarak bu algıyı tamamen tersine çevirmiştir.[4] Yerel Suriye muhalefeti, Birleşik Devletler, Kanada, Avrupa Birliği ülkeleri ve Arap Ligi üyeleri defalarca kez Esed'in başkanlıktan istifasını önermiş ve talep etmişlerdir.[5][6]

İlk yılları

Baas Partisi'nin genel başkanı ve bir önceki başkan Hafız Esed'in oğludur. Hafız Esed ölünce, boşalan başkanlık koltuğuna çok kısa bir süre vekaleten Abdülhalim Haddam oturdu. Şam Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden 1988 yılında mezun olan Beşşar Esed, göz hastalıkları alanında çalışmalarını sürdürmüş; bu alanda eğitimine devam etmek için 1992 yılında İngiltere'ye gitmiştir.

Cumhurbaşkanlığı

Beşşar Esed ile eşi Esma Esed

1994 yılında kardeşi Basil Esed'in bir trafik kazası sonrası ölmesi sonrası Suriye’ye geri dönen Beşşar Esed, babası Hafız Esed'in halefi olması için eğitildi. Suriye ordusuna giren Beşşar Esed; babasının ölümüyle birlikte yerine geçen geçici Cumhurbaşkanı Abdülhalim Haddam tarafından 11 Haziran 2006’da silahlı kuvvetlerin başına geçirildi. Suriye-Lübnan ilişkilerinin gerginleştiği 1995 yılında Lübnan dosyasını ele alan Beşşar Esed’in, 1998 yılında Emil Lahud’un Lübnan Cumhurbaşkanı olması konusunda gayret gösterdiği söylenmektedir.

Babasının ölümünden sonra parlamentonun toplanarak cumhurbaşkanlığı için gerekli olan 40 yaş sınırını, 34 yaş sınırıyla değiştirmesi üzerine Beşşar Esed, Suriye Cumhurbaşkanı olmuştur.

Demokrasi

Ölümü ile Hafız Esad iktidarının sona ermesi, ülkede demokratik reformlar için umut doğurdu ve yoğun sosyal ve politik tartışmaların yaşandığı "Şam Baharı" ortaya çıktı.[7] Temmuz 2000 tarihinde başlayan Şam Baharı, pek çok politik forum ve salonun ortaya çıkması ile ülkenin geleceğinin özgürce tartışıldığı bir ortam doğurdu, fakat bu siyasi hürriyet ortamı, özgür ve adil seçimler ile politik özgürlük talep eden pek çok aktivistin tutuklanması ile, Ağustos 2001 tarihinde sona erdi.[8]

Esad ailesi, Şii İslam'ın bir kolu olan, Suriye toplumunun tahminen %12'lik bir kısmını oluşturan Alevi azınlığa mensuptur.[9] Aile, Suriye'nin güvenlik güçlerini sıkı bir kontrol ile elinde tutmuş ve bu yüzden ülkenin dörtte üçünü oluşturan Sünni çoğunluk üzerinde bir "dargınlığa"[10] sebep olmuştur. Etnik azınlık olan Suriye Kürtleri de etnik ayrımcılık ve kültürel hakları ile anadilleri üzerindeki yasaklar sebebiyle protest bir tutum takınmış ve şikayetçi olagelmişlerdir.[11][12]

Ekonomi

Savaştan önce hükûmet aleyhtarlığının en yüksek olduğu yerler, çoğunlukla dindar Sünnilerin ikamet ettiği ülkenin fakir kısımları olmuştur.[13] Bu yerlerin başında çok yüksek yoksulluk oranlarıyla mücadele eden Dera ve Humus gibi şehirler gelirken, bu şehirlerin kırsal bölgeleri 2011 yılı başında kuraklık yaşamıştır. Devletin ekonomik politikaları çoğunlukla hükûmetle yakın ilişkilere sahip küçük bir azınlığına fayda sağlamıştır.[13] 2011 yılı başları itibarıyla Suriye, yaşam standartlarında ulusal çapta bir kötüleşme yaşamış, emtia fiyatları fahiş derecede artmış[14] ve yüksek genç işsizliği oranları görülmüştür.[15]

İnsan hakları

Suriye'de insan hakları konusu uzun süre uluslararası organizasyonlar ve bağımsız kuruluşlar tarafından sert eleştirilere konu yapılmıştır.[16] Ülke 1963 yılından itibaren olağanüstü hâl altında idare edilmiş ve bu durum, güvenlik güçlerine olağandışı tutuklama ve gözaltı yetkileri vermiştir.[17] Beşar Esad, yaygın kabule göre, demokratik reformlar konusunda başarısız olmuştur; 2012 yılındaki bir İnsan Hakları İzleme Örgütü raporuna göre Beşar Esad iktidarı devraldığından beri rejimin antidemokratik doğasında herhangi bir iyileşme sağlanamamıştır.[18] Suriye Baas Partisi dışındaki tüm siyasi partilerin yasaklı olduğu ülke, serbest seçimlerin olmadığı bir tek parti rejimi görüntüsünü korumuştur.[17]

İsyandan önce ülkede ifade hürriyeti, toplanma hürriyeti ve örgütlenme hürriyeti sıkı şekilde kontrol altında tutulmuştur.[19] 2006'dan itibaren muhaliflere uygulanan seyahat yasakları artırılmıştır; bu yasaklar Arap dünyasındaki en ağır seyahat yasakları olarak tanımlanmıştır.[20] Hükûmet güçleri, insan hakları savunucularını ve diğer hükûmet muhaliflerini baskı altında tutmuş ve hapsetmiş, sınırsız süre boyunca hapis cezasına mahkum etmiş, kötü hapishane koşullarında tutmuş, işkenceye maruz bırakmış[19] ve öldürmüştür.[21][22]

Kadınlar ve etnik azınlıklar kamu sektöründe ayrımcılığa maruz kalmıştır.[19] 1962 yılında binlerce Kürt vatandaşlıktan çıkarılmış ve onların soyundan gelenler "yabancılar" olarak fişlenmiştir.[23] 2004 yılından itibaren ülkenin Kürt bölgelerinde yaşanan ayaklanmalar tansiyonu yükseltmiştir.[24][25] Bu tarihten beri Kürt göstericiler ile güvenlik güçleri arasında zaman zaman çatışmalar yaşanmaya devam etmiştir.

Dinî özgürlüklerin kısıtlı olduğu ülkede Yehova Şahitleri ayrımcılığa ve baskıya maruz kalmıştır.[26] LGBT haklarının da zayıf olduğu ülkede, eşcinsel ilişkiler en az 3 yıl hapis cezasıyla cezalandırılırken, 2010 yılında polis güçleri 25 erkeği eşcinsel oldukları gerekçesiyle gözaltına almıştır.[27] Birleşmiş Milletler, 10'lu yaşlarındaki ve daha küçük yaştaki erkek çocukların Suriye güvenlik güçleri tarafından toplu halde tecavüze uğradıklarını belgelemiştir.[28] İnsan Hakları İzleme Örgütü bir başka raporunda, 2010 yılında dünyada en kötü insan hakları durumunun Suriye'de olduğunu bildirmiştir.[29]

Basın özgürlüğü

Ülkedeki tüm medya organlarının Baas Partisinin kontrolü altında bulunduğu ülkede[30] gazeteciler ve bloggerlar sistematik olarak tutuklanmış ve yargılanmıştır.[31] 2009 yılında Gazetecileri Koruma Komitesi, dünya üzerinde blogger olmak için en kötü 10 ülke listesinde Suriye'ye 3. sırada yer vermiştir.[32] İnternet sansürünün yoğun olduğu ülkede, politik sebeplerle internet siteleri yasaklanmış ve bu sitelere erişenler tutuklanmıştır. 2007 yılında kabul edilen bir yasa uyarınca internet kafeler, kullanıcılarının internet forumlarında yaptıkları tüm yorumları ve paylaşımları kaydetmek ve devlete bildirmekle yükümlü tutulmuşlardır.[33] Wikipedia, YouTube, Facebook, Twitter gibi internet siteleri sınırsız süreyle kapalı tutularak sansürlenmiştir.[34][35][36] Suriye, Sınır Tanımayan Gazeteciler örügütünün İnternet Düşmanları listesinde, listenin ilk oluşturulduğu 2006 yılından beri yer bulmaktadır.[37] İnternet içeriğinin yaygın şekilde sansürlenmesine ek olarak, Baas Partisi hükûmeti ülkede internet kullananları yakından takip etmiş ve "görüş açıklamak ve çevrimiçi bilgi yaymak" suçlamalarıyla Suriye vatandaşlarını tutuklamıştır. Muğlak ifadelerle yazılan kanunlar hükûmete tutuklamalar için geniş bir sebepler demeti sunmuştur.[38][39]

Dış politika

Suriye-İsrail ilişkileri konusunda başkanlığı ele almasından itibaren babasının yolunu sürdüren Beşşar Esed, çeşitli uluslar arası konferanslarda İsrail ve ABD aleyhtarı konuşmalarıyla dikkatleri çekmiş; diğer Arap ülkelerinden farklı bir görüntü sergilemiştir. 11 Eylül olayları sonrası ABD-Suriye ilişkileri gitgide gerginleşmiş; ABD, Suriye’yi “teröre destek vermek”le suçlamıştır. İki ülke arasındaki ilişkiler Lübnan Cumhurbaşkanı Refik Hariri'nin öldürülmesi sonrası çıkmaza girmiş; ABD BM Güvenlik Konseyi’nin 1559 sayılı kararıyla Suriye askerlerinin Lübnan’dan çıkmasını sağlamıştır.

Suriye İç Savaşı

Suriye'de başlayan olaylar sırasında Lazkiye'de yapılan Esed yanlısı miting
Ana madde: Suriye İç Savaşı

Gösteriler 15 Mart 2011'de başlamış ve Nisan 2011 tarihinde ülke çapına yayılmıştır. Gösteriler, Arap Baharı olarak bilinen, Orta Doğu'daki daha geniş bir protest hareketin parçasıdır. Göstericiler, ailesi 1971 yılından beri iktidarı elinde tutan Beşar Esad'ın istifasını ve 1963 yılından beri ülkeyi idare eden Baas Partisi'nin iktidarı bırakmasını talep etmektedir.

Nisan 2011 tarihinde Suriye Ordusu başkaldırıyı bastırmak için görevlendirilmiş ve askerler ülke genelinde göstericiler üzerine ateş açmıştır.[40] Aylarca süren askeri kuşatmaların ve baskının ardından[41] gösteriler silahlı isyana dönüşmüştür. Çoğunlukla firari askerler ve sivil gönüllülerden oluşan muhalif güçler, merkezi bir liderlik olmaksızın direnişe geçmişlerdir.[42] Ülke genelindeki hemen her kasaba ve şehirde yaşanan çatışmalar asimetrik savaş niteliğindedir.[43] 2013 yılında Hizbullah, Beşar Esad'a sadık güçlerin yanında savaşa dahil olmuştur.[44][45] Beşar Esad yönetimi Rusya ve İran'dan askeri ve parasal destek alırken, muhalifler Katar ve Suudi Arabistan'dan silah desteği almaktadır.[46] Haziran 2013 tarihi itibarıyla Beşar Esad yönetimi ülkenin %30-40'ını ve ülke nüfusunun %60'ını kontrol etmektedir.[47] 2012 sonlarındaki bir BM raporu, iç savaşın Nusayri Şebbiha milisleri ve Sünni muhalifler arasında süregiden[48] "bariz derecede mezhepsel"[49] bir çatışma olduğunu bildirmiş, fakat hem muhalefet, hem de hükümet bunu reddetmiştir.[50][51]

Birleşmiş Milletler'e göre ölü sayısı Eylül 2013 tarihi itibarıyla 120,000'e ulaşmıştır.[52]

Raporlara göre on binlerce gösterici devlet hapishanelerinde hapsedilmiş, bu göstericiler sistematik işkenceye ve teröre maruz bırakılmıştır.[53] Uluslararası organizasyonlar hem Baas Partisi hükûmetini, hem de muhalefeti insan hakları ihlalleriyle suçlamışlardır.[54] Birleşmiş Milletler'in ve Uluslararası Af Örgütü'nün hem 2012 yılında, hem de 2013 yılında Suriye'deki soruşturmaları ve saha araştırmaları sonucunda, insan hakları ihlallerinin, işkencelerin ve savaş suçlarının büyük kısmının Baas Partisi hükûmeti tarafından yapıldığı sonucuna ulaşılmıştır.[55][56][57][58][59] Savaşta kimyasal silahlar birden fazla kez kullanılmış ve bu, uluslararası tepki çekmiştir.[60]

Kaynakça

  1. ^ "Esad genel af ilan etti". Anadolu Ajansı. 15 Ocak 2012. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012. 
    "Bu Kez Esad İçin Gövde Gösterisi". TRT. 29 Mart 2011. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012. 
    "Esad: Batı'nın müdahalesi dünyaya çok pahalıya mal olur". BBC Türkçe. 8 Kasım 2012. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012. 
    "Esad sonrası dönem tartışıldı". Deutsche Welle Türkçe. 4 Eylül 2012. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012. 
    "Beşar Esad: 'Diyalog Kapısı Hala Açık'". Amerika'nın Sesi. 21 Eylül 2012. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012. 
    "Esad'ın istifasına Suriye halkı karar vermeli". Rusya'nın Sesi. 9 Kasım 2012. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012. 
    "Beşar Esad "dış güçler"e meydan okudu". CRI Türkçe. 27 Ağustos 2012. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012. 
    "Beşar Esad: Suriye'deki savaş direniş eksenini de hedef almaktadır". IRNA Türkçe. 20 Eylül 2012. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012. 
  2. ^ "'Esad' mı 'Esed' mi polemiğinde son noktayı AA koydu". Gazeteciler.com. Erişim tarihi: 24 Ekim 2012. 
  3. ^ "Cumhurbaşkanı El-Esad Bayram Namazını El-Efrem Camisinde Kıldı". SANA Türkçe. 27 Ekim 2012. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012. 
  4. ^ Lesch, David W. (2011). Syria: The Fall of the House of Assad. Yale University Press. ISBN 978-0-300-18651-2
  5. ^ Bassem Mroue (18 April 2011). "Bashar Assad Resignation Called For By Syria Sit-In Activists". The Huffington Post. 12 May 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 April 2011. 
  6. ^ "Arab League to offer 'safe exit' if Assad resigns". CNN.com. Erişim tarihi: 2013-09-08. 
  7. ^ "No Room to Breathe: State Repression of Human Rights Activism in Syria". 19 (6). Human Rights Watch. October 2007: 8–13. 
  8. ^ George, Alan (2003). Syria:Neither Bread nor Freedom. New York, NY: Zed Books. ss. 56–58. ISBN 1-84277-213-9. 
  9. ^ Heneghan, Tom (23 December 2011). "Syria's Alawites are secretive, unorthodox sect". Reuters. Erişim tarihi: 8 August 2013. 
  10. ^ Worth, Robert F. (24 April 2011). "Syrian Crisis Tests the Mettle of Its Autocratic Ruler". New York Times. Erişim tarihi: 10 August 2013. 
  11. ^ "Syria Kurd leader vows to keep up democracy struggle". Reuters. 7 April 2011. Erişim tarihi: 10 August 2013. 
  12. ^ "US will not intervene in Syria as it has in Libya, says Hillary Clinton". The Guardian. London. 27 March 2011. 
  13. ^ a b "Rebels in Syria's largest city of Aleppo mostly poor, pious and from rural backgrounds". Fox News. Associated Press. 16 October 2012. Erişim tarihi: 28 January 2013. 
  14. ^ Saleeby, Suzanne (16 February 2012). "Sowing the Seeds of Dissent: Economic Grievances and the Syrian Social Contract's Unraveling". Jadaliyya. 
  15. ^ "Youth Exclusion in Syria: Social, Economic, and Institutional Dimensions". Journalist's Resource. Erişim tarihi: 11 August 2012. 
  16. ^ "World Report 2010 Human Rights Watch World Report 2010", p. 555.
  17. ^ a b "Syria". Amnesty International. 2009. Erişim tarihi: 1 February 2012. 
  18. ^ Black, Ian (16 July 2010). "Syrian human rights record unchanged under Assad, report says". The Guardian. London. 
  19. ^ a b c Human Rights Watch World Report 2005 Events of 2004, Human Rights Watch 2005. ISBN 1-56432-331-5.
  20. ^ "How Syria controls its dissidents – Banning travel". The Economist. 30 September 2010. 
  21. ^ "A Wasted Decade". Human Rights Watch. 16 July 2010. s. 8. 
  22. ^ "2010 Country Reports on Human Rights Practices - Syria". United Nations High Commissioner for Refugees. 8 April 2011. 
  23. ^ "Stateless Kurds in Syria granted citizenship". CNN. 7 April 2011. Erişim tarihi: 13 November 2011. 
  24. ^ Brandon, James (21 February 2007). "The PKK and Syria's Kurds". Terrorism Monitor. Washington, DC: The Jamestown Foundation. 5 (3). Erişim tarihi: 1 February 2012. 
  25. ^ Isseroff, Ami (24 March 2004). "Kurdish agony – the forgotten massacre of Qamishlo". MideastWeb. Erişim tarihi: 16 February 2012. 
  26. ^ United States Bureau of Democracy, Human Rights and Labor. Syria: International Religious Freedom Report 2007. This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  27. ^ Brocklebank, Christopher (2010-06-23). "Syrian authorities crack down on gay men". Pink News. Erişim tarihi: 2010-12-07. 
  28. ^ Joe Lauria (November 29, 2011). "More than 250 children among dead, U.N. says". The Wall Street Journal. Erişim tarihi: November 29, 2011. 
  29. ^ "Syria among worst for rights abuses: HRW report". Reuters. 2011-01-24. 
  30. ^ Ten years after Bashar el-Assad’s installation, the government still decides who can be a journalist, Reporters Without Borders USA.
  31. ^ Black, Ian (2010-07-16). "Syrian human rights record unchanged under Assad, report says". The Guardian. London. 
  32. ^ "10 Worst Countries to be a Blogger", Committee to Protect Journalists, 30 April 2009
  33. ^ "Bashar Al-Assad, President, Syria". Reporters Without Borders. Erişim tarihi: 26 October 2012. 
  34. ^ "Red lines that cannot be crossed – The authorities don't want you to read or see too much". The Economist. 24 July 2008. 
  35. ^ Jennifer Preston (9 February 2011). "Syria Restores Access to Facebook and YouTube". The New York Times. 
  36. ^ "Internet Enemies - Syria". Reporters Without Borders. Erişim tarihi: 29 April 2011. 
  37. ^ "Internet Enemies: Syria", Reporters Without Boarders, March 2011
  38. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; ONI-Syria isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  39. ^ "Syrian jailed for internet usage". BBC News. 21 June 2004. 
  40. ^ "We've Never Seen Such Horror". Human Rights Watch. 2011-06-01. 
  41. ^ http://www.thejakartapost.com/news/2012/02/22/bombardment-syria-s-homs-kills-21-people.html
  42. ^ "Syrian defections hurt army morale". July 5, 2012. 
  43. ^ "Syria what you need to know". Erişim tarihi: 10 September 2013. 
  44. ^ "Al Nusrah Front claims 3 more suicide attacks in Daraa". 27 November 2012. 
  45. ^ "Hezbollah's elite leading the battle in Qusayr region of Syria". Ya Libnan. 2013-04-22. 
  46. ^ "In Turnabout, Syria Rebels Get Libyan Weapons". 2013-06-21. Erişim tarihi: 2013-06-25. 
  47. ^ Hubbard, Ben (17 July 2013). "Momentum Shifts in Syria, Bolstering Assad's Position". New York Times. Erişim tarihi: 10 August 2013. 
  48. ^ Sunni v Shia, here and there retrieved 14 September 2013
  49. ^ "UN says Syria conflict is 'overtly sectarian'". 2012-12-20. Erişim tarihi: 2013-09-09. 
  50. ^ https://now.mmedia.me/lb/en/lebanonnews/nasrallah-says-hezbollah-will-not-bow-to-sectarian-threats
  51. ^ http://www.naharnet.com/stories/en/65685
  52. ^ http://www.lse.co.uk/AllNews.asp?code=loegkpgo&headline=France_urges_action_on_Syria_says_120000_dead
  53. ^ "Syria torture archipelago". 
  54. ^ Staff (May 24, 2012). "UN human rights probe panel reports continuing 'gross' violations in Syria". United Nations. Erişim tarihi: September 12, 2013. 
  55. ^ http://www.globalpost.com/dispatch/news/afp/130313/un-must-refer-syria-war-crimes-icc-amnesty
  56. ^ http://www.cnn.com/2013/03/16/world/meast/syria-civil-war/index.html
  57. ^ "Syrian troops committed war crimes, says UN report". the Independent. 15 August 2012. 
  58. ^ http://www.trust.org/item/?map=syrian-govt-forces-and-rebels-committing-war-crimes-un-report
  59. ^ http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/CIonSyriaciviliansunrelentingspiralofviolence.aspx
  60. ^ Obama: US cannot ignore Syria chemical weapons

Dış bağlantılar

Siyasi görevi
Önce gelen:
Abdülhalim Haddam (geçici) 		Suriye Cumhurbaşkanı
17 Temmuz 2000 - 		Sonra gelen:
Sonra gelen yoktur.
Parti siyasi görevi
Önce gelen:
Hafız el-Esed 		Baas Partisi Suriye Bölgesel Yönetimi Genel Sekreteri
20 Haziran 2000 - 		Sonra gelen:
Sonra gelen yoktur.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Beşşar_Esad&oldid=14092221" sayfasından alınmıştır