Kuzupınarı, Göle
Kuzupınarı, Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı bir yerleşimdir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Kuzupınarı köyünün eski adı Komk veya Konk'tur. Nitekim 1886 tarihli Rus nüfus tespitinde ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde köyün adı Konk (Конк / قونق) olarak geçer.[1][2] Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı Tepeler köyü ile Hanak ilçesine bağlı Arıkonak köyleri eskiden Konk veya Komk adını taşıyordu. Geç dönemde Konk biçiminde yazılan bu yer adı, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterinde Komk (كومك) olarak geçer.[3] Bu kayıt Komki veya Komk adının zaman içinde Konk'a dönüştüğü anlaşılmaktadır.
Komk köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan tarihsel bölgelerden biri olan Kola'da yer alır. Nitekim bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Kola bölgesi, dokuz azizle bağlantılı olarak Gürcü Ortodoks inancında da önemli bir yere sahiptir. Öte yandan köyde varlığı bilinen megalit yapı kalıntısı, 16. yüzyılda Osmanlıların eline geçmesinden önce de bölgenin bir yerleşme olduğunu göstermektedir.[4]
Türkçe Göle olarak bilinen Kola bölgesi, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresince Vargenis (Варгинис) olarak kaydedilmiş olan köy, Ardahan sancağının Göle kazasına bağlıydı. Rus döneminde köyde Rumlar yaşıyordu ve köyün 1886 yılındaki nüfusu 223 kişiden oluşuyordu.[1] Komk'un nüfusu 1896 yılında 415 kişiye, 1906 yılında 550 kişiye çıkmıştır.[5] Yirmi yılda nüfusun bu kadar çok artması, bu süre içinde köye yeni insanların yerleştirildiğini göstermektedir. Nitekim 1907 yılında Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Göle bölgesinde göç nedeniyle boşalmış köylere yeni nüfus yerleştirildiğini yazmıştır.[6]
Konk köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Ermenistan'ın sınırları içinde kaldı. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca köy Türkiye'ye bırakıldı.[7]
Konk köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kars vilayetinin Göle kazasının Merdenik olarak adlandırılan nahiyesine bağlıydı.[2] 1940 genel nüfus sayımında Varginis biçiminde yazılmış olan köy, aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 393 kişiden oluşuyordu.[8] Komk veya Konk Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Kuzupınarı olarak değiştirilmiştir.[9] 1965 genel nüfus sayımında Kuzupınarı köyünün nüfusu 773 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 225 kişi okuma yazma biliyordu.[10]
Kuzupınarı köyü 2015 yılında Köprülü Beldesi'ne bir mahalle olarak bağlanmış, beldelerin kaldırılmasından sonra da Köprülü'nün bir mahallesi olarak kalmıştır.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b ""Göle Kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 771.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 520". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2021.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 161 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 113, ISBN 9786052100271.
- ^ "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce), Paris, 1938, s. 10". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 352.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 706". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 358.