Mahmud Muhtar Paşa

Mahmud Muhtar Katırcıoğlu
Doğum	1867; İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	15 Mart 1935 (67-68 yaşlarında); Napoli, İtalya Krallığı
Bağlılığı	Osmanlı İmparatorluğu
Hizmet yılları	1885-1917
Rütbesi	Ferik
Komutası	1. Tümen, 3. Kolordu, Bahriye Nazırı
Çatışma/savaşları	1897 Osmanlı-Yunan Savaşı; Trablusgarp Savaşı; Balkan Savaşları

Sayfanın 3 Şubat 2021 tarihinde onaylanmış olan kontrol edilmiş bir sürümü, bu revizyonu temel almıştır.

Mahmut Muhtar Paşa (1867 - 16 Mart 1935), Soyadı Kanunu sonrasında Mahmut Muhtar Katırcıoğlu, Aydın valiliği, Bahriye Nazırlığı ve diğer çeşitli devlet görevlerinde bulunmuş, Osmanlı dönemi devlet adamıdır.

Hayatı

1867 İstanbul'da doğmuştur,^[2], 93 Harbi Kafkas Cephesi komutanı ve sadrazam Gazi Ahmed Muhtar Paşa'nın oğludur. 1885'te Harbiye'ye girdi, daha sonra Almanya'ya gönderilerek 1888'de Metz Harbiyesi'ni bitirdi. Teğmen olarak Prusya Ordusu'nda görev aldı, İstanbul'a döndüğünde Harbiye'de, "Erkanı Harbiye'nin Görevleri" dersini okuttu.

1897 Osmanlı-Yunan Savaşı'nda miralay rütbesiyle Veletsin, Çatalca ve Dömeke Savaşlarında bulundu. 1900 yıllarında Fransız Büyük Manevralarında Osmanlı Devleti'ni ve orduyu temsil etti. Aynı yıl Piyade dairesi İkinci Başkanlığı'na getirildi. 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanında sonra birinci ferik rütbesi ile Hassa Ordusu Birinci Fıkra Komutanlığına tayin edildi, 31 Mart Ayaklanması'nın bastırılmasında başarılar gösterdi.^[2]

17 Eylül 1909 tarihinde Aydın valiliğine atandı, 2 Ekim 1910 tarihinde Bahriye Nazırlığına getirilerek valilik görevinden ayrıldı. İbrahim Hakkı Paşa kabinesiyle birlikte nazırlık görevinden de ayrıldı. 1912 ortalarında babası Gazi Ahmet Muhtar Paşa kabinesinde tekrar Bahriye Nazırlığı'na getirildi, Balkan Savaşlarında Şark Ordusu'nun sağ taraf 3. Ordu Komutanlığı'nda bulundu. Çatalca'da savaş esnasında yaralandığı için istifa etmek zorunda kaldı. 1913'te Berlin büyükelçiliğine tayin edildi.^[2]

Enver Paşa ile anlaşmazlıklarından dolayı 1917 yılında bütün görevlerinden istifa ederek İstanbul'dan ayrıldı. İstanbul'a bir daha dönmedi ve İskenderiye, Mısır ve Avrupa'da yaşadı. 1935 yılında İskenderiye'den Napoli'ye giderken yolda gemide öldü. Mezarı Kahire'dedir.^[2]

Eserleri

Mahmut Muhtar Katırcıoğlu'nun hatıra, tarih ve politika konularında çeşitli eserleri bulunmaktadır: "Ruzname-i Harp (Savaş Takvimi)" (1331/1335), "Maziye Bir Nazar (Geçmişe Bir Bakış)" (1341/1925), "Acı Bir Hatıra" (2. Baskı Şam 1931), Fransızca olarak "La Turquie (Türkiye), L'Allemagne (Almanya), Evenements d'Orient (Şark Olayları)" bunlardan bazılarıdır.^[2]

Yüce Divan yargılaması

Mahmut Muhtar Katırcıoğlu, TBMM'nin kuruluşundan günümüze Meclis soruşturması sonucu siyasetçi ve bürokratların Yüce Divan'a toplam 17 sevk hadisesinden birine adı karışan kişidir. Bahriye Nazırlığı döneminde Anadolu Demiryolu Kumpanyası ile ilgili olarak İngiltere’de Times Iron Works fabrikalarına 20 bin İngiliz lirasını kefaletsiz ödeyerek "hazineyi zarara uğratmak" suçlamasıyla 30 Mayıs 1929'da Yüce Divan'a sevk edilmiş, yargılanması 3 Kasım 1929 tarihinde sona ermiştir. Yüce Divan, şirkete ödenen 22 bin Türk altınının yüzde 5 iskonto edilmesi suretiyle Mahmut Muhtar Paşa'dan tahsiline karar vermiştir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Harp Akademileri Komutanlığı, Harp Akademilerinin 120 Yılı, İstanbul, 1968, s. 19.
^ ^a ^b ^c ^d ^e Şerifoğlu, Ömer Faruk, "Mahmud Muhtar Paşa (Katırcıoğlu)" (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık C.2 s.69 ISBN 975-08-0072-9

Konuyla ilgili yayınlar

Şerifoğlu, Ömer Faruk, "Mahmud Muhtar Paşa (Katırcıoğlu)" (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C. 2 s. 69 ISBN 975-08-0072-9

[1] Harp Akademileri Komutanlığı, Harp Akademilerinin 120 Yılı, İstanbul, 1968, s. 19.

[yasamyapit-2] Şerifoğlu, Ömer Faruk, "Mahmud Muhtar Paşa (Katırcıoğlu)" (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık C.2 s.69 ISBN 975-08-0072-9

[1]

[2]