Fazıl Küçük

Fazıl Küçük
Fazıl Küçük
Kıbrıs Cumhurbaşkanı Yardımcısı
	Görev süresi; 3 Aralık 1959 - 18 Şubat 1973
Cumhurbaşkanı	III. Makarios
Yerine gelen	Rauf Denktaş
Kıbrıs Türk Genel Komitesi ve ; Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi Başkanı
	Görev süresi; 21 Aralık 1963 - 18 Şubat 1973
Yerine gelen	Rauf Denktaş
Kişisel bilgiler
Doğum	14 Mart 1906; Lefkoşa, Kıbrıs
Ölüm	15 Ocak 1984 (77 yaşında); Londra, Birleşik Krallık
Partisi	Kıbrıs Türktür Partisi
Evlilik(ler)	Süheyla Küçük

Fazıl Küçük (14 Mart 1906; Ortaköy, Lefkoşa - 15 Ocak 1984, Londra), Kıbrıs Türkü siyasetçi, gazeteci ve köşe yazarı. 1959 sonunda Kıbrıs Türkleri ile Kıbrıs Rumlarının ortak kurduğu Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı yardımcısı. Kıbrıs Türklerinin, Rauf Denktaş'tan önceki önderi.^[1]

Eğitim hayatı

İlkokulu Haydarpaşa'da bulunan ve müdürünün adından dolayı "Tarakçı Mektebi" olarak bilinen okulda tamamladı. Ardından ortaokul diye bilinen ve lise seviyesinde eğitim veren idadiye devam etti. İdadiden mezun olmasına iki yıl kala öğrenimini yarıda bırakarak geriye kalan kısmını İstanbul Özel İstiklal Lisesi′nde tamamlayıp 15 Ağustos 1926 tarihinde mezun oldu. İstanbul Darül Fünun Tıp Fakültesi'nin birinci sınıfını tamamladıktan sonra 12 Haziran 1929'da okul ile ilişkisini kesip, ilk olarak Fransa ve daha sonra İsviçre′ye giderek Lozan Üniversitesi′nde tıp öğrenimini tamamladı. Lozan kliniklerinde ihtisas görerek dahiliye uzmanı oldu. 1937 senesinin Mayıs ayında Kıbrıs'a dönerek Lefkoşa′da serbest hekim olarak çalışmaya başladı.^[2]

Siyasi Düşünceleri

Üniversite öğrencisi olduğu zaman Kıbrıs Türklerinin Birleşik Krallık'ın atadığı valiler tarafından yönetilmesinde ısrar eden Kavânin Meclisi'nin Türk üyelerine karşı bir duruş çizmişti. 1931 senesinde Kıbrıslı Rumların isyanının ardından ara verilen belediye seçimleri 21 Mart 1943'te tekrar yapıldığı zamandan itibaren altı yıl Lefkoşa Belediyesi Meclis Üyesi olarak görev yaptı. 1941′de Söz gazetesi yayınını durdurduktan sonra Kıbrıs Türkünün sesini dünyaya duyurmak için 14 Mart 1942 tarihinde Halkın Sesi gazetesini kurdu ve editörü oldu.^[3]^[4]

Kıbrıs mücadelesi

18 Nisan 1943 yılında Kıbrıs Adası Türk Azınlığı Kurumu'nu kurdu. Daha sonra ise KATAK'tan ayrılarak 23 Nisan 1944 tarihinde Kıbrıs Millî Türk Halk Partisi'ni kurdu. Kısa bir zaman içinde birçok yerleşim bölgesinde şubeler açtı. 23 Ekim 1949 günü KMTHP ve KATAK, Kıbrıs Milli Türk Birliği Partisi adı altında birleşti. Kıbrıs Türklerinin ekonomik, siyasal ve kültürel faaliyetlerini yapabilmesini amaç güden çalışmalarda bulundu. Partisinin kendi başkanlığında yaptığı mitingler sonucunda Kıbrıs'ta Şeriye Mahkemeleri kaldırılarak yerine Türk Aile Mahkemeleri kuruldu. Müftülük makamı tekrar oluşturuldu. İngiliz yönetimi, Türk Tâlî Okullarını ve Evkaf'ı (vakıflar idaresini) Kıbrıslı Türklere devretti.^[3]

15 Ağustos 1955'te partisinin ismi kongre sonucunda Kıbrıs Türktür Partisi şeklinde değiştirildi. 1 Nisan 1955 tarihinde Kıbrıslı Rumların kurmuş olduğu EOKA'ya karşı Türk Mukavemet Teşkilatı (TMT) adındaki örgütü kurdu. Yine 1955'in Eylül ayında EOKA'nın Kıbrıslı Türklere yönelik saldırılarına karşılık vermek amacıyla bu sefer Volkan silahlı teşkilatını kurdu.^[5] 1955 senesinde Türkiye, Yunanistan ve Birleşik Krallık Dışişleri Bakanları arasında yapılan üçlü konferansı izlemek adına diğer iki Kıbrıslı Türk delege ile birlikte Londra'ya gitti. 1958 senesinde Türkiye'ye gitti ve Kıbrıs ile ilgili olarak Türkiye'nin her tarafında "Ya Taksim Ya Ölüm" mitingleri düzenledi. Aynı yılın Kasım ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda gerçekleşen Kıbrıs görüşmelerinde bulunmak üzere New York'ta bulundu. Zürih'te Türk ve Yunan başkanları arasında varılan anlaşma üzerine, 17 Şubat 1959'da Londra'da yapılan konferansta Kıbrıs Türk halkını temsil etti ve iki gün sonra varılan anlaşmayı halkı adına imzaladı.^[3]

1960 sonrası

1959 Londra ve Zürih konferanslarında Kıbrıs Türklerini temsil eden Küçük, halkının yapısal bir güvenliğe girmesi için çalıştı. 3 Aralık 1959'da Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanı yardımcılığı görevine seçildi.^[3] 21 Aralık 1963 tarihinde ada üzerindeki toplumsal olayların ardından oluşturulan Kıbrıs Türk Genel Komitesi'nin başkanlığına seçildi. 27 Aralık 1967 tarihinde ise Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi'nin başkanlığına getirildi. 18 Şubat 1973'te Cumhurbaşkanı yardımcılığından ayrılarak, yerini Rauf R. Denktaş'a bıraktı.^[2]

Ölümü

Bir süre kurmuş olduğu Halkın Sesi gazetesindeki görevine geri döndü ve siyasi meseleler üzerine makaleler yayınladı. 77 yaşında Londra'nın Westminster adlı bölgesindeki bir hastanede 15 Ocak 1984'te öldü.^[2] Cenazesi, Lefkoşa yakınlarındaki Hamitköy'de bulunan ve oraya gömülene kadar Mumcu Tepesi olarak bilinen yere defnedildi. Anıt Mezar'ın yer aldığı bu tepeye o günden sonra Anıt Tepe adı verildi.^[6]

Popüler kültürdeki yeri

TRT 1'de yayımlanan Bir Zamanlar Kıbrıs/Kıbrıs: Zafere Doğru dizisinde kendisini Hakan Güner canlandırılmıştır.

Kaynakça

^ "Kıbrıs elimizden kayıyor mu?-2". Yeni Mesaj. 17 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2009.
^ ^a ^b ^c "Dr. Fazıl Küçük 103 yaşında". Haberhavadis.com. 14 Mart 2009. Erişim tarihi: 15 Mart 2009.
^ ^a ^b ^c ^d "Dr. Fazıl Küçük (1906 - 1984)". Kimkimdir.gen.tr. 27 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2009.
^ "Liderimiz 103 yaşında". Halkın Sesi. 14 Mart 2009. 20 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2009.
^ Coppieters, Bruno. Europeanization and conflict resolution: case studies from the European periphery (2004), Academia Press, s. 66-67.
^ "Milli Mücadeleye adanmış bir ömür: Dr. Fazıl Küçük". Güvenlik Kuvvetleri Dergisi, 63. sayı, syf. 22. Mart 2005. 14 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2009.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Fazıl Küçük ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

(İngilizce) Britannica Online Encyclopedia "Fazıl Küçük" maddesi 23 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Siyasi görevi
Önce gelen: Yeni makam	Kıbrıs Cumhurbaşkanı Yardımcısı 3 Aralık 1959 - 18 Şubat 1973	Sonra gelen: Rauf Denktaş

[yenimesaj-1] "Kıbrıs elimizden kayıyor mu?-2". Yeni Mesaj. 17 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2009.

[haberhavadis-2] "Dr. Fazıl Küçük 103 yaşında". Haberhavadis.com. 14 Mart 2009. Erişim tarihi: 15 Mart 2009.

[kimkimdir-3] "Dr. Fazıl Küçük (1906 - 1984)". Kimkimdir.gen.tr. 27 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2009.

[halkinsesi-4] "Liderimiz 103 yaşında". Halkın Sesi. 14 Mart 2009. 20 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2009.

[5] Coppieters, Bruno. Europeanization and conflict resolution: case studies from the European periphery (2004), Academia Press, s. 66-67.

[guvenlik-6] "Milli Mücadeleye adanmış bir ömür: Dr. Fazıl Küçük". Güvenlik Kuvvetleri Dergisi, 63. sayı, syf. 22. Mart 2005. 14 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2009.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]