Kenarbel, Çıldır

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kenarbel
Harita
Ardahan'ın konumu
Ardahan'ın konumu
Ardahan üzerinde Kenarbel
Kenarbel
Kenarbel
Kenarbel'in Ardahan'daki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlArdahan
İlçeÇıldır
Coğrafi bölgeDoğu Anadolu Bölgesi
Rakım1788 m
Nüfus
 (2022)
 • Toplam253
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0478
İl plaka kodu75
Posta kodu75110

Kenarbel, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Kenarbel, bu yerleşimin kayıtlarda geçen en eski adıdır. Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı ve 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde de Kenarbel (كناربل) olarak geçer. Bu yerleşim, Kartsahi Gölü (კარწახის ტბა) kıyısında alçak bir yerde yer aldığı için Osmanlı idaresinde "Kenarbel" olarak kaydedilmiş olabilir.[3] Bu yerleşim adı 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde de Kenarbel (كناربل) biçiminde geçer.[4]

Kenarbel, orta çağda Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan tarihsel Cavaheti'de yer alıyordur. Nitekim Osmanlılar 16. yüzyılın ikinci yarısında bu bölgeyi ve köyü Gürcülerden ele geçirmiştir. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterinde Kenarbel, Gürcistan Vilayeti içinde Çıldır livasının Kenarbel nahiyesine bağlıydı. Kenarbel nahiyesi 33 köyden oluşuyordu ve Kenarbel köyü bu nahiyenin idari merkeziydi. Köyün nüfusu 52 Hristiyan haneden oluşuyordu. Bu deftere göre köyde buğday, arpa, çavdar, keten tohumu tarımı ve arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu.[5]

Osmanlı Devleti, 93 Harbi'nin ardından imzalanan Berlin Antlaşması'yla Ardahan bölgesini Rusya'ya bırakınca, Kenarbel de Osmanlı egemenlik alanının dışında kaldı. Rus idaresinin 1886 yılında yaptığı nüfus tespitinde Kenarbel (Канарбель) adıyla kaydedilmiş olan köy, Ardahan sancağının Çıldır kazasına (uçastok) bağlıydı. Köyün nüfusu, "Karapapak" olarak kaydedilmiş olan 347 kişiden oluşuyordu.[6] 1595 tarihli nüfusla kıyaslandığında köyün demografik yapısının tamamen değiştiği görülmektedir.

Kenarbel, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Ermenistan'ın sınırları içinde kaldı. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Kenar Türkiye'ye bırakıldı.[7]

Kenarbel köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Kenarbel" (كناربل) olarak geçen köy, Kars vilayetinin Çıldır kazasının Kurt Kala nahiyesine bağlıydı.[8] 1940 genel nüfus sayımında köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 726 kişiden oluşuyordu.[9] 1965 genel nüfus sayımında köyde 978 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 232 kişi okuma yazma biliyordu.[10]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Köy; Ardahan il merkezine 59 km, Çıldır ilçe merkezine ise 17 km uzaklıktadır.[11]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıllara göre köy nüfus verileri
2022 253[2]
2021 334[2]
2020 323[2]
2019 306[2]
2018 349[2]
2017 340[2]
2016 343[2]
2015 357[2]
2014 366[2]
2013 382[2]
2012 360[2]
2011 373[2]
2010 236[2]
2009 232[2]
2008 244[2]
2007 243[2]
2000 404[11]
1990 455[12]
1985 716[13]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Kenarbel, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 4 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Çıldır Kenarbel Köy Nüfusu". Nufusune.com. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020. 
  3. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958) s. 410". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021. 
  4. ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 763.
  5. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 275-276; III. cilt (1958) s. 410-425". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021. 
  6. ^ ""Çıldır kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2021. 
  7. ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022. 
  8. ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 764.
  9. ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 351.
  10. ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 357.
  11. ^ a b "Kenarbel Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020. 
  12. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  13. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]