Julian Assange

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Julian Assange
Julian Assange, 2014 yılında çekilmiş bir fotoğrafı
Doğum3 Temmuz 1971 (52 yaşında)
Townsville, Queensland, Avustralya
MilliyetAvustralyalı
VatandaşlıkAvustralya
Ekvador (2017-2019)
EğitimCentral Queensland Üniversitesi Melbourne Üniversitesi
MeslekWikileaks editörü ve basın sözcüsü
Çocuk(lar)Daniel Assange[1]
İmza
Makale serilerinden
İfşalar
Programlar ve yazılımlar
Ajanslar
Kişiler
Mekanlar
Hukuk
Kavramlar
İlişkili konular

Julian Paul Assange (d. 3 Temmuz 1971; Townsville, Queensland), Avustralyalı bilgisayar programcısı, internet aktivisti, Wikileaks adlı internet sitesinin editörü ve basın sözcüsüdür.[2]

İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Assange, Queensland eyaletinin Townsville şehrinde doğmuştur.[3][4] Annesi Christine Ann Hawkins (d. 1951),[5] görsel sanatçı; babası John Shipton, anti-savaş eylemcisi ve müteahhittir.[6] Assange, çift ayrıldıktan sonra dünyaya gelmiştir.[6]

1 yaşındayken annesi, aktör olan Richard Brett Assange ile evlenmiştir.[7][8][9] 1979 civarında annesi tekrar boşanmış ve Leif Meynell ile birlikte olmuştur.[3][10] Assange'ın göçebe bir çocukluğu olmuştur ve 13'ten fazla Avustralya şehrinde yaşamıştır.[11][12]

Evde okutulmanın yanı sıra birçok okulda bulunmuştur.[13] İlkokulu 1979–1983 yıllarında New South Wales'ta, liseyi Townsville'da okumuştur. 1994'te Central Queensland Üniversitesi'nde[14] ve 2003–2006 yıllarında Melbourne Üniversitesi'nde[15] programlama, matematik ve fizik okumuştur.

Hackerlık[değiştir | kaynağı değiştir]

1987 yılında Mendax kullanıcı adıyla hackerlık işine girmiştir.[8][16] Mendax, Trax ve Prime Suspect; International Subversives adını verdikleri hacker grubunu oluşturmuşlardır.[8] Grup olarak hackledikleri arasında Pentagon, MILNET, Amerika Birleşik Devletleri Deniz Kuvvetleri, NASA, Overseas Telecommunications Commission, Citibank, Lockheed Martin, Motorola, Panasonic bulunmaktadır.[17]

Programcılık[değiştir | kaynağı değiştir]

1993 yılında Assange, Victoria Polisi Çocuk İstismarı Birimi'ne teknik danışmanlık verdi ve kovuşturmalara yardımcı oldu.[18] Aynı yıl, Avustralya'daki ilk halka açık internet servis sağlayıcılarından biri olan Suburbia Public Access Network'te çalışmaya başladı.[15] 1994 yılında programlamaya başladı, "strobe.c" TCP port tarayıcısının yazarlığını yaptı,[19] açık kaynak veritabanı PostgreSQL'a yamalar (1996), Usenet önbellekleme yazılımı NNTPCache (1996), Rubberhose için inkar edilebilen şifreleme sistemi (1997),[20][21] ve web tabanlı arama motorları için komut satırı aracı Surfraw'ı yaptı (2000).[22] Bu dönemde, AUCRYPTO forumunu yönetti,[23] 1996 yılında 5.000 aboneye sahip olan "bilgisayar güvenliği konusunda tavsiyeler veren" bir web sitesi olan Best of Security'yi çalıştırdı;[24] Avustralyalı bilgisayar korsanları hakkındaki Suelette Dreyfus'un Underground (1997) kitabının araştırmasına katkıda bulundu.[25]

Ağustos 1999'da ses-veri toplama teknolojisi için Ulusal Güvenlik Ajansı'na verilen bir patent için: "Bu patent, insanları endişelendirmelidir. İnsanların denizaşırı telefon aramaları anlaşılmaz bir yabancı casus ajansının bağırsaklarında kopyalanıp arşivleniyor ve dinleniyor" demiştir.[23] Hükûmetler tarafından teknolojinin sistematik olarak istismarı, dünya vatandaşlarının temel özgürlüklerine karşı sürekli bir endişe kaynağı olmayı sürdürdü — onyıldan fazla süre sonra, Cypherpunks (2012) kitabının girişinde Assange özetlemiştir: "Bizim en büyük kurtuluş aracımız internet, şimdiye kadar gördüğümüz totaliterliğin en tehlikeli kolaylaştırıcısına dönüştürülmüştür".[26]

Dünya görüşü[değiştir | kaynağı değiştir]

Julian Assange, "Yönetişim Olarak Komploculuk" başlıklı makalesinde, bilginin sızdırılması ve gizlenmesiyle hükmünü sürdüren ve halkını temsil etmeyen yönetimlerin nasıl yıkılabileceğini anlatmıştır. Radikal demokrasi kavramını savunur.[27]

Assange, bir ateisttir.

WikiLeaks[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: WikiLeaks
2006'da Julian Assange

Wikileaks 2006 yılında kuruldu. Assange dokuz kişiden oluşan yönetim kurulu üyelerinden olup ayrıca basın sözcüsüdür. Gazeteler onu Wikileaks'in "yöneticisi" veya "kurucusu" olarak tanımlasa da Assange, "Ben kendimi kurucu olarak görmüyorum, sadece editörüm." demiştir. Siteye yüklenecek belgelerde en son söz ve onay Assange'ındır. Diğer bütün site çalışanları gibi Assange da site için ücretsiz ve gönüllü olarak çalışmaktadır.

Kurucusu olduğu WikiLeaks, Küba'daki Amerikan üssü Guantanamo'da esirlere yapılan muameleye dair kurallar, Kenya'daki yargısız infazlar, Afganistan ve Irak Savaşı'ndaki sivil ölümlerine dair belgeler yayınladı.[27]

ABD diplomatik belge sızıntısı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Amerika Birleşik Devletleri diplomatik belge sızıntısı

2010 yılının Kasım ayı sonuna doğru WikiLeaks adlı sitesinde kamuoyuna açıklanan belgeler büyük yankı uyandırmış, Assange'a karşı da bir karalama kampanyası başlatılmıştır.

Soruşturmalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Cinsel taciz soruşturması[değiştir | kaynağı değiştir]

İsveç'teki savcılık 18 Kasım 2010'da cinsel taciz suçlaması nedeniyle Assange için uluslararası yakalama kararı çıkardı.[28] 7 Aralık 2010 günü hakkındaki tecavüz iddialarıyla ilgili gönüllü olarak ifade vermeye gittiği Londra'daki polis merkezinde İsveç tarafından hakkında yakalama emri olduğu gerekçesiyle tutuklandı.[29] 14 Aralık 2010 tarihinde çıkarıldığı duruşmada kefaletle şartlı tahliye edildi.[30]

Cinsel taciz kisvesi altında siyasi olarak takibata alındığını iddia eden[31] Assange, 19 Haziran 2012 tarihinden itibaren bulunduğu Londra'daki Ekvador Büyükelçiliği'ndeyken 16 Ağustos 2012 tarihi itibarıyla talep ettiği siyasi sığınma hakkı Ekvador hükûmeti tarafından onaylanmıştır.[32] Karara itiraz eden İngiltere hükûmeti resmî olarak Ekvador hükûmetini uyarmış ve Assange'ın ülkeden çıkmasına izin verilmeyeceğini ve gerekirse elçilik binasına girileceğini açıklamıştır.[32] Ekvador konuyu bölgesel örgütlerin gündemine taşımıştır.[32]

19 Mayıs 2017'de İsveçli başsavcı Marianne Ny, yedi yıldır devam eden cinsel taciz soruşturmasının düşürüldüğünü açıkladı.[33][34]

ABD'nin casusluk soruşturması[değiştir | kaynağı değiştir]

ABD'de yürütülen bir soruşturmada; Julian Assange'ın ABD ordusuna ait gizli belgeleri sızdıran ve halen tutuklu bulunan er Chelsea Manning'i belge sızdırmak için teşvik edip etmediği araştırılıyor. Manning'in belge sızdırma eyleminde Assange'ın rolü olduğu tespit edilirse ABD'nin Assange'a da dava açacağı belirtiliyor.[35]

Gözaltına alınması[değiştir | kaynağı değiştir]

11 Nisan 2019'da, 2012'den beri kaldığı Londra'daki Ekvador Büyükelçiliği'nde, sığınma hakkının kaldırılmasının ardından İngiliz polisi tarafından tutuklandı. Assange'ın avukatı yaptığı açıklamada, "ABD'nin iade talebi" ve "kefalet şartlarını ihlal" gerekçeleriyle gözaltına alındığını söyledi. Ekvador Dışişleri Bakanlığı, Assange'ın 2017'de verilen vatandaşlık hakkının kaldırıldığını bildirdi.[36]

4 Ocak 2021'de yerel mahkeme yargıcı Vanessa Baraitser, Assange'ın ruh sağlığının bozulma riski yüzünden ABD'ye iade edilmemesi kararı verdi. ABD'nin 14 gün içerisinde temyize gitme hakkı bulunmaktaydı.[37]

ABD'ye teslim kararı[değiştir | kaynağı değiştir]

Londra'daki mahkeme, 19-20 Nisan 2022 tarihinde Julian Assange'ın ABD'ye teslimi yönünde karar aldı.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ crikey.com makalesi 8 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 8 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2010. 
  3. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016. 
  6. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 22 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016. 
  8. ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 4 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016. 
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016. 
  13. ^ Raffi Khatchadourian, "No secrets: Julian Assange's mission for total transparency," 4 Eylül 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi The New Yorker, 7 Haziran 2010. Erişim tarihi: 16 Mart 2014.
  14. ^ Frazer Pearce, "Assange studied at CQU," 20 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Morning Bulletin, 18 Aralık 2010. Erişim tarihi: 16 Mart 2014.
  15. ^ a b Robert Manne (Mart 2011). "The cypherpunk revolutionary: Julian Assange". The Monthly. 29 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2014. By the time he was addressing audiences worldwide, his 'father'—which Assange informed me is an amalgam of Brett Assange and John Shipton, created to protect their identities 
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016. 
  17. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016. 
  18. ^ Steve Butcher, "Assange helped our police catch child pornographers," 2 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Age, 12 Şubat 2011. Erişim tarihi: 17 Mart 2014.
  19. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2017. 
  20. ^ Ryan Singel, "Immune to critics, secret-spilling WikiLeaks plans to save journalism ... and the world," 23 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 'Wired]', 3 July 2008. Erişim tarihi: 17 Mart 2014.
  21. ^ Suelette Dreyfus, The Idiot Savants' Guide to Rubberhose. 19 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2014.
  22. ^ Surfraw: Shell Users' Revolutionary Front Rage Against the Web. 17 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2014.
  23. ^ a b Suelette Dreyfus, "Network: This is just between us (and the spies)," 14 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Independent, 15 November 1999.
  24. ^ Leigh and Harding, WikiLeaks, p. 45.
  25. ^ Annabel Symington, "Exposed: Wikileaks' secrets," 29 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Wired, 1 Eylül 2009. Erişim tarihi: 17 Mart 2014.
  26. ^ Julian Assange, Jacob Appelbaum, Andy Müller-Maguhn, and Jérémie Zimmermann, Cypherpunks: Freedom and the Future of the Internet (New York and London: OR Books, 2012).
  27. ^ a b "Kim bu Assange?". 19 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2010. 
  28. ^ WikiLeaks’in kurucusu için tutuklama kararı
  29. ^ 7 Aralık 2010 tarihli 8 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 8 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  30. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2010. 
  31. ^ 17 Ağustos 2012 tarihli 19 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sol portal haberi 19 Ağustos 2012 tarihinde erişilmiştir
  32. ^ a b c 16 Ağustos 2012 tarihli 26 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Prensa Latina haberi 17 Ağustos 2012 tarihinde erişilmiştir
  33. ^ "WikiLeaks kurucusu Julian Assange hakkındaki tecavüz soruşturması kapatıldı". 25 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2017. 
  34. ^ "Swedish prosecutors drop Julian Assange rape investigation". 19 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2017. 
  35. ^ ABD’den Assange’a ‘komplo’ soruşturması
  36. ^ "Julian Assange: Wikileaks co-founder arrested in London" (İngilizce). BBC News. 12 Nisan 2019. 3 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2019. 
  37. ^ Rebaza, Claudia; Fox, Kara. "UK judge denies US request to extradite Julian Assange". CNN. 4 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2021. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Julian_Assange&oldid=30396520" sayfasından alınmıştır