Klasik Hollywood

Clark Gable ve Vivien Leigh'in başrol oynadığı film klasiği (Gone with the Wind) Rüzgar Gibi Geçti (1939)

Klasik Hollywood sineması veya Hollywood'un Altın Çağı, ilk kez 1910'lardan 1920'lere sessiz sinema döneminin son yıllarında gelişen film yapımının hem anlatı hem de görsel tarzını tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Daha sonra Hollywood'un Altın Çağı'nda, yaklaşık 1927'den (sesli filmin gelişiyle birlikte) 1969'a kadar Amerikan sinemasının karakteristik özelliği haline geldi. Sonunda dünya çapında film yapımcılığının en etkili ve yaygın tarzı haline geldi.

Benzer veya ilişkili terimler arasında klasik Hollywood anlatısı, Hollywood'un Altın Çağı (Golden Age of Hollywood), Eski Hollywood(Old Hollwood) ve klasik süreklilik (classical continuity) yer alır. Bu dönem aynı zamanda stüdyo dönemi olarak da anılır ve bu dönem sessiz sinema döneminin son filmlerini de içermektedir.

Tarih

1910'lar–1927: Sessiz sinema ve klasik dönemin ortaya çıkışı

Binlerce yıl boyunca hikaye anlatıcılığı sanatının tek görsel örneği tiyatroydu. 1890'ların ortasındaki ilk anlatı filmlerinden bu yana, film yapımcıları canlı tiyatronun gücünü sinema ekranında yakalamanın yollarını aradılar. Bu film yapımcılarının çoğu, 19. yüzyılın sonlarında sahnede yönetmen olarak işe başladı ve benzer şekilde, çoğu sinema oyuncusunun kökleri vodvil'den (örneğin The Marx Brothers ) veya tiyatral melodramlardan geliyordu. "Klasik süreklilik" olarak bilinen görsel tarzdan önce, sahneler tam çekimle filme alınıyor ve olay örgüsünü ve karakter ilişkilerini tasvir etmek için dikkatlice koreografiye tabi tutulmuş sahneleme kullanılıyordu. Düzenleme teknikleri son derece sınırlıydı ve çoğunlukla okunabilirlik açısından nesnelerin üzerine yazılan yazıların yakın çekiminden oluşuyordu.

Başrolünü Lillian Gish'in üstlendiği (sağdan ikinci) The Birth of a Nation (1915) adlı sessiz filmden bir kare

Sahnenin doğasında var olan gerçeklikten yoksun olsa da film, görünürdeki zaman ve mekanı manipüle etme özgürlüğü sunar ve böylece gerçekçilik yanılsamasını -yani zamansal doğrusallık ve mekansal sürekliliği- yaratır. 1910'ların başında, Kayıp nesil reşit olmaya başladığında, film yapımcılığı sanatsal potansiyelini gerçekleştirmeye başlıyordu. İsveç ve Danimarka'da bu dönem daha sonra filmin "Altın Çağı" olarak anılacaktı; Amerika'da bu sanatsal değişim, DW Griffith gibi film yapımcılarının sonunda Edison Trust'ın kontrolünü kırarak filmleri üretim tekelinden bağımsız hale getirmelerine atfediliyor. Dünya çapındaki filmler, klasik Hollywood sinemasında bulunabilecek görsel ve anlatı unsurlarını gözle görülür şekilde benimsemeye başladı. 1913 yılı bu mecra için özellikle verimli bir yıldı; çeşitli ülkelerden öncü yönetmenler The Mothering Heart (DW Griffith), Ingeborg Holm (Victor Sjöström) ve L'enfant de Paris (Léonce Perret) gibi sinemaya yeni standartlar getiren filmler çektiler. Bu aynı zamanda Yevgeni Bauer'in (Georges Sadoul'a göre ilk gerçek film sanatçısı) kısa ama üretken kariyerine başladığı yıldı.

<span about="#mwt30" class="nowrap" data-cx="[{&quot;adapted&quot;:true,&quot;partial&quot;:false,&quot;targetExists&quot;:true,&quot;mandatoryTargetParams&quot;:[],&quot;optionalTargetParams&quot;:[]}]" data-mw="{&quot;parts&quot;:[{&quot;template&quot;:{&quot;target&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Kayma&quot;,&quot;href&quot;:&quot;./Şablon:Kayma&quot;},&quot;params&quot;:{&quot;1&quot;:{&quot;wt&quot;:&quot;Ben-Hur: A Tale of the Christ&quot;}},&quot;i&quot;:0}}]}" data-ve-no-generated-contents="true" id="mwTA" typeof="mw:Transclusion">Ben-Hur: A Tale of the Christ</span> teatral yayın posteri (1925)

Genel olarak dünyada ve özel olarak Amerika'da Griffith'in film yapımcılığı üzerindeki etkisi eşsizdi. Performanslarını yeni ortama uyarlama konusunda aktörleri de aynı derecede etkili oldu. Kısa film The Mothering Heart'ın yıldızı Lillian Gish, özellikle beyazperdedeki performans teknikleri üzerindeki etkisiyle dikkat çekti. Griffith'in The Birth of a Nation filmi sinema anlatıcılığı açısından çığır açıcı nitelikteydi; çok sayıda yenilikçi görsel tekniğe sahip bir görsel anlatı başyapıtıydı. Film, Amerikan sinemasında büyük ilerlemelere neden olmuş ve hatta birkaç yıl içinde film o yenilikler arasında geleneksel kalmıştı. 1913, film yapımcılığı açısından küresel bir dönüm noktası olsa da, 1917 nispete Amerika'ya atfedilmiş bir yıldı; "klasik Hollywood sineması" dönemi, 1917'den itibaren Amerika'da sinema ortamına hakim olmaya başlayan bir anlatım ve görsel üslupla ayırt edilir.

1927–1960: Sesli Sinema dönemi ve Hollywood'un Altın Çağı

Klasik Hollywood tarzının anlatım ve görsel tarzı, sesli film yapımına geçişten sonra daha da gelişim gösterdi. Amerikan film yapımında temel değişiklikler, stüdyo sisteminin yüksekliğiyle birlikte film endüstrisine girdi. Birkaç önemli stüdyo tarafından desteklenen, hüküm süren yıldız sistemiyle bu üretim tarzı, sesli sinemadan birkaç yıl önce gelmişti. 1910'ların başından beri bağımsız olarak çalışan önde gelen Amerikalı yönetmen ve oyuncuların çoğu, 1920 ortalarına gelindiğinde, çalışmaya devam edebilmek için yeni stüdyo sisteminin bir parçası olmak zorunda kaldı.

Sesli dönemin başlangıcı belirsiz bir şekilde tanımlanmıştır. Bazıları için bu, Interbellum Generationers'ın reşit olduğu ve sesin uzun metrajlı filmlere dahil edilmesiyle filmlerin gişe kârlarının arttığı 1927'de gösterime giren The Jazz Singer ile başladı. Bazıları için bu dönem, sessiz çağın kesin olarak sona erdiği 1929'da başladı. 1920'lerin sonlarından 1960'lara kadar çoğu Hollywood filmi bir türe (Western, slapstick komedi, müzikal, animasyon çizgi film ve biyografik film) sıkı sıkıya bağlıydı ve aynı yaratıcı ekipler genellikle aynı stüdyo tarafından yapılan filmlerde çalışıyordu. Örneğin Cedric Gibbons ve Herbert Stothart her zaman MGM filmleri üzerinde çalıştılar; Alfred Newman yirmi yıl boyunca 20th Century Fox'ta çalıştı; Cecil B. DeMille'in filmlerinin neredeyse tamamı Paramount Pictures'ta çekildi; ve yönetmen Henry King'in filmleri çoğunlukla 20th Century Fox için yapıldı. Benzer şekilde oyuncular çoğunlukla sözleşmeli oyunculardı.

Bu dönemde ortaya çıkan pek çok büyük sinema eseri oldukça sıkı bir şekilde kontrol altına alınmış film yapımıydı. Bunun mümkün olmasının bir nedeni, çok fazla film yapıldığından her birinin büyük bir hit olmasının gerekmemesiydi. Bir stüdyo, iyi bir senaryoya ve nispeten bilinmeyen oyunculara sahip, orta bütçeli bir film üzerine kumar oynayabilirdi. Orson Welles'in yönettiği ve tüm zamanların en iyi filmlerinden biri olarak kabul edilen Yurttaş Kane (1941) için de durum aynıydı. Howard Hawks, Alfred Hitchcock ve Frank Capra gibi diğer iradeli yönetmenler sanatsal vizyonlarını gerçekleştirmek için stüdyolarla mücadele etti. Stüdyo sisteminin doruk noktası, Oz Büyücüsü gibi klasiklerin piyasaya çıktığı 1939 yılı olabilir; Bu dönemin bazı filmleri şunlardır: Rüzgar gibi Geçti gitti ; Notre Dame'ın kamburu ; Cehennemden Dönüş ; Mr. Smith Washington'a Gidiyor ; Destry Tekrar Gidiyor ; Genç Bay Lincoln ; Uğultulu Tepeler ; Sadece Meleklerin Kanatları Vardır ; Ninotchka ; Beau Geste ; Silahlı Hatunlar ; Gunga Din ; Kadın ; Güle güle Bay Chips ; ve Kükreyen Yirmiler.

Stil

David Bordwell tarafından geliştirilen klasik Hollywood sinemasının görsel-anlatı tarzı, Rönesans'ın fikirlerinden ve insanlığın odak noktası olarak yeniden dirilişinden büyük ölçüde etkilenmiştir. Dönem teknik açıdan üç genel düzeyde ayırt edilir:

• cihazlar
• sistemler
• sistem ilişkileri.

Cihazlar

Klasik Hollywood sinemasının en doğal araçları sürekli kurgulama araçlarıdır. Bu, süreklilik düzenlemesinin ana görsel-uzaysal unsurlarından biri olan 180 derece kuralını içerir. 180 derece kuralı, izleyici ile çekim arasında hayali 180 derecelik bir eksen oluşturarak "fotoğraflanmış oyun" tarzına uygundur ve izleyicilerin kendilerini bir sahnedeki hareketin konumu ve yönü içinde net bir şekilde yönlendirmelerine olanak tanır. 30 derece kuralına göre, sahnenin izlendiği açıdaki kesmeler, izleyicinin perspektif değişikliğinin amacını anlayabilmesine yetecek kadar önemli olmalıdır. Sıçramalı kesmeler olarak bilinen 30 derece kuralına uymayan kesmeler, çekimler arasındaki zamansal süreklilik yanılsamasını bozar. Klasik süreklilik düzenlemesindeki kesme teknikleri, farklı konumlardaki eylemin eşzamanlılığını sağlayan çapraz kesmede olduğu gibi sürekliliğin kurulmasına veya korunmasına yardımcı olur. Atlamalı kesmelere, çekim açısını hiçbir şekilde değiştirmeyen, ancak nesneye daha yakın veya daha uzak bir perspektif gösterme amacını taşıyan ve bu nedenle zamansal sürekliliğe müdahale etmeyen eksenel kesim biçiminde izin verilir.

Sistemler

Anlatı mantığı

Klasik anlatım her zaman psikolojik motivasyonla, yani bir insan karakterinin iradesiyle ve belirlenmiş bir hedefe doğru engellerle mücadelesiyle ilerler. Bu anlatı öğesi genellikle ikincil bir anlatı veya anlatılarla iç içe geçmiş bir birincil anlatıdan (örneğin bir aşk hikayesi) oluşur. Bu anlatı belirgin bir başlangıç, gelişim ve sonla yapılandırılmıştır ve genellikle belirgin bir çözüm vardır. Aktörlerden, olaylardan, nedensel etkilerden, ana noktalardan ve ikincil noktalardan yararlanmak bu tür anlatının temel özellikleridir. Klasik Hollywood sinemasındaki karakterler açıkça tanımlanabilir basit ve salt özelliklere sahiptir, aktiftir ve oldukça amaç odaklıdır. Karakterler sosyal kaygılardan ziyade psikolojik kaygılarla motive olmaktadır. Klasik tarzda olaylar rastgele gerçekleşmez, anlatı, nedensel etkenleri içeren bir neden-sonuç zincirinden mürekkeptir.

Sinematik zaman ve mekan

Klasik Hollywood'da zaman sürekli, doğrusal ve tekdüzedir, çünkü doğrusal olmayan anlatı aracın yanıltıcı işleyişine dikkat çeker. Bu formatta izin verilen tek zaman manipülasyonu geriye dönüş(flashback) tekniğidir. Çoğunlukla bir karakterin hafızasında dönen düşüncelerini ve geçmiş anılarını tanıtmak için kullanılır, Kazablanka filminden örnekler bu sisteme örnek verilebilir.

Klasik sürekliliğin mekanla ilgili en büyük kuralı nesne kalıcılığıdır: Resmin gerçekçiliğini korumak için izleyicinin sahnenin sinematik çerçevenin dışında var olduğuna inanması gerekir. Klasik Hollywood'da mekanın ele alınışı, filmin iki boyutluluğunun ("görünmez stil") üstesinden gelmeye veya onu gizlemeye çalışır ve güçlü bir şekilde insan vücuduna odaklanır. Klasik bir filmdeki çekimlerin çoğunluğu jestlere veya yüz ifadelerine odaklanır.

Mekanın bu şekilde ele alınması dört ana unsurdan oluşur: merkezleme, dengeleme, cephesellik ve derinlik. Önemli kişiler veya nesneler çoğunlukla ekran karesinin orta kısmında bulunur ve asla odak dışı değildir. Dengeleme görsel kompozisyonu ifade eder, yani karakterler çerçeve boyunca eşit şekilde dağıtılır. Aksiyon ustaca izleyiciye yöneliktir (ön cephe) ve set, aydınlatma (çoğunlukla üç noktalı aydınlatma, özellikle yüksek anahtarlı aydınlatma) ve kostümler ön planı arka plandan (derinlik) ayırmak için tasarlanmıştır.

Etki

1960'ların ortalarından 1980'lerin başlarına kadar olan Yeni Hollywood, Fransız Yeni Dalgası gibi akımlar, klasik dönemin romantizminden etkilenmiştir

Klasik Hollywood sinemasının önemli isimleri

Bunlar , Amerikan Film Enstitüsü'nün Amerikan film tarihinin en iyi 25 erkek ve 25 kadın sinema efsanesini sıraladığı listesinde yer aldı. 2024 yılı itibarıyla Sophia Loren (89) listelenen yaşayan tek yıldızdır.

• Chico Marx (1887–1961)
• Harpo Marx (1888–1964)
• Charlie Chaplin (1889–1977)
• Groucho Marx (1890–1977)
• Mary Pickford (1892–1979)
• Edward G. Robinson (1893–1973)
• Mae West (1893–1980)
• Lillian Gish (1893–1993)
• Buster Keaton (1895–1966)
• Fred Astaire (1899–1987)
• James Cagney (1899–1986)
• Humphrey Bogart (1899–1957)
• Spencer Tracy (1900–1967)
• Clark Gable (1901–1960)
• Gary Cooper (1901–1961)
• Marlene Dietrich (1901–1992)
• Zeppo Marx (1901–1979)
• Claudette Colbert (1903–1996)
• Cary Grant (1904–1986)
• Greta Garbo (1905–1990)
• Henry Fonda (1905–1982)
• Joan Crawford (190?–1977)
• Laurence Olivier (1907–1989)
• Katharine Hepburn (1907–2003)
• John Wayne (1907–1979)
• Barbara Stanwyck (1907–1990)
• Bette Davis (1908–1989)
• Carole Lombard (1908–1942)
• James Stewart (1908–1997)
• Jean Harlow (1911–1937)
• Ginger Rogers (1911–1995)
• Gene Kelly (1912–1996)
• Vivien Leigh (1913–1967)
• Burt Lancaster (1913–1994)
• Orson Welles (1915–1985)
• Ingrid Bergman (1915–1982)
• Gregory Peck (1916–2003)
• Kirk Douglas (1916–2020)
• Robert Mitchum (1917–1997)
• William Holden (1918–1981)
• Rita Hayworth (1918–1987)
• Judy Garland (1922–1969)
• Ava Gardner (1922–1990)
• Lauren Bacall (1924–2014)
• Marlon Brando (1924–2004)
• Marilyn Monroe (1926–1962)
• Sidney Poitier (1927–2022)
• Shirley Temple (1928–2014)
• Audrey Hepburn (1929–1993)
• Grace Kelly (1929–1982)
• James Dean (1931–1955)
• Elizabeth Taylor (1932–2011)
• Sophia Loren (born 1934)