Allosaurus
 | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Sinonimler | ||||||||||||||||||
|
* Creosaurus Marsh, 1878
| ||||||||||||||||||
| Dış bağlantılar | ||||||||||||||||||
|
Allosaurus theropod bir dinozor cinsidir. Geç Jura devrinde 150-144 milyon yıl önce aralığında Kuzey Amerika'nın bilinen en büyük etobur dinozoruydu. Yeni araştırmalarla Avustralya ve Afrika'da da yaşadığı tahmin ediliyor.[1]
Bulunuşu ve adlandırılması[değiştir | kaynağı değiştir]
Allosaurus, ilk olarak Kolorado'da 1877 yılında paleontolog Othniel Charles Marsh tarafından bulunmuş ve adlandırılmıştır. Hemen hemen tam olan ilk fosili, 1883'te Kolorado'da (ABD), M.P. Felch tarafından bulunmuştur. Utah'taki Cleveland-Lloyd ocağında 46 numuneye ait 10.000 fosil parçası keşfedilmiş ve bu bölge Allosaurusa ait en yoğun buluntulara sahip bölgedir. [2]
Özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Allosaurus klasik theropod görünümünde yani bipedal vücut yapısına sahipti(iki ayağı üzerinde yürürdü). S şeklinde boynu ve diğer dinozorlardan farklı olan bir omurgası vardı. Farklı omurga yapısı ona bu ismi kazandırmıştır; "Allosaurus = farklı kertenkele". Güçlü bir kuyruğa ve iri bir gövdeye sahipti. Ön ayakları kısa ve üç parmaklıydı. Pençeleri 15 cm kadardı. Bu türün üyeleri 9–12 m uzunluğa ve 2-2.5 ton ağırlığa erişebilirlerdi. Allosaurus 'un çene ve kafatası yapısı bilim adamları tarafından incelendiğinde alt ve üst çenesiyle ısırdığı zaman uyguladığı basıncın bir aslanınkinden zayıf olduğu saptandı. Ancak Allosaurus, bu dezavantajını jilet keskinliğindeki tırtıklı dişleri ve güçlü boynunun da yardımıyla uyguladığı kendine has balta vuruşu şeklindeki üst çenesiyle yaptığı ilginç ısırığıyla kapatıyordu. Tam vücut büyüklüğüne yaklaşık 15 yılda ulaşabiliyordu ve anatomisi incelendiğinde 20 km bir ortalama hıza ulaşabildiği anlaşılıyor.[3]
Beslenme[değiştir | kaynağı değiştir]
Jura aslanı olarak bilinen ve döneminin en büyük etçili olan Allosaurus'un güçlü çenesi, keskin dişleri ve pençeleri en büyük silahlarıydı. Muhtemelen Stegosaurus benzeri büyük otobur dinozorlar ile beslenirdi. Orta boy sauropodları da öldürebileceği tahmin ediliyor. Allosaurus 'un diş izleri bir Apatosaurus 'un omurgasında bulunmuştur. Leş ile de beslenmesi muhtemeldir. Hatta bir stegosaurusun kuyruk dikeni Allosaurus'un kuyruk omurunda ve bir başka numunenin pelvis kemiğinde bulunmuştur. Grup halinde avlandıkları sanılıyor. Bu şekilde büyük sauropodlara karşı da etkili olabilirlerdi.[3]
Yaşadığı devir[değiştir | kaynağı değiştir]
Allosaurus'un 154-144 milyon yıl önce Geç Jura devrinde yaşadığı sanılmaktadır. fosilleri Kuzey Amerika, Avrupa kıtalarında bulunmuştur. Laurasia üzerinde yaşadığı yorumu yapılabilir.[1]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b The Editors of Encyclopaedia Britannica, The Editors of Encyclopaedia Britannica. "Allosaurus". Encyclopedia Britannica. Encyclopedia Britannica. 13 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020.
- ^ Hamilton, Jason. "Allosaurus". ScienceViews. ScienceViews. 31 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2020.
- ^ a b Castro, Joseph. "Allosaurus: Facts About the 'Different Lizard". Livescience. Livescience. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Allosaurus, the story of "Big Al", from the University of Wyoming Geological Museum in Laramie.
- Specimens, discussion, and references pertaining to Allosaurus at The Theropod Database.
- Allosaurus at DinoData.
- Public Pioneer, Utah State Fossil, Allosaurus, from Utah.gov.
- Restoration of MOR 693 ("Big Al") and
- muscle and organ restoration at Scott Hartman's Skeletal Drawing website.
- List of the many possible Allosaurus species...
