Allosaurus

Allosaurus Yaşadığı dönem aralığı: 155-145 myö Kimmericiyen-Kretase  PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
Allosaurus fragilis'in iskelet rekonstrüksiyonu. San Diego Doğa Tarihi Müzesi.
Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Animalia Şube: Chordata Klad: Dinosauria Klad: Saurischia Klad: Theropoda İnfra takım: †Carnosauria Familya: †Allosauridae Cins: †Allosaurus Marsh, 1877
Tip tür
†Allosaurus fragilis Marsh, 1877
Türler
A. fragilis (Marsh, 1877) A. europaeus (Mateus vd., 2006) A. jimmadseni (Chure, 2000, yeniden düzenleme Glut, 2003) (nomen nudum) A. tendagurensis Janensch, 1925
Dağılımı
Sinonimler
Creosaurus (Marsh, 1878) Labrosaurus (Marsh, 1879 Antrodemus (Leidy, 1870) Apatodon? (Marsh, 1877) Epanterias (Cope, 1878)

Allosaurus (Yunanca: "farklı kertenkele"), bir teropod dinozor cinsi. Geç Jura devrinde 155 ila 144 milyon yıl önce, Avrupa ve Kuzey Amerika'nın bilinen en büyük etobur dinozorlarından biriydi. Yeni araştırmalarda, Avustralya ve Afrika'da da yaşadığı tahmin ediliyor.

Bulunuşu ve adlandırılması

Allosaurus, ilk olarak Kolorado'da 1877 yılında paleontolog Othniel Charles Marsh tarafından bulunmuş ve adlandırılmıştır. Hemen hemen tam olan ilk fosili, 1883'te Kolorado'da (ABD), M.P. Felch tarafından bulunmuştur. Utah'taki Cleveland-Lloyd ocağında 46 numuneye ait 10.000 fosil parçası keşfedilmiş ve bu bölge 'Allosaurus'a ait en yoğun buluntulara sahip bölgedir.

Özellikleri

Allosaurus klasik teropod görünümünde yani bipedal vücut yapısına sahipti(iki ayağı üzerinde yürürdü). S şeklinde boynu ve diğer dinozorlardan farklı olan bir omurgası vardı. Farklı omurga yapısı ona bu ismi kazandırmıştır; Allosaurus Antik Yunanca farklı kertenkele anlamına gelen bir ad tamlamasıdır. Güçlü bir kuyruğa ve iri bir gövdeye sahipti. Ön ayakları kısa ve üç parmaklıydı. Pençeleri 15 cm kadardı. Bu türün üyeleri 9–12 m uzunluğa ve 1.5-2 ton ağırlığa erişebilirlerdi. Allosaurus 'un çene ve kafatası yapısı bilim adamları tarafından incelendiğinde alt ve üst çenesiyle ısırdığı zaman uyguladığı basıncın bir aslanınkinden zayıf olduğu saptandı. Ancak Allosaurus, bu dezavantajını jilet keskinliğindeki tırtıklı dişleri ve güçlü boynunun da yardımıyla uyguladığı kendine has balta vuruşunu yaptığı üst çenesinin ilginç ısırığıyla kapatıyordu. Tam vücut büyüklüğüne yaklaşık 15 yılda ulaşabiliyordu ve anatomisi incelendiğinde 20 km bir ortalama hıza ulaşabildiği anlaşılıyor.

Allosaurus'a çok benzeyen Saurophaganax cinsi de aynı formasyonda bulunmuştur, Allosaurus'un iki katı ağırlığındaki bu etçil sırt omurlarındaki ayrıntılarla ondan ayrılır.

Sınıflandırma

Allosaurus bir Allosauriddir ve Allosauroidea büyük ailesine aittir, bu grubun diğer aileleri Neovenatoridae, Carcharodontosauridae ve Sinraptoridaedir. Benson ve ark. hazırladığı kladogram aşağıdadır.

Allosauroidea	Sinraptoridae       Allosaurus         Neovenator       Fukuiraptor     Megaraptor           Eocarcharia       Acrocanthosaurus       Shaochilong       Tyrannotitan       Carcharodontosaurus     Giganotosaurus     Mapusaurus

Paleoekoloji

Beslenme

Mygatt-Moore Taş Ocağı'nda Ceratosaurus ve Allosaurus'un başka bir teropodun kurumuş leşi için savaştığını gösteren bir yeniden canlandırma.

Jura aslanı olarak bilinen ve döneminin en büyük etçillerinden biri olan Allosaurus'un güçlü çenesi, keskin dişleri ve pençeleri en büyük silahlarıydı. Büyük olasılıkla Stegosaurus ile aralarında bir tür av-avcı ilişkisi vardı. Orta boy sauropodları da öldürebildiği tahmin ediliyor. Allosaurus'un diş izleri bir Apatosaurus'un omurgasında bulunmuştur. Leş ile de beslenmiş olması muhtemeldir. Hatta bir Stegosaurus'un kuyruk dikeni Allosaurus'un kuyruk omurunda ve bir başka numunenin pelvis kemiğinde bulunmuştur.

Habitat

Allosaurus 154-144 milyon yıl önce Geç Jura'da yaşayan büyük bir teropoddur. Fosilleri Kuzey Amerika ve Avrupa kıtalarında bulunmuştur. Laurasia üzerinde yaşadığı yorumu yapılabilir. Geç Jura yaşlı Morrison formasyonundaki en tanıdık ve en fark edilen dinozordur, aynı zamanda bu formasyondaki en dominant teropod olduğu da fosil kalıntılarının sıklığından yola çıkılarak hesaplanmıştır. Ayrıca bu formasyondan olan Apatosaurus, Camarasaurus, Stegosaurus, Saurophaganax, Ceratosaurus, Camptosaurus, Stokesosaurus gibi farklı pek çok dinozorla aynı ekosistemi paylaşıyordu. Genellikle Camptosaurus ve Stegosaurus gibi orta boyuttaki canlıları ve dev sauropodların daha genç bireylerini avladıkları düşünülüyor. Bazı Allosaurus fosil kalıntıları üzerinde ısırık izlerinin bulunması bu cins içinde yamyamlık görüldüğünü şeklinde bir savın ortaya atılmasına yol açmıştır.

Dış bağlantılar

• Allosaurus, the story of "Big Al", from the University of Wyoming Geological Museum in Laramie.
• Specimens, discussion, and references pertaining to Allosaurus19 Aralık 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi on December 30, 2008 at dinosaurgeek.com at The Theropod Database.
• Allosaurus on December 30, 2008 at dinosaurgeek at DinoData.
• Public Pioneer, Utah State Fossil, Allosaurus22 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., from Utah.gov.
• Restoration of MOR 693 ("Big Al") and
• muscle and organ restoration at Scott Hartman's Skeletal Drawing website.
• List of the many possible Allosaurus species...24 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.