Bulanık, Ardanuç
| Bulanık | |
|---|---|
 | |
 Köyden bir görünüm | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Bulanık Bulanık'ın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Ardanuç |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1532 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 336 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08390 |
Bulanık, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Bulanık köyünün eski adı Longothevi'dir. Gürcüce bir yer adı olan Longothevi (ლონგოთხევი), "Longotlar'ın vadisi" anlamına gelir. Bu yer adı, Samtshe-Saatabago döneminin tavadi sülalesi "Longos-dze" (ლონგოს-ძე) ile vadi anlamındaki "hevi" (ხევი) kelimesinden türemiştir.[3][4] Longothevi, Türkçe kaynaklarda Longothev ve Longothav (لونقوتخاو) şeklinde geçer.[5][6]
Longothevi köyünün bulunduğu Klarceti bölgesin, tarihsel Gürcistan'ın sınırları içinde yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi, 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Bugünkü yerleşimin dışında bulunan yıkık haldeki Longothevi Kilisesi bu dönemden kalmış olmalıdır.[7]
Longothevi köyü, Osmanlı idaresinin kurduğu Ardanuç livasına bağlı Ardanuç nahiyesinin sınırları içinde yer alıyordu. Ne var ki 1575 ve 1595 Osmanlı mufassal defterlerinde Longothevi adı geçmemektedir. Bununla birlikte bu defterlerde sadece "Hevi" (ხევი) şeklinde kaydedilmiş bir köy bulunmaktadır. Bu yerleşim, Longothevi olabileceği gibi, eski adı Heva olarak bilinen bugünkü Geçitli köyü de olabilir. 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı deftere göre Hevi köyünün nüfusu 12 haneden oluşuyordu. Bu tarihte 6 hane Müslüman olmuş, 6 hanede Hristiyan kalmıştır. Bu yerleşim 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç adlı Osmanlı tahrir defterinde boşalmış olarak kaydedilmiştir.[8]
Longothevi köyü, Osmanlı idaresinin vergi belirleme ve askere alma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği 1835 tarihli nüfus defterinde Çıldır Eyaleti'nin Ardanuç sancağına bağlı bir köydü. Bu tarihte köyde 36 hane ve 134 erkek tespit edilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince köyün toplam nüfusunun yaklaşık 268 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Bu nüfusun tamamı "Müslim" olarak kaydedilmiştir.[9]
Longothevi köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. 1886 tarihli nüfus tespitinde Rus idaresinin Longothevi (Лонготхеви) şeklinde kaydettiği köy, Artvin sancağının Ardanuç kazasına bağlı Longothevi nahiyesinin 7 köyünden biriydi. Longothevi nahiyesinin idari merkezi olan köyün nüfusu, 211'i erkek ve 202'si kadın olmak üzere, 57 hanede yaşayan 413 kişiden oluşuyordu. Dört hane dışında bu nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmiştir. Bir hanede 2'si erkek ve 3'ü kadın olmak üzere 5 Gürcü, 3 hanede ise 10'u erkek ve 5'i kadın olmak üzere diğer milletlere mensup bir nüfus yaşıyordu. Longothevi nahiyesi Longothevi köyü dışında Gelaşeni, Gulica, Usoti, Heva, Yeni Rabat ve “Çingene” köylerini kapsıyordu. Nahiyenin nüfusu, 1020'si erkek ve 973'ü kadın olmak üzere, 297 hanede yaşayan 1.993 kişiden oluşuyordu. "Çingene" (Цыгане) şeklinde kaydedilmiş idari birimdeki 36 hanede, 108'i erkek ve 106'sı kadın olmak üzere 214 kişi bulunuyordu.[10]
Longothevi köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Bu durum, 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya tarafından da tanındı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Artvin bölgesi ve Longothevi köyü Türkiye'ye bırakıldı.[11][12]
Longothevi köyü, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespiti sırasında "Longothev" adıyla Artvin livasının Ardanuç nahiyesinin bir köyüydü ve nüfusu 41 hanede yaşayan 179 kişiden oluşuyordu. Bu tarihte köyün nüfusunun tamamı "Türk" olarak yazılmıştır.[13] Longothevi veya Longothev Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Bulanık olarak değiştirilmiştir.[6] Bulanık köyü, 1940 genel nüfus sayımında Çoruh vilayetinin merkez kazasının Ardanuç nahiyesinin köylerinden biriydi ve nüfusu 748 kişiden oluşuyordu.[14] 1965 yılına gelindiğinde köyde yaşayan insan sayısı 1.082 kişiyi bulmuştu ve bu nüfus içinde 466 kişi okuma yazma biliyordu.[15]
Bulanık köyünün bugünkü sınırları içinde Longothevi Kilisesi dışında, eskiden Yeni Rabat adıyla ayrı bir köy olan ve bugün Çamlık adını taşıyan mahallede Ahaldaba Kilisesi bulunmaktadır.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Bulanık köyü, Artvin il merkezine 57 km, Ardanuç ilçe merkezine 15 km uzaklıktadır.[16]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 336[2] |
| 2020 | 362[2] |
| 2019 | 362[2] |
| 2018 | 288[2] |
| 2017 | 380[2] |
| 2016 | 369[2] |
| 2015 | 346[2] |
| 2014 | 381[2] |
| 2013 | 370[2] |
| 2012 | 394[2] |
| 2011 | 388[2] |
| 2010 | 393[2] |
| 2009 | 401[2] |
| 2008 | 399[2] |
| 2007 | 435[2] |
| 2000 | 560[16] |
| 1990 | 693[16] |
| 1985 | 816[16] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Bulanık, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 28 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Ardanuç Bulanık Köy Nüfusu". Nufusune.com. 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
- ^ "Pavle İngorokva, Giorgi Merçule: Onuncu Yüzyıl Gürcü Yazarı (გიორგი მერჩულე: ქართველი მწერალი მეათე საუკუნისა), Tiflis, 1954, s.435". 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2023.
- ^ "ხევი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 24 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ Faruk Taşkın - Ali İrfan Kaya, Ardanuç Nüfus Defterleri (1835), Ankara, 2018, s. 178, ISBN 978-605-288-814-8
- ^ a b "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 116". 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2021.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 109. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ Klarceti (კლარჯეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 36. 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ Faruk Taşkın - Ali İrfan Kaya, Ardanuç Nüfus Defterleri (1835), Ankara, 2018, s. 178-182, ISBN 978-605-288-814-8
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1395-1401". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2023.
- ^ ""Российско-грузинский договор 07.5.1920 г. (полный текст и карта) - один из многих нарушенных Кремлем" / "07.5.1920 tarihli Rus-Gürcü Anlaşması (tam metin ve harita) Kremlin Tarafından İhlal Edilen Birçok Anlaşmadan Biridir"". 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2023.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2021.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 166.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 86.
- ^ a b c d "Bulanık Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022.