Tokuz Tabduz
| Makale serilerinden |
 |
Tokuz Tabduz (Tıva dil: Токуз Табдуз), Eski Türklerde bir soy veya boy adı.
Adı[değiştir | kaynağı değiştir]
Eski Türkçedeki sayı anlamındaki «Tokuz» adlı söz Eski Tıva Türkçesinde «Toguz» günümüz Tıva Türkçesinde «Tos» olarak geçer ve anlam olarak 9 sayısını verir. Tokuz Tabduz, dokuz Tabduz anlamına gelir, Tabduz sözünün anlamı bulunamamıştır.
Yurdu[değiştir | kaynağı değiştir]
Barık. Yenisey dolayı.
Yenisey Yazısı[değiştir | kaynağı değiştir]
E-5. Barık I.[1] Balbal ve taştaki yazılı kaynaklar Aldan Maadır adındaki Tıva Milli Müzesine taşınmıştır.
Yazıtın Latin transkripsiyonu:
- är ärdämi toquz tabduz ärdämig känč qoŋïm (?)
- öz jigän alp turan altï oγuš bodunda äŋ jägirmi altï älim qanïma adïrïldïm
- bäg ärkimä äsizimä adïrïldïm
Tıva Türkçesi çevirisi[değiştir | kaynağı değiştir]
- эр алдары Тогус Табдус алдарлыг дыңмаларым
- бодум Йиген Алып Туран мен. Алды Огуш чонда эң он алды харлыг элим хаанымдан адырылдым
- бег эргемден кударап адырылдым
Tıvaca Açıklamaları
- qoŋïm = qonïm - чоок, төрел.[2] Känč — аныяк азы бичии кижи.
känč qoŋïm — «дыңмаларым» кылдыр таарыштыр очулдурган.
- Алды Огуш дээрге алды аймак тыр. Тогус Табдус ол алды аймактың бирээзи хевирлиг. 2 дугаар одуругну литературлуг очулдурар болза мындыг
"бодум Йиген Алып Туран мен. Алды Огуш чонга он алды харлыымдан эгелеп бараан бооп чордум. Элим, хааным силерден адырылдым".
- 3 дугаар одуругда Ärkimä деп сөстүң дөзү "erk" дээр сөс хевирлиг.[3]
Dipnotlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Арын 95-96. E-5 (Барык I, Тува). // Тюркские Енисейские эпитафии: граматика, текстология. / И. В. Кормушин. [отв. ред Д, М. Насилов]; Ин-т языкознания РАН. — М.: Наука, 2008. — 342 с. — ISBN 978-5-02-036260-4
- ^ QONÏM — близкий; родственник (?). Арын 455, qol-qon. Академия наук СССР институт языкознания. // Древнетюркский словарь. Издательство «Наука» Ленинград, 1969 год.
- ^ ERK I сила, воля, могущество, власть. Арын 179, eri-erk. // Академия наук СССР институт языкознания. Древнетюркский словарь. Издательство «Наука» Ленинград, 1969 год.
İlgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- И. В. Кормушин. Тюркские Енисейские эпитафии: грамматика, текстология. / И. В. Кормушин; (отв. ред. Д. М. Насилов); Ин-т языкознания РАН — М.:Наука, 2008. — 342 с. — ISBN 978-5-02-036260-4 (Rusça)
 | Türk tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |