Akarsu, Ardanuç
| Akarsu | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Akarsu Akarsu'nun Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Ardanuç |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 1312 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 106 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08390 |
Akarsu, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Akarsu köyünün eski adı Aharşia'dır. Nitekim 1574 ve 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterlerinde Aharşiya (اخارشیا) olarak geçer.[4] Bu yer adı Türkçeye Gürcüce Aharşia'dan (ახარშია) girmiş olmalıdır. Köyün adı Artvin vilayeti hakkında 1927 yılında yayımlanan Osmanlıca kitapta da Aharşiya (آخارشیا) şeklinde yazılmıştır.[5]
Aharşia köyünün yer aldığı Klarceti bölgesi, Orta Çağ'da Gürcistan'ın güneybatı topraklarını oluşturan yerlerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bölgeyi ve Aharşia köyünü 16. yüzyılın ortasında ele geçirmiştir. Köy, bir süre sonra kurulan Ardanuç livasına bağlanmıştır.
Aharşia köyü, 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre, Ardanuç livasının Ardanuç nahiyesine bağlı köylerden biriydi. Nüfusu, tamamı Hristiyan olan 27 haneden oluşuyordu. Sonraki yirmi yıl içinde köyün nüfusu azalmış, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç adlı Osmanlı tahrir defterine göre 23 haneye düşmüştür. Bu tarihte de köyde henüz Müslüman olmuş hane bulunmuyordu. Köyün daha sonra Müslümanlaştığı anlaşılmaktadır.[6]
Aharşia köyü, 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde "Aharşiyan" (اخارشیان) şeklinde yazılmıştır. Bu tarihte köy Çıldır Eyaleti'nin Ardanuç livasına bağlıydı. Askere alma ve vergi belirleme amacıyla sadece erkek nüfunun kayda alındığı defterde 22 hanede 63 erkek yazılmıştır. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusunun yaklaşık 126 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[7]
Aharşia köyü, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sona, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca, savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 tarihli nüfus sayımında Aharşia / Aharçia (Ахаршіа / Ахаричіа) şeklinde kaydettiği köy, Artvin sancağının Ardanuç kazasına bağlı Diagarmoçi nahiyesinin altı köyünden biriydi. Köydeki 23 hanede, 71'i erkek ve 57'si kadın olmak üzere, 128 kişi yaşıyordu. Bu nüfusun tamamı Türk olarak kaydedilmiştir. Aharşia'nın bir mahallesi olarak kaydedilmiş olan Çirkis'te (Чиркисъ) 5 hane bulunuyordu.[8]
Aharşia, Birinci Dünya Savaşı'nın sonuna doğru Rusların bölgeden çekilmesinden ardından bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali sürerken, köyün de yer aldığı Artvin-Ardahan bölgesi fiilen Türkiye'ye katıldı. 16 Mart 1921'de, Moskova Antlaşması'yla da köy yeniden Türkiye'ye bırakıldı.[9]
Aharşia köyü, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespitinde, bu livaya bağlı Ardanuç nahiyesinin köylerinden biriydi. Köyün nüfusu 30 hanede yaşayan 104 kişiden oluşuyordu.[10] Aharşia veya Aharşiya Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Akarsu olarak değiştirilmiştir.[11] Akarsu köyü, 1940 genel nüfus sayımında Çoruh vilayetinde Artvin kazasına bağlı Ardanuç nahiyesinin köylerinden biriydi ve nüfusu 201 kişiden oluşuyordu.[12] 1965 genel nüfus sayımında Ardanuç ilçesinin merkez bucağına bağlı köyde 314 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 99 kişi okuma yazma biliyordu.[13]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Akarsu köyü, Artvin il merkezine 45 km, Ardanuç ilçe merkezine 12 km uzaklıktadır.[14]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 106[2] |
| 2020 | 117[2] |
| 2019 | 119[2] |
| 2018 | 94[2] |
| 2017 | 124[2] |
| 2016 | 130[2] |
| 2015 | 126[2] |
| 2014 | 133[2] |
| 2013 | 109[2] |
| 2012 | 96[2] |
| 2011 | 109[2] |
| 2010 | 114[2] |
| 2009 | 121[2] |
| 2008 | 125[2] |
| 2007 | 126[2] |
| 2000 | 148[14] |
| 1990 | 207[14] |
| 1985 | 259[14] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Akarsu, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 7 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Ardanuç Akarsu Köy Nüfusu". Nufusune.com. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ Klarceti (კლარჯეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 34. 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 115". 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021.
- ^ "Klarceti (კლარჯეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 34, ISBN 978-9941-0-8969-5". 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021.
- ^ Faruk Taşkın - Ali İrfan Kaya, Ardanuç Nüfus Defterleri (1835), Ankara, 2018, s.125-127, 224, ISBN 978-605-288-814-8
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Batum oblastı" - Sıra no: 1384". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
- ^ Nurşen Gök, “Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 115.
- ^ "1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 166" (PDF). 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 86" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Mart 2024.
- ^ a b c d "Akarsu Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.