Pansuman

Modern bir pansuman örneği

1490 yılında yapılan eserde yüzüne pansuman yapılmış bir adam

Pansuman, genel olarak yara tedavisi demektir. Yaraların mikroplardan temizlenmesi ve korunması için yapılan yıkama ve örtme işlemidir. Yara iyileşmesinin iyi, çabuk ve iz bırakmadan olması için bölgenin ölü dokulardan ve mikroorganizmalardan temizlenmesi ve dış ortamın zararlı etkilerinden korunması gerekir. Böylece hem mikropların hem de tahriş edici maddelerin yaraya ulaşması engellenmiş olur. Pansuman, ifraz maddelerini yaradan uzaklaştıran, emen, kanayan kısmı tampone eden, yaralı bölgenin anatomik ve fizyolojik durumunu muhafaza eden ve aseptik esaslar içinde uygulanan tedavidir.

Yara kapalı ise tentürdiyot veya mersol kullanılarak temizlenir. Makat ve üreme organları çevresindeki yaralar ile açık yaralarda, kendilerinin de tahriş edici etkileri sebebiyle kullanılmazlar.

Açık yaralarda, ölü dokular temizlendikten sonra ilk pansuman yapılır: Tuzlu su serumu (serum fizyolojik) ve soluheks denilen antiseptik madde köpürtülerek yara iyice yıkanır. Sonra tekrar serum fizyolojikle yıkama yapılır. Bunlar dokuyu tahriş etmez ve yeni ölü dokular ortaya çıkarmazlar. Bunlar yoksa yara yine bir başka antiseptik olan savlon ile yıkanır. Daha sonra yaranın özelliğine göre antibiyotikli veya başka merhem ve pomatlar tatbik edilir. Sonra yara PAD (pansuman kapayıcı pamuk ve onu saran gazlı bez) ile örtülüp üzeri filasterle yapıştırılır veya sargı beziyle sarılır.

Pansuman setinde steril olarak gazlı bezler, gazlı bezleri tutarak yarayı yıkamak için kullanılacak pens ve penset, ölü dokuları kesmek için makas veya neşter, yarayı kapatmak için PAD bulunur.

Pansuman yaparken antisepsi ve asepsiye (mikropsuzlaştırma ve temizliğe) dikkat edilir. Steril pansuman aletleri, yara dışında hiçbir yere dokundurulmaz.

Pansuman ile mikroplar hiçbir zaman tam olarak yok edilemediğinden, yeniden çoğalmalarını önlemek ve katılan ilaçları tazelemek için pansuman belirli aralıklarla değiştirilir.

Bir de bazı deri hastalıklarında ve iyileşmeyen açık yaralarda kullanılan sulu pansuman vardır. Bunlar etkili maddelerin suda eritilmesiyle hazırlanan sıvılarla yapılır. Esas olarak, sulantılı deri hastalıklarında sızıntıyı kesmek için kullanılırlar. Su, buharlaşma özelliğinde olduğu için uygulanan bölge soğur ve damarlar büzülerek sızıntı kısa sürede durur. Ayrıca antiseptik madde katılarak mikropların öldürülmesi de sağlanabilir.

Sulu pansuman için sık sık kullanılan sıvılardan birkaçı: serum fizyolojik, borik asitli su, barrow solüsyonu ve rivanol solüsyonudur. Tatbiki kolay olan sulu pansumanı sık sık hasta kendisi uygular. Temiz bir kaba konulan solüsyona gazlı bez batırılır, iyice sıkılır. Sulu değil nemli olacak şekilde iki kat olarak hasta bölgeye serilir. Beş dakikada bir aynı uygulama tekrar edilir.