İçeriğe atla

I. Václav

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(I. Wenceslaus sayfasından yönlendirildi)
I. Wenceslaus
I. Wenclaus'un arması
Bohemya kralı
Hüküm süresi1230-1253
Taç giymesi1228 Prag
Önce gelenI. Ottokar
Sonra gelenII. Ottokar
Doğumyaklaşık 1205
Bohemya
Ölüm23 Eylül 1253
Králův Dvůr
DefinAgnes Manastırı
Eş(ler)iKunhuta Švábská
Tam adı
Václav I. Jednooký
HanedanPřemyslid hanedanı
BabasıI. Ottokar
AnnesiKonstans

I. Wenceslaus (Çekçe: Václav I) (yaklaşık 1205 - 23 Eylül 1253), 1230 - 1253 yılları arasında hüküm sürmüş Bohemya kralıdır.

Ailesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Wenceslaus Bohemya kralı I. Ottokar'ın ikinci eşi Macar Konstans'tan olan oğludur. Kızkardeşi Judith, Carinthia Dükü Bernhard von Spanheim ile evlenmiştir. Diğer kız kardeşi Anna ise Wrocław Dükü II. Henry ile evlenmiştir. Agne isimli kız kardeşi Fransisken rahibesi olmuştur.[1][2]

Eşi ve çocukları

[değiştir | kaynağı değiştir]

1224 yılında Wenceslaus, Hohenstaufen Hanedanı'ndan Kunigunde ile evlenir. Eşi Alman kralı Philipp von Schwaben'ın ikinci kızıdır. Bilinen beş çocuğu vardır:

  • Vladislaus, Moravya Uçbeyi (yaklaşık 1228 – 3 Ocak 1247)
  • II. Ottokar, Bohemya kralı (yaklaşık 1230 – 26 Ağustos 1278)
  • Beatrice (yaklaşık 1231 – 27 Mayıs 1290)
  • Agnes (ölümü 10 Ağustos 1268)
  • İsimsiz bir kız, çok genç yaşta ölmüştür

Hükümdarlığının ilk yılları

[değiştir | kaynağı değiştir]

6 Şubat 1228 tarihinde Wenslaus babasıyla birlikte Bohemya Krallığı'nın ortak hükümdarı ilan edilir. 15 Aralık 1230 günü babası I. Ottokar hayatını kaybedince Wenceslaus kral olarak tahta çıkar. Hükümdarlığının ilk yılları Avusturya Arşidükü II. Frederik 'in yayılmacı politikalarına karşı verilen mücadelelerle geçer. 1236 yılında Kutsal Roma Cermen İmparatoru II. Friedrich Lombard Birliği'ne karşı düzenlediği sefere destek vermesi için Wenceslaus'dan birlik talep eder. Avusturya tehlikesini aktaran prensler Wenceslaus ile birlikte sefere katılıp imparatora rahatsızlıklarını bildirirler. 1236 yılında imparator çağrılara kulak vererek Avusturya Arşidükünün üzerine yürür ve Viyana'dan kaçmasına yol açar. İmparator Avusturya ve Styria üzerinde doğrudan hakimiyetini ilan eder. Wenceslaus kendi topraklarının doğrudan imparatorun tayin ettiği vali tarafından yönetilmesinden memnun değildir. Wenceslaus imparatora karşı bu kez kaçak durumdaki Dük Frederik ile ittifak kurar. İmparator doğrudan bir karşı karşıya gelmeyi tercih etmeyerek 1237 yılında doğrudan imparatorluk idaresinden geri adım atar. Bohemya toprakları Tuna kuzeyine doğru genişler. Wenceslaus ve Frederik Bavyera Dükü II. Otto Wittelsbach ile müttefik olurlar. Aforoz edilen II. Frederik'e karşı bir kral seçmeye çalışsalar da başarılı olamazlar. 1246 yılında Henry Raspe kral seçilir.

Moğol istilaları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana maddeler: Avrupa’nın Moğollar tarafından istilası ve Legnica muharebesi

1241 yılında Wenceslaus Avrupa’nın Moğollar tarafından istilası kapsamında Bohemya topraklarını işgal eden Batu Han ve Sübedey komutasındaki Moğol öncü birliklerini püskürtür. Moğollar Polonya, Bohemya ve Silezya bölgelerine öncü birlik göndermiş, esas ordu Moravya bölgesinde kaldığı için burası en büyük zarara uğramıştır.

9 Nisan 1241 tarihindeki Legnica muharebesi'ndeki yenilgisinin ardından geri çekilen Wenceslaus Türingiya ve Saksonya bölgesine giderek destek bulmaya çalışır. Bu bölgedeki Moğol komutanlar Baydar ve Kadan aldıkları emir gereğince Mohi Muharebesi'nde Macarları yenen ordunun ana gövdesiyle birleşmek için geriye döner. 1242 yılında Sübedey birliklerinde üç prens bulunduğu için Ögeday Han'ın öldüğünü öğrenince aldığı talimat gereğince yeni kağanın seçilmesi için başkent Karakurum'a doğru geri çekilirler.[3]

Düklüğü

[değiştir | kaynağı değiştir]

15 Hazira 1246 tarihindeki Leitha Muharebesi'nde Avusturya Arşidükü II. Frederik Macar kralı IV. Béla'ya yenilir ve savaş meydanında ölür. Arşidükün oğlu olmadığı için hakimiyetindeki topraklarda yıllarca sürecek olan hak iddiaları başlayacaktır. Avusturya'yı doğrudan imparatorluğa bağlama çabaları ayaklanmayla karşılaşır. ölen Arşidükün yeğeni Düşes Gertrude hak iddiasında bulununca I. Wenceslaus Gertrude'yi en büyük oğlu Vladislaus ile evlendirir. Vladislaus jure uxoris[4] Avusturya Arşidükü ilan edilse de kısmî olarak kabul görür. Vladislaus 3 Ocak 1247 tarihinde beklemedik şekilde ölünce Gertrude Baden Uçbeyi VI. Herman ile evlenince I. Wenceslaus'un Avusturya bölgelerini hakimiyeti altına alma planları suya düşer.

Ayaklanma

[değiştir | kaynağı değiştir]

1248 yılında Wenceslaus Bohemyalı asillerin başlattığı ve oğlu II. Ottokar önderliğindeki ayaklanmayla uğraşmak durumunda kalır. Ayaklanmanın başladığı 31 Temmuz 1248 ve bastırıldığı 1249 yılı Kasım ayı arasında II. Ottokar Bohemya Kralı olarak anılır. Başarısız ayaklanmanın ardından II. Ottokar babası tarafından hapse atılır.

1250 yılının sonlarına doğru hem imparator hem de Baden Uçbeyi VI. Herman ölür. Avusturya topraklarında hak iddia eden Wenceslaus durumu fırsat bilerek işgal girişimde bulunur. 1251 yılına gelindiğinde Avusturya topraklarını ele geçirmiş olan Wenceslaus oğlu II. Ottokar'ı affederek onu Avusturya Arşidükü ve Moravya Uçbeyi ilan eder. Hak iddiasını güçlendirmek için Avusturya Düşesi Margaret ile oğlunu 11 Şubat 1252 tarihinde evlendirir.

Ölümü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kazandığı zaferin sonuçlarını yaşayamadan hayatını kaybeder. 23 Eylül 1253 günü hayatını kaybeden Wenceslaus'un ardından tahta II. Ottokar çıkar.

Geleneği

[değiştir | kaynağı değiştir]

I. Wenceslaus idaresinde Bohemya topraklarında dönemsel Batı Avrupa kültürü yerleşmiştir. Sarayda turnuvalar düzenlenmiş, şair ve besteciler desteklenmiştir. Çek devlet geleneğinin artmasıyla Çek asilzadeleri güçlenmiş ve etkileri artmaya başlamıştır. Wenceslaus döneminde şehir hayatı, ticaret ve imalat gelişmiştir. Hükümdarlığı sırasında etnik Almanların ve Yahudilerin topraklarına gelmesine izin vermiştir. Yahudiler çok yüksek bedeller ödemek zorunda kalsalar da görece sorunsuz bir şekilde toplumsal hayata kabul edilmişlerdir.[5]

Kurduğu şehirler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ 1989 yılında azize ilan edilmiştir İlgili haber 26 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 5 Kasım 2012 tarihinde erişilmiştir
  2. ^ İlgili Vatikan beyannamesi 3 Mayıs 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca) 5 Kasım 2012 tarihinde erişilmiştir
  3. ^ Konudan habersiz Polonyalılar ise Moğolların bu hızda geri çekilmesini anlamlandıramamıştır
  4. ^ Eş durumundan, bakınız Latince deyişler listesi (F-O)#J
  5. ^ Bakınız Prag'daki Yahudilerin tarihi

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta I. Václav ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Önce gelen:
I. Ottokar
Bohemya kralı
1230–1253 		Sonra gelen:
II. Ottokar
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=I._Václav&oldid=33921941" sayfasından alınmıştır