Panagia tou Mutulla
| UNESCO Dünya Mirası | |
|---|---|
 | |
| Konum |  Kıbrıs Cumhuriyeti |
| Kriter | Kültürel: ii, iii, iv |
| Referans | 351 |
| Tescil | 1985 (9. oturum) |
| Uzatma | 2001 |
| Bölge | Avrupa ve Kuzey Amerika |
Panagia tou Mutulla Kilisesi (çev. 'Mutulla'lı Kutsal Meryem (Meryem Ana) Kilisesi', Kıbrıs'ta, Lefkoşa'daki Marathasa vadisinde, Trodos sıradağlarının merkezindeki Mutulla köyünde bulunan dört yüzlü tek nefli bir Bizans kilisesidir. Kilise, 1985'ten beri UNESCO Dünya Mirası alanı "Troodos Bölgesindeki Duvar Kiliseleri"nin bir parçasıdır. Panagia tou Mutulla Kilisesi'ndeki freskler, Kıbrıs'ta yer alan freskler arasında günümüze ulaşan 13. yüzyıl eserlerinden tek kesin tarihli eseridir.[1][2][3]
Açıklama[değiştir | kaynağı değiştir]
Panagia tou Mutulla kilisesi, 1280 yılında Ioannis Mutullas ve eşi Irini'nin onuruna inşa edilmiş ve boyanmıştır; bu, kilisenin bir duvarından ve sunağın yanındaki kuzey duvarındaki yazıttan anlaşılmaktadır. Fresklerden, kilisenin aile tapınağı olarak inşa edildiği anlaşılmaktadır.[1][3] 15. - 16. yüzyıllarda kilisede yeni freskler boyandı.
Panagia tou Mutulla Kilisesi, Trodos kiliselerine özgü, yüksek ve dik üçgen kiremit çatılı en eski kilise yapılarından biridir. Kilise yakınlarındaki fırınlardan kiliseyi oluşturan kiremitlerin aynı bölgede yaptığı anlaşılmaktadır.[4] 14.-15. yüzyıllarda, kilisenin nefi kuzey ve batı taraflarında bir galeri ile çevriliydi. Kilisenin batı ve kuzey cephelerinde 1.75 metre yüksekliğinde iki girişi vardır.[3]
16. yüzyılın 1. yarısında kiliseye bir narteks eklendi. Kilisenin batı ve kuzey cepheleri aynı döneme tarihlenmektedir. Narteks, kilisenin ortak ahşap çatısının altında yer almaktadır.[1]
Freskler[değiştir | kaynağı değiştir]
Panagia tou Mutulla Kİlisesi'ndeki fresklerin tarzı, 12. yüzyıl Bizans resminin Batı sanatının unsurları ile Doğu Haçlı devletleri, Kapadokya, Girit ve diğer Yunan topraklarının sanatının bir birleşimidir.[1] Panagia tou Mutulla Kilisesi'ndeki freskleri kimin yaptığı bilinmemektedir.[3]
Freskler kilisenin hem içinde hem de dışında yer almaktadır. Sunak apsisinde, yanında ellerinde buhurdanlarla başmelek Mikail ve Cebrail olan bebek İsa ile Meryem Ana'nın bir freski bulunur. Apsisin alt kısmında, Aziz Nikolaos, İoannis Hrisostomos, Grigor, Baileios, Epifanios, Auxius ve Liturji'ye adanmış freskler bulunur.
Apsisin doğu alt kısmında "En Kutsal Theotokos'a Müjde" freski bulunur. Kutsal Teslis'in bir sembolü olarak Meryem Ana'ya doğru üç ilahi ışık huzmesi süzülür. Meryem Ana'nın üzerindeki yıldızlar saflığını sembolize eder, yakınlarda tasvir edilen bir topun içine kıvrılmış yılanlar bir Konstantinopolis görüntüsüdür.
Güney duvar payendesinde, sağ eliyle kutsayan ve solunda İncil'i tutan Pantokrator İsa'nın freski bulunur. Dua eden Meryem Ana, kuzey duvar payendesinde tasvir edilmiştir.[3]
Listelenen fresklere ek olarak, kilisenin duvarlarında Mesih'in Doğuşu, Müneccim Kralların Hayranlığı, iki kadın tarafından Mesih'in vaftizini içeren freskler gibi freskler bulunmaktadır. 14. - 15. yüzyıllarda, Mesih'in Takdimi konulu bir fresk daha boyandı. Batı duvarının üst kısmında İsa'nın hayatından üç sahnenin yer aldığı freskler bulunur: Lazarus'un Dirilişi, Mesih İsa'nın Yerüşalim'e Girişi ve Mesih İsa'nın Çarmıha Gerilmesi. Lazarus'un Dirilişi'nin yer aldığı fresk ağır hasar görmüş, sadece sağ tarafı ayakta kalabilmiştir. Kuzey duvarının tepesinde, Cehenneme İniş ve Bakire'nin Göğe Kabulü sahnelerinin yer aldığı freskler bulunmaktadır. Bakire'nin Göğe Kabulü (Meryem'in Ölümü) freski, kilisenin kuzey girişinin hemen üzerinde yer almaktadır. Bakire'nin Göğe Kabulü'nün yanında var olduğu anlaşılan bir başka fresk günümüze ulaşamamıştır. Tüm fresklerin alt kısmında diğer benzer kiliselerde olduğu gibi aziz tasvirleri yer almaktadır.[3]
Kilise galerisinin dış batı duvarında iki fresk vardır: birin tahtta oturan İsa, diğerinde ise at sırtında Aziz Yorgi tasvir edilmiştir. Bu freskler büyük olasılıkla başka bir sanatçı tarafından yapılmıştır.[3] Dış kuzey duvarında, kilisenin kuzey girişinin her iki yanında, 14. yüzyılın 2. yarısına tarihlenen İkinci Geliş ve Kıyamet sahnelerinin yer aldığı freskler yer almaktadır.[5] Aynı duvarda Yanan Çalı ve Efes'in Yedi Genci ile Azize Barbara ve Azize Katerina tasvir edilmiştir.[3] Bu freskler 15. yüzyılın sonu - 16. yüzyılın başlarında yapılmıştır.[1][6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e "Church of Panagia (Our Lady) tou Moutoulla// www.mcw.gov.cy". 21 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2022. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Church" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "Painted Churches in the Troodos Region// whc.unesco.org". 29 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2022.
- ^ a b c d e f g h "Cyprus Tourism Organisation: Церковь Богородицы Панагия ту Мутулла" (PDF). 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2013.
- ^ Памятники ЮНЕСКО на Кипре (продолжение. Начало в №644) 4 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.// «Вестник Кипра», Выпуск № 645 от 08-02-2008
- ^ Andréas Nicolaïdès Le Jugement Dernier de l'église de la Panagia Moutoullas à Chypre. Une peinture inédite de la seconde moitié du XIVe siècle 11 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Archived Ağustos 11, 2014 at the Wayback Machine, р. 72, 78
- ^ Εκκλησία της Παναγίας, Μουτουλλάς 8 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.// Сайт митрополии Морфу immorfou.org.cy
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Andréas Nicolaïdès Le Jugement Dernier de l'église de la Panagia Moutoullas à Chypre. Une penture inédite de la seconde moitié du XIVe siècle // www.deltionchae.org
- Kıbrıs Turizm Organizasyonu: Our Lady of Panagia tou Mutulla Kilisesi // www.visitcyprus.com
- Kıbrıs'taki UNESCO anıtları (devamı. 644'ten başlayarak) 4 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // Kıbrıs Bülteni, Sayı 645, 08-02-2008
- Panagia Kilisesi (Leydimiz) tou Moutoulla 21 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // www.mcw.gov.cy
- Εκκλησία της Παναγίας, Μουτουλλάς 8 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // Büyükşehir Morfou internet sitesi immorfou.org.cy
