Çukurova, Adana
| Çukurova | |
|---|---|
 | |
 Türkiye'de yeri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Adana |
| Coğrafi bölge | Akdeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Mustafa Kaya |
| • Belediye başkanı | Emrah Kozay (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 240 km² |
| Rakım | 23 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 365,735 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 386.634 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 01170 |
| İl alan kodu | 322 |
| İl plaka kodu | 01 |
Resmî site http://cukurova.bel.tr/ | |
Çukurova, Adana ilinin bir ilçesidir. Çukurova Adana ilinin merkez ilçelerinden birisidir. Seyhan'dan ayrılarak ilçe olmuştur. Yüzölçümü 240 km²'dir. Adını Türkiye'de verimli topraklarıyla ünlü olan Çukurova'dan almıştır.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
2008'de merkez ilçe olan Seyhan'dan ayrılarak ilçe statüsüne kavuşmuştur. Adana'nın 4 merkez ilçesinden (Seyhan, Yüreğir, Çukurova, Sarıçam) biridir.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Çukurova'nın doğusunda Sarıçam, batısında Tarsus, kuzeyinde Karaisalı, güneyinde ise Seyhan ilçeleri yer almaktadır. İlçenin özellikle kuzey kesimleri engebeli ve ormanlık yapısıyla dikkat çeker. Salbaş köyünden doğuya, Seyhan Baraj Gölü'ne uzanan Çakıt Deresi boyunca tarım yapılmaktadır.
İklim[değiştir | kaynağı değiştir]
Çukurova, Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. Yazları sıcak ve yağışsız, kışları ise ılık ve yağışlıdır. En sıcak ay ortalaması 28,1 °C, en soğuk ay ortalaması 9,3 °C'dir. Bugüne kadar saptanan en yüksek sıcaklık 1958 yılı 24 Ağustos'unda 45,6 °C, en düşük sıcaklık 1964 yılı 20 Ocak tarihinde -8,4 °C'dir. Yıllık yağış tutarı 647 mm'dir. Bu miktarın yaklaşık yarısı kışın alınırken, %4'ü yazın, geri kalanı İlkbahar ve Sonbaharda alınır. Yaz mevsimindeki nem oranı oldukça fazladır. Doğal bitki örtüsü 1.500 metre yükseltiye kadar bodur makilerdir. Denize yakın bölgelerde kumcul ve tuzcul bitkilere de rastlanır.
İdari Yapı[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçe, 2008 yılında kurulan Çukurova Belediyesi tarafından yönetilmekte, Çukurova Kaymakamlığı ile ise merkeze bağlı olarak idare edilmektedir. Bu ilçede yapılan seçimlerde Cumhuriyet Halk Partisi'nin bariz üstünlüğü göze çarpmaktadır. CHP; yapılan ilk yerel seçim olan 2009 yerel seçimlerinde yüzde 40,20 ile, ilk genel seçim olan 2011 seçimlerinde yüzde 42,66 ile, 2014 yerel seçimlerinde yüzde 43,8 ile, 7 Haziran 2015 yılında yapılan genel seçimlerde yüzde 40,80 ile ve 1 Kasım 2015 genel seçimlerinde ise yüzde 43,2 ile ilçede birinci parti olmuştur. 2010 referandumunda yüzde 67,82 ile [1] hayır oyu verilen ilçede; 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri'nde yüzde 67,63 oy oranıyla Ekmeleddin İhsanoğlu,[2] 2018 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri'nde ise yüzde 52,36 ile Muharrem İnce[3] tercih edilmiştir. 2014 yerel seçimlerinde seçilen Soner Çetin, 2019 yılında yapılan yerel seçimlerde de oyların yüzde 58,37'sini alarak[4] yeniden belediye başkanı seçilmiştir. 2009 seçiminde seçilen ve ilçenin ilk belediye başkanlığını yapan isim ise Yıldıray Arıkan'dır.
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 2008[5] | 271.344 | 267.453 | 3.891 |
| 2009[6] | 331.421 | 327.460 | 3.961 |
| 2010[7] | 347.941 | 343.770 | 4.171 |
| 2011[8] | 331.307 | 326.938 | 4.369 |
| 2012[9] | 340.473 | 335.733 | 4.740 |
| 2013[10] | 346.505 | 346.505 | veri yok |
| 2014[11] | 353.680 | 353.680 | veri yok |
| 2015[12] | 359.315 | 359.315 | veri yok |
| 2016[12] | 362.351 | 362.351 | veri yok |
| 2017[12] | 364.118 | 364.118 | veri yok |
| 2018[12] | 365.735 | 365.735 | veri yok |
| 2019[12] | 376.390 | 376.390 | veri yok |
| 2020[12] | 386.634 | 386.634 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Mahalleler[değiştir | kaynağı değiştir]
Çukurova'nın 27 mahallesinin 14'ü merkezde bulunmaktadır. Merkez mahallelerinde 357.731 kişi (%98,2) yaşamaktadır. En uzak mahallesi ise 30,6 km uzaklıktaki Bozcalar'dır. Merkez mahalleleri dışında nüfusu en fazla olan, 1.570 kişi ile Karahan mahallesidir. Çukurova'nın nüfusu 2020 yılında %2,72 artmıştır. Çukurova mahallelerinden Beyaz Evler, Güzelyalı, Karslılar, Kurttepe, Mahfesığmaz, Toros, Belediye Evleri, Esentepe, Huzurevleri, Şambayat, 100. Yıl, Yurt mahalleleri 22 Mart 2008 tarihinde çıkan kanun ile eklenmiştir.
Çukurova ilçesinin mahallelerinin ilçeye uzaklığı, rakımı ve nüfusu[değiştir | kaynağı değiştir]
| Sıra | Mahalle | Km* | Rakım | Nüfus | |||
| 2016[13] | 2017[14] | 2018 | 2019 | ||||
| 1 | Belediye Evleri Mah. | 2,5 | 57.023 | 57.584 | 57.022 | ||
| 2 | Beyazevler Mah. | 7,0 | 9.644 | 9.510 | 9.497 | ||
| 3 | Dörtler Mah. | 4,0 | 718 | 720 | 778 | ||
| 4 | Esentepe Mah. | 7,3 | 1.566 | 1.612 | 1.620 | ||
| 5 | Güzelyalı Mah. | 4,3 | 43.120 | 42.399 | 41.193 | ||
| 6 | Huzurevleri Mah. | 3,7 | 59.821 | 60.590 | 60.334 | ||
| 7 | Kabasakal Mah. | 6,0 | 1.316 | 1.324 | 1.354 | ||
| 8 | Karslılar Mah. | 2,3 | 4.111 | 4.313 | 4.693 | ||
| 9 | Kurttepe Mah. | 4,3 | 6.267 | 6.424 | 6.427 | ||
| 10 | Mahfesığmaz Mah. | 5,1 | 34.403 | 34.412 | 34.085 | ||
| 11 | Şambayadı Mah. | 9,7 | 5.179 | 5.269 | 5.189 | ||
| 12 | Toros Mah. | 4,3 | 62.499 | 62.130 | 60.906 | ||
| 13 | Yurt Mah. | 4,3 | 44.048 | 44.250 | 44.679 | ||
| 14 | Yüzüncüyıl Mah. | 0,0 | 26.408 | 27.194 | 31.225 | ||
| 15 | Bozcalar Mah. | 30,2 | 192 | 142 | 137 | 154 | |
| 16 | Fadıl Mah. | 21,7 | 201 | 56 | 57 | 62 | |
| 17 | Gökkuyu Mah. | 21,1 | 231 | 255 | 251 | 288 | |
| 18 | Karahan Mah. | 11,4 | 101 | 1.452 | 1.570 | 1.712 | |
| 19 | Kaşoba Mah. | 20,6 | 110 | 318 | 318 | 396 | |
| 20 | Kocatepe Mah. | 23,9 | 105 | 1.196 | 1.218 | 1.185 | |
| 21 | Küçükçınar Mah. | 25,7 | 212 | 192 | 214 | 226 | |
| 22 | Memişli Mah. | 16,5 | 90 | 64 | 70 | 64 | |
| 23 | Örcün Mah. | 11,7 | 112 | 251 | 244 | 268 | |
| 24 | Pirili Mah. | 26,7 | 136 | 403 | 432 | 446 | |
| 25 | Salbaş Esentepe Mah. | 22,6 | 110 | 413 | 412 | 473 | |
| 26 | Söğütlü Mah. | 16,5 | 212 | 381 | 384 | 387 | |
| 27 | Yeni Mah. | 23,5 | 109 | 1.105 | 1.080 | 1.072 | |
| Çukurova (İlçe) | 362.351 | 364.118 | 365.735 | ||||
* Km, Yüzüncüyıl Mahallesi'nde bulunan kaymakamlığa olan uzaklıktır.
Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]
80'li yılların başında şimdiki yerleşim yerleri sık ağaçlarla kaplı olan ilçe, özellikle Mahfesığmaz, Turgut Özal Bulvarı, Süleyman Demirel Bulvarı, Kenan Evren Bulvarı ve 100. Yıl Mahallesi gibi semtleriyle anılmaktadır. Yeni bir yerleşim yeri olmasından dolayı geçmişi pek de eskilere dayanmayan ilçe'de çok katlı yerleşimler çok sık görülmektedir. Ayrıca villa tipi evler de bilhassa Güzelyalı mahallesinde bulunmaktadır.
Yeni yerleşim olmanın sonucu olarak, Çukurova ilçesinde, Adana'nın merkezi kabul edilen Büyük Saat ve çevre yerleşimlerdeki "Adanalı" kültüründen ziyade daha modern bir kültürel ortam görülmektedir. Lüks kebapçılar, restaurantlar, kahveciler ve eğlence mekanları ilçenin çeşitli yerlerinde halka hizmet vermektedir. Özellikle Turgut Özal Bulvarı ve Süleyman Demirel Bulvarı'nın gece hayatı, Adana'nın önemli eğlence mekanlarına ev sahipliği yapmaktadır. Yine birçok ulusal ve uluslararası marka, ilçedeki çeşitli bulvar ve caddelerde halka alışveriş imkânı sunar. Adnan Menderes Bulvarı, gerek göl kenarında olması gerekse ormanlık bir alan olması nedeniyle hem piknikçiler, hem de hoş bir manzaraya karşı eğlenmek isteyen aile ve gençler için uğrak bulvarlardan bir tanesidir.
Mutfağı ile meşhur olan Adana'nın Çukurova ilçesi, her ne kadar yeni sayılabilecek bir yerleşim yeri olsa da, gastronomi konusunda bol imkânlara sahiptir. Başta kebapçılar olmak üzere şırdancılar, fast food restaurantları, kokoreççiler, midyeciler, çorbacılar ve hot dog (sosisli) satan mekan ve tablalara ilçenin belirli yerlerinde rastlamak mümkündür. Bunun yanında dünya mutfağından hamburger ve pizza gibi yemeklerin sunumunu yapan pek çok mekan da mevcuttur. Bu açıdan bakıldığında Çukurova, diğer semt ve merkez ilçelerde olduğu gibi insanlara gündüz ve gece hizmet veren gastronomi mekanlarıyla kent sakinlerine bol seçenekler sunmaktadır.
Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]
Kent içi ulaşım bakımından ilçe çeşitli seçenekler sunmaktadır. Adana Metrosu, ilçe içerisinde 4 istasyona (Hastane, Anadolu Lisesi, Huzurevi, Mavi Bulvar) sahiptir ve şehrin merkezi ile doğu yakasındaki Yüreğir ilçesine ulaşımı sağlar. Belediye otobüsleri kentin çeşitli noktalarından doğu batı ve kuzey güney aksında hizmet verirken, dolmuşlar ise yine merkezden ilçenin çeşitli mahallelerine hizmet vermektedir. Taksiler, duraklara bağlı olarak ve Adana Büyükşehir Belediyesi'nin hizmete soktuğu transit taksi durakları bünyesinde ilçe sakinlerine hizmet vermektedir.
2016 yılı başlarında dönemin Adana Büyükşehir Belediye başkanı Hüseyin Sözlü, Turgut Özal Bulvarı'ndan Balcalı'ya ilerleyecek olan bir tramvay projesini dile getirmiştir.[15]
Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]
- Belediye başkanları
| Belediye başkanları, partileri ve aldıkları oy oranları | |||
|---|---|---|---|
| Yıl | Belediye Başkanı | Parti | Oy Oranı |
| 2024 | Emrah Kozay | CHP | %52,85 |
| 2019 | Soner Çetin | CHP | % 58,4 |
| 2014 | Soner Çetin | CHP | %48,8 |
| 2009 | Yıldıray Arıkan | CHP | %40,1 |
Eğitim ve Sağlık[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçe sınırları içerisinde çeşitli hastane, üniversite yerleşkesi ve Anadolu Liseleri mevcuttur.
Özel Avrupa Hastanesi, Estetik Ağız ve Diş Sağlığı Polikliniği, Kenan Evren Bulvarı'nda bulunmaktadır. Turgut Özal Bulvarı'nda Ekrem Tok Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi, Özel MedLine Hastanesi, Dermancan Tıp Merkezi, Özel Adana Cerrahi Tıp Merkezi hizmet vermektedir. Kurttepe'de Seyhan Uygulama ve Araştırma Hastanesi, 100. Yıl Mahallesinde Adana Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi, Adnan Kahveci Bulvarı üzerinde ise Fatma Kemal Timuçin Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi bulunmaktadır.
Adana'nın önemli liselerinden Adana Anadolu Lisesi, ilçe sınırları içerisindedir. Ayrıca Özel Gündoğdu Okulları ve Özel Bilfen (Mektebim) Koleji, Özel Final Okulları ile Adana Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'nin Kurttepe Kampüsü de ilçe sınırlarındadır.
Spor[değiştir | kaynağı değiştir]
Çukurova ilçesi'nde amatör ve profesyonel birçok spor etkinliği için tesisler mevcuttur. Yüzme, tenis, yamaç paraşütü, futbol başta olmak üzere birçok spor etkinliği, ilçede aktif biçimde gerçekleştirilmektedir. Adana Tenis Dağ ve Su Sporları Kulübü bünyesindeki tenis kortları, birçok tenis sporcusunun da antrenman alanı olarak faaliyet göstermektedir. Ünlü tenisçi Çağla Büyükakçay, bu spor kulübü bünyesinde ilk çalışmalarını yürütmüştür.[16] Ayrıca Hayal Park'ta yüzme ve çeşitli savunma sporları ile Adana Büyükşehir Belediyesi Spor Parkı'nda koşu, basketbol sporları için uygun alanlar mevcuttur. İlçe sınırları içerisindeki Osman Yeşeren Spor Tesisleri, uzun süredir Adanaspor kulübü futbol takımının antrenman tesisi olarak hizmet vermektedir. FIBA standartlarına uygun, 2500 seyirci kapasiteli Adana ASKİ Atatürk Spor Salonu da, başta basketbol olmak üzere önemli spor müsabakalarına ev sahipliği yapmaktadır.
Spor Kulüpleri[17][değiştir | kaynağı değiştir]
İlin önemli futbol takımı Adanaspor bu ilçededir. Ayrıca Adana İdmanyurdu Spor, Adana Akdeniz Demirspor, Adana Sporcu Eğitim (ASEM), Adana Çukurova Voleybol ve Adana Karespor da ilçe sınırlarında çalışmalarını sürdürmektedir.
| Takımın Adı | Branşı | 2016-2017 | 2017-2018 | 2018-2019 |
| Adanaspor A.Ş | Futbol | Süper Lig | 1.Lig | |
| Adana İdmanyurdu Spor | Futbol Kadın | 1.Lig | 2.lig | |
| Adana Akdeniz Demir Spor | Futbol Kadın | 3.Lig | 3.lig | |
| Adana Sporcu Eğitim (ASEM) | Voleybol E. | Bölgesel lig | ||
| Adana Çukurova Voleybol | Voleybol K. | Bölgesel Lig | xx | |
| Adana KARE Spor | Voleybol K. | Bölgesel Lig | xx |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ https://www.gazeteduvar.com.tr/chpnin-aday-gostermedigi-cukurova-belediye-baskani-iyi-partinin-adayi-oldu-haber-1669530. 14 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2024. Eksik ya da boş
|başlık=(yardım) - ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2020.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Çukurova Nüfusu - Adana". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Adana Çukurova Nüfusu". nufusune.com.
- ^ TÜİK 31 Ocak 2017 verileri
- ^ TÜİK 1 Şubat 2018 verileri
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2016.
- ^ TFF, TVF
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- YerelNet
- Çukurova Kaymakamlığı30 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Çukurova Belediyesi
