Güvenocak, Çıldır

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Güvenocak
Köy
Harita
Ardahan'ın konumu
Ardahan'ın konumu
Ardahan üzerinde Güvenocak
Güvenocak
Güvenocak
Güvenocak'ın Ardahan'daki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlArdahan
İlçeÇıldır
Coğrafi bölgeDoğu Anadolu Bölgesi
Rakım1918 m
Nüfus
 (2022)
 • Toplam261
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0478
İl plaka kodu75
Posta kodu75110

Güvenocak, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Güvenocak köyünün eski adı Tzintzali'dir. Gürcüce bir yer adı olan "Tzintzali" (წინწალი), kıvılcım anlamına gelir.[3] Bu kelime Gürcü şair Şota Rustaveli'nin (12-13. yüzyıl) Kaplan Postlu Adam adlı eserinde de geçer.[4] Bu yer adı Türkçeye Zinzal şeklinde girmiştir. Nitekim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde de Zinzal (زنزال) şeklinde yazılmıştır.[5]

Tzintzali köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Palakatsio bölgesinde yer alır. Nitekim Osmanlılar bu köyü, 16. yüzyılın ikinci yasısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyün bugünkü sınırları için bulunan megalit yapı kalıntıları buranın çok eski yerleşim alanı olduğunu göstermektedir.[6]

Tzintzali köyü, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterinde üç ayrı köy olarak kaydedilmiştir. "Zinzal-i Ulya (Yukarı Zinzal), Zinzal-i Süfla (Aşağı Zinzal) ve Zinzal-i Vasat (Orta Zinzal) adlarını taşıyan bu köyler, Gürcistan Vilayeti içinde, Çıldır livasının Canbaz nahiyesine bağlıydı. Yukarı Zinzal'da 15 hane, Aşağı Zinzal'da 19 hane ve Orta Zinzal'da 13 hane yaşıyordu. Bir hane hariç, köyün nüfusu Hristiyan Ermeniler ve Gürcülerden oluşuyordu. Yukarı Zinzal'da Ahmed adıyla kaydedilmiş olan Müslüman hane reisinin yeni Müslüman olduğu baba adının "Abdullah" olarak yazılmasından anlaşılıyordu.[5][7][8]

Tzintzali köyü, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 nüfus sayımında Zinzal (Зынзал) adıyla tek köy olarak kaydettiği yerleşim, Ardahan sancağının Çıldır kazasına bağlı Zurzuna nahiyesinin on köyünden biriydi. Köydeki 32 hanede, 115'i erkek ve 126'sı kadın olmak üzere, 241 kişi yaşıyor ve bu nüfusun tamamı Karapapaklardan oluşuyordu.[9] Rus idaresi sırasında köyün nüfusu artmış, 1896'da 300, 1906'da 359 kişiye ulaşmıştır.[10]

Tzintzali köyü, Birinci Dünya Savaşı sonlarında Rus egemenliğinin sona ermesinin ardından Zinzal köyü bağımsız Gürcistan sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümteti'nin verdiği ültimatom üzerine Gürcü kuvvetleri Ardahan bölgesinden çekilince Zinzal köyü fiilen Türkiye'ye katıldı. 16 Mart 1921'de, Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması'yla köy Türkiye'ye bırakıldı.[11]

Tzintzali köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Zinizal" (زنیزال) şeklinde kaydedilmiştir. Bu sırada köy Kars vilayetinin Çıldır kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[12] 1940 genel nüfus sayımında Zinzal olarak kaydedilmiş olan köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 414 kişiden oluşuyordu.[13] Tzintzali ve Zinzal Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Güvenocak olarak değiştirilmiştir.[14] 1965 genel nüfus sayımında Güvenocak köyünün nüfusu 970 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 180 kişi okuma yazma biliyordu.[15]

Güvenocak köyünün 1,4 km doğusunda, eski çağlardan kalma bir kalenin (43×32 m) yıkıntıları bulunmaktadır.[16]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Köy, Ardahan il merkezine 50 km, Çıldır ilçe merkezine 7 km uzaklıktadır.[17]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıllara göre köy nüfus verileri
2022 261[2]
2021 268[2]
2020 279[2]
2019 283[2]
2018 275[2]
2017 272[2]
2016 274[2]
2015 291[2]
2014 292[2]
2013 293[2]
2012 300[2]
2011 312[2]
2010 321[2]
2009 321[2]
2008 350[2]
2007 299[2]
2000 329[17]
1990 486[18]
1985 790[19]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Guvenocak, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 14 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Çıldır Güvenocak Köy Nüfusu". Nufusune.com. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020. 
  3. ^ "წინწალი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 14 Mart 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
  4. ^ ""წინწალი", Kaplan Postlu Adam Sözlüğü ("ვეფხისტყაოსნის" ლექსიკონი)". 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2021. 
  5. ^ a b "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 383". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2024. 
  6. ^ 2019 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2019 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2021, s. 117-118. 8 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9746-3-2
  7. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 262, 266, 269". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2024. 
  8. ^ "" 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre "Gürcistan Vilayeti"nin etnik haritası". 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  9. ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - Sıra no: 414". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2024. 
  10. ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 115, ISBN 9786052100271.
  11. ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 3 cilt; 2. cilt, s. 41.
  12. ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 763.
  13. ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 351.
  14. ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 790". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2021. 
  15. ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 357.
  16. ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 398, ISBN 9789941478178.
  17. ^ a b "Güvenocak Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020. 
  18. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  19. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Güvenocak,_Çıldır&oldid=32565986" sayfasından alınmıştır