Saimbeyli
| Saimbeyli | |
|---|---|
 | |
 Türkiye'de yeri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Adana |
| Coğrafi bölge | Akdeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Emre Açar |
| • Belediye başkanı | Mahmut Dal (AK Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 1157 km² |
| Rakım | 945 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 15.338 |
| • Kır | - |
| • Şehir | - |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 01740 |
| İl alan kodu | 0322 |
| İl plaka kodu | 01 |
Resmî site [1] | |
Saimbeyli, Adana ilinin nüfus bakımından en küçük[2] ilçesidir. Eski adı Haçin (Ermenice: Հաճն Hacn) olup, ilçeyi Fransız işgalinden kurtaran Saim Bey'in hatırasına, ismi Saimbeyli'ye çevrilmiştir. İlçe merkezinin nüfusu 2021 yılı nüfusu ADNKS'e göre 14.030 kişidir. Adana'ya uzaklığı 157 km'dir ve Saimbeyli'ye bağlı 33 mahalle bulunmaktadır. Ekonomik olarak Kozan'a bağlıdır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçenin kuruluşu hakkında elde kesin bilgiler bulunmaktadır.
Tarihi kalıntılara göre Hititler devrine kadar uzanmaktadır. İlçenin eski adı Haçin'dir. Bu ismin de ovaya egemen olan Anavarza Beyliğin'den geldiği ve Bey Toryo'nun oğlunun adı olduğu bilinmektedir. Bölge çeşitli uygarlıkların etkisi altında kalmıştır. Osmanlı döneminde Maraş sancağının Elbistan kazasına bağlanmıştır. Kurtuluş savaşı sırasında Fransız işgali altında kalmış, 18 Ekim 1920'de Yüzbaşı Doğan ve Kaymakam Saim Bey tarafından kurtarılan bölge 1922 yılında Kaymakam Saim Bey'den dolayı bu adı almış, yeni bir ilçe olarak kurulmuştur.
1928 yılında da bugünkü yerine nakledilmiştir.
Saimbeyli ile ilgili ilk bilgileri, ilçeyi ziyaret eden seyyahlar ve araştırmacılardan öğrenmekteyiz: V.Langlois (1852 -1853), Rahip Alishan (1800’lü yılların sonu), W. M.Ramsay (1800’lü yılların sonu), F.X.Schaffer (1900’lü yılların başı), C.Texier (19. y.y ilk yarısı) gibi seyyahlar Saimbeyli’yi ziyaret etmiş ve ilçenin ekonomik ve sosyal yaşantısının yanı sıra tarihsel dokusu ile ilgili bilgiler de vermişlerdir.
İlçe 1800’lü yıllardan itibaren bu seyyahlarca Hadchin, Hadjine, Hacın, Hadschin ve Haçin olarak adlandırılmıştır. W. M. Ramsay ise ilçenin Roma ve Bizans Dönemleri’ndeki adının Badimon olduğunu yazmaktadır.
Çukurova Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden Y.Doç. K.Serdar Girginer tarafından yürütülen “Adana İli ve Çevresi Arkeolojik Yüzey Araştırmaları Projesi” kapsamında ilçenin 2003 yılında çok kapsamlı ve titiz bir çalışmayla arkeolojik kültür envanteri çıkarılmış ve ilçeyle ilgili ilk bilimsel sonuçlar elde edilmiştir.
Bu çalışmadan elde edilen veriler ışığında İlçe tarihinin Roma Dönemi’ne kadar uzandığı tespit edilmiştir.Bu çalışmada İlçede Roma, Bizans ve Ermeni Dönemi yerleşmelerine ait pek çok anıtsal eser tespit edilmiş ve İlçenin zengin kültürü Arkeolojik literatüre kazandırılmıştır.
Coğrafyası
[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçe merkezi Göksu Çayı'nın kıyısında kurulmuştur. İlin kuzeyinde yer alan ilçenin denizden yüksekliği 1050 metre olup, toprakları dağlıktır. Orta Toroslar zincirine dahil olan Dibek Dağı ilçenin doğusunda, Bakır Dağı batısında yer alır. Dağlar derin akarsu vadileriyle parçalanmıştır. Dağların yüksek kesimleri köknar, kızılçam, karaçam ve sedir ormanları ile kaplıdır. Seyhan Irmağının başlıca iki kolundan biri olan Göksu ilçe topraklarını sular.
Adana’yı Pınarbaşı üzerinden Kayseri’ye bağlayan yol ilçe merkezinden geçer.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]1893 yılında Osmanlı Devleti tarafından yapılan nüfus sayımına göre Haçin (Saimbeyli)'in kaza nüfusu toplam 24.057 kişidir (11,452 kadın, 12,605 erkek). Nüfus 13.026 Müslüman, 10.204 Ermeni Apostolik, 145 Katolik ve 682 protestanlardan oluşmakdadır.[3]
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927[4] | 18.566 | 447 | 18.119 |
| 1935[5] | 19.938 | 783 | 19.155 |
| 1940[6] | 19.639 | 840 | 18.799 |
| 1945[7] | 21.908 | 1.143 | 20.765 |
| 1950[8] | 23.055 | 1.584 | 21.471 |
| 1955[9] | 26.444 | 1.811 | 24.633 |
| 1960[10][a] | 11.506 | 2.188 | 9.318 |
| 1965[11] | 13.175 | 2.616 | 10.559 |
| 1970[12] | 13.921 | 2.637 | 11.284 |
| 1975[13] | 15.933 | 3.622 | 12.311 |
| 1980[14] | 20.406 | 4.061 | 16.345 |
| 1985[15] | 20.528 | 4.329 | 16.199 |
| 1990[16] | 20.700 | 4.699 | 16.001 |
| 2000[17] | 17.149 | 5.198 | 11.951 |
| 2007[18] | 17.775 | 4.070 | 13.705 |
| 2008[19] | 17.671 | 4.000 | 13.671 |
| 2009[20] | 17.573 | 3.952 | 13.621 |
| 2010[21] | 17.355 | 3.984 | 13.371 |
| 2011[22] | 17.104 | 4.044 | 13.060 |
| 2012[23] | 16.630 | 4.010 | 12.620 |
| 2013[24] | 16.572 | 16.572 | veri yok |
| 2014[25] | 16.000 | 16.000 | veri yok |
| 2015[26] | 15.530 | 15.530 | veri yok |
| 2016[26] | 15.239 | 15.239 | veri yok |
| 2017[26] | 14.840 | 14.840 | veri yok |
| 2018[26] | 15.338 | 15.338 | veri yok |
| 2019[26] | 14.764 | 14.764 | veri yok |
| 2020[26] | 14.560 | 14.560 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Mahalleler
[değiştir | kaynağı değiştir]Saimbeyli'nin 28 mahallesinin 3'ü merkezde bulunmaktadır. Merkez mahallelerinde 3.596 kişi (%24,2) yaşamaktadır. En uzak mahallesi ise 46,4 km uzaklıktaki Topallar'dır. Merkez mahalleleri dışında nüfusu en fazla olan mahalle, 1.184 kişi ile Karakuyu'dur. Saimbeyli'nin nüfusu 2017 yılında %2,61 azalmıştır.
Saimbeyli ilçesinin mahallelerinin ilçeye uzaklığı, rakımı ve nüfusu
| Sıra | Mahalle | Km* | Rakım | Nüfus | |||
| 2016[27] | 2017[28] | 2018 | 2019 | ||||
| 1 | Fatih Mah. | 5,5 | 1.613 | 1.373 | |||
| 2 | İslam Mah. | 0,0 | 1.310 | 1.329 | |||
| 3 | Yeşilbağlar Mah. | 2,6 | 914 | 894 | |||
| Saimbeyli (merkez) | 977 | 3.837 | 3.596 | ||||
| 4 | Aksaağaç Mah. | 43,9 | 1.365 | 1.040 | 1.013 | ||
| 5 | Avcıpınarı Mah. | 17,6 | 1.468 | 154 | 149 | ||
| 6 | Ayvacık Mah. | 35,1 | 1.340 | 388 | 373 | ||
| 7 | Beypınarı Mah. | 22,8 | 1.543 | 295 | 293 | ||
| 8 | Çatak Mah. | 39,4 | 1.075 | 504 | 287 | ||
| 9 | Çeralan Mah. | 39,2 | 1.450 | 1.043 | 191 | ||
| 10 | Cıvıklı Mah. | 26,1 | 835 | 283 | 494 | ||
| 11 | Çorak Mah. | 44,6 | 988 | 194 | 1.009 | ||
| 12 | Cumhurlu Mah. | 27,4 | 849 | 200 | 200 | ||
| 13 | Değirmenciuşağı Mah. | 25,9 | 833 | 339 | 335 | ||
| 14 | Eyüplü Mah. | 15,2 | 1.479 | 453 | 468 | ||
| 15 | Gökmenler Mah. | 42,5 | 1.287 | 588 | 567 | ||
| 16 | Gürleşen Mah. | 23,0 | 834 | 331 | 320 | ||
| 17 | Halilbeyli Mah. | 40,5 | 1.398 | 150 | 148 | ||
| 18 | Himmetli Mah. | 15,2 | 695 | 1.083 | 1.056 | ||
| 19 | Kandilli Mah. | 13,8 | 1.203 | 535 | 543 | ||
| 20 | Kapaklıkuyu Mah. | 41,7 | 1.319 | 406 | 422 | ||
| 21 | Karakuyu Mah. | 35,0 | 1.236 | 1.233 | 1.184 | ||
| 22 | Kızılağaç Mah. | 41,8 | 1.095 | 431 | 429 | ||
| 23 | Mahmutlu Mah. | 32,6 | 1.237 | 335 | 338 | ||
| 24 | Naltaş Mah. | 36,9 | 1.567 | 107 | 105 | ||
| 25 | Topallar Mah. | 46,4 | 1.375 | 107 | 113 | ||
| 26 | Tülü Mah. | 12,8 | 877 | 131 | 132 | ||
| 27 | Yardibi Mah. | 21,4 | 950 | 700 | 687 | ||
| 28 | Yeniköy Mah. | 30,5 | 1.450 | 372 | 388 | ||
| Saimbeyli (kırsal) | 11.402 | 11.244 | |||||
| Saimbeyli (ilçe) | 15.239 | 14.840 | |||||
* Km, İslam Mahallesi'nde bulunan kaymakamlığa olan uzaklıktır.
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ekonomisi hayvancılık ve tarıma dayalıdır. En çok koyun ve kıl keçisi beslenir. Tarım ürünleri ilçe halkının ihtiyacını karşılayacak seviyede olup, başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, kiraz, baklagiller ve üzümdür. İlçe topraklarında demir yatakları vardır. Ormancılık gelişmiştir. Ayrıca ilçe sınırları içerisinde bulunan yaylalar ilçe ekonomisine katkı sağlamaktadır.
Saimbeyli - Tufanbeyli kara yolunun 2. kilometresinden sola dönülerek bahçeler arasından geçen 3 kilometrelik stabilize yolla ulaşılmaktadır. Saimbeyli'den belediye otobüs seferleri bulunmaktadır. Dağ yamacından akan küçük şelalelerin beslediği anıt çınar ağaçlarının gövde ve dalları üzerine kurulmuş çardaklarda piknik yapılabilen bir yayladır. Bol su kaynakları olan Çatak yaylası, Saimbeyli ilçesinin su ihtiyacını karşılamaktadır.
Obruk Yaylası
[değiştir | kaynağı değiştir]Obruk yaylası Saimbeyli ilçesine 4 km uzaklıkta olup ana yoldan stabilize bir yola sapılır ve yaklasık 10 dk lık bir yolculuktan sonra Obruk'a ulaşılır. Burası belediye ve karayolları tarafından düzenlenmış ve halkın kullanımı için açılmıştır. Doğa yürüyüşü için ve bir mesire alanı olarak, bol su kaynaklı bir doğa harikasıdır. Suyun kaynağının olduğu yerde yapay bir havuz vardır.
Girmesi cesaret isteyen bu su "karpuz çatlatan" olarak anılır. Obruk yaylası ile çatak yaylası aynı yeri isimlendirmektedir. Ayrıca yaz aylarının vazgeçilmezi olan rafting yapmak için yurt dışından gelenler, ilçe ekonomisi için bir gelir kaynağıdır.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Tufanbeyli ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ "İLÇELERE GÖRE ADANA NÜFUSU". TÜİK. 13 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2022.
- ^ Karpat, Kemal (1985). Ottoman Population, 1830-1914: Demographic and Social Characteristics. University of Wisconsin Press. ss. 124-125. ISBN 9780299091606. 14 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2013.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Saimbeyli Nüfusu - Adana". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Adana Saimbeyli Nüfusu". nufusune.com.
- ^ TÜİK 31 Ocak 2017 verileri
- ^ TÜİK 1 Şubat 2018 verileri
