Gabapentin
 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Haziran 2022) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
 | |
 | |
| Klinik verisi | |
|---|---|
| Gebelik kategorisi |
|
| Uygulama yolu | Ağızdan. |
| Farmakokinetik veri | |
| Biyoyararlanım | Hızlı. Kısmen, taşıyıcı aracılı ve doyurulabilir L-amino asit taşıma sistemiyle. Doza bağımlı: 0,9 g/gün için %60, 4,8 g/gün için %27. Emilim yemeklerle %14 artar. |
| Protein bağlanma | < %3. |
| Metabolizma | Anlamlı ölçüde metabolize edilmez. |
| Eliminasyon yarı ömrü | 5 - 7 saat. |
| Boşaltım | Böbreklerden. |
| Tanımlayıcılar | |
| |
| CAS Numarası | |
| PubChem CID | |
| DrugBank | |
| CompTox Bilgi Paneli (EPA) | |
| ECHA Bilgi Kartı | 100.056.415 |
| Kimyasal ve fiziksel veriler | |
| Formül | C9H17NO2 |
| Mol kütlesi | 171.237 |
Gabapentin [1-(aminometil), siklohekzanasetik asit; patent adı: Neurontin®], epilepsi tedavisinde GABA molekülünün taklidi olarak kullanılan bileşiktir.
Neruda ve Neurontin' markaları ile satılan Gabapentin, öncelikle kısmi nöbetler ve nöropatik ağrı tedavisinde kullanılan bir antikonvülzan ilaçtır. Diyabetik nöropati, postherpetik nevralji ve merkezi ağrı nedeniyle oluşan nöropatik ağrının tedavisi için birinci basamak bir ilaçtır.[1]
Orta derecede etkilidir: diyabetik nöropati veya postherpetik nevralji için gabapentin verilenlerin yaklaşık %30-40'ının anlamlı bir faydası vardır.
Endikasyonları
[değiştir | kaynağı değiştir]Epilepsi
[değiştir | kaynağı değiştir]Sekonder jeneralize konvülsiyonların eşlik ettiği ya da etmediği, basit ya da kompleks parsiyel konvülsiyonlu yetişkin ve 12 yaş üstü çocuk hastaların tedavisinde monoterapi (yeni tanı konulan konvülsiyonlu hastaların tedavisi dahil) ya da ek tedavi olarak kullanılır.[2] 12 yaşından küçük çocuklarda monoterapi ile ilgili olarak yeterli deneyim yoktur. Sekonder jeneralize konvülsiyonların eşlik ettiği ya da etmediği, parsiyel konvülsiyonlu 3 yaş ve daha büyük çocukların ek tedavisinde kullanılır.
Yetişkinlerde nöropatik ağrı
[değiştir | kaynağı değiştir]Yetişkinlerde diyabetik polinöropati ve postherpetik nevraljide görülen nöropatik ağrının tedavisinde kullanılır.[3]
Kontrendikasyonları
[değiştir | kaynağı değiştir]Bileşimindeki herhangi bir maddeye karşı aşırı duyarlılığı olduğu bilinen hastalarda, akut pankreatitli hastalarda, kontrendikedir. Absans gibi primer jeneralize nöbetlerde etkili değildir. Laktoz içerdiğinden, galaktozemili (galaktoz intoleransı olan) hastalarda kullanılmamalıdır.[4]
Uyarılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kontrollü klinik çalışmalarda, hastaların %16'sında muhtemelen klinik açıdan önemli sayılabilecek derecede kan şekeri düzeyi dalgalanmaları gözlenmiştir. Bu nedenle, Diabetes Mellituslu hastalarda kan şekeri daha sık kontrol edilmeli ve gerekiyorsa antidiyabetik ilacın dozu ayarlanmalıdır. Böbrek fonksiyonları bozuk hastalarda gabapentin dozu azaltılmalıdır. Gabapentin tedavisi sırasında hemorajik pankreatit bildirilmiştir. Bu nedenle, pankreatitin klinik semptomlarının ilk belirtileri (persistan karın ağrısı, bulantı ve tekrarlayan kusmalar) ortaya çıkar çıkmaz gabapentin tedavisine derhal son verilmelidir. Ek olarak, pankreatitin erken tanısı için klinik araştırmalar ve uygun laboratuvar çalışmaları yapılmalıdır. Antiepileptik ilaçlar, konvülsiyon sıklığının artması ihtimaline karşı birden bırakılmamalıdır. 3-12 yaş arası pediyatrik hastalarda gabapentin kullanımıyla beraber merkezi sinir sistemiyle ilişkili bazı advers olaylar görülmüştür. Bunlardan başlıcaları, duygusal değişiklik (özellikle davranış problemleri), agresif davranışlar, konsantrasyon problemleri ve okul performansında değişiklikler dahil olmak üzere düşünce bozuklukları ve hiperkinezidir (özellikle yorulmama ve hiperaktivite). Gabapentin kullanan hastalarda bu olayların çoğunluğu hafif ve orta derecede görülmüştür. Gebelik kategorisi C'dir. Gabapentinin gebelerde güvenli kullanımı ile ilgili deneyim olmadığından, gebelik döneminde ancak yararları ve riskleri çok iyi değerlendirildikten sonra kullanılmalıdır. Gabapentin insanlarda anne sütüne geçer. Gabapentinin anne sütü alan bebekte ciddi bir yan etkiye yol açmayacağını söylemek mümkün olmadığından, anne açısından antiepileptik tedavinin önemi de göz önünde bulundurularak emzirmeye ya da gabapentin tedavisine son verilmelidir. Gabapentin, merkezi sinir sistemi üzerinde etkili olduğundan, kişisel olarak sedasyon, baş dönmesi ya da merkezi sinir sistemi depresyonunun diğer belirti ve semptomlarına yol açabilir. Bu sebeple, reçetelendiği şekilde kullanıldığı durumlarda bile, gabapentin, reaksiyonları, araç ve kompleks makineleri kullanma veya bu tarz yerlerde çalışma yeteneğini bozacak kadar azaltabilir. Bu durum, özellikle tedavinin başlangıcında, doz artırılırsa veya tedavi değiştirilirse ve alkol gibi merkezi sinir sistemi depresyonuna sebep olan maddelerle birlikte kullanılması durumunda belirgindir.
Yan etkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Uyku hali ve baş dönmesi en sık görülen yan etkilerdir. Ciddi yan etkiler arasında intihar, solunum depresyonu ve alerjik reaksiyonlar riskinin artması sayılabilir. Böbrek hastalığı olanlarda daha düşük dozlar önerilir.
En sık bildirilen yan etkiler somnolans (uykuya eğilim), halsizlik, baş dönmesi, baş ağrısı, bulantı, kusma, kilo alma, sinirlilik, uykusuzluk, ataksi, nistagmus, parestezi ve iştahsızlıktır.
Asteni, görme bozuklukları (ambliyopi ve diplopi), tremor, disartri, düşünce bozuklukları, amnezi, ağız kuruluğu, depresyon ve emesyonel labilite seyrek olarak görülür.
Klinik çalışmalar sırasında seyrek olarak ortaya çıkan yan etkiler; Dispepsi, kabızlık, karın ağrısı, iştah artışı, rinit, farenjit, öksürük, miyalji, sırt ağrısı, yüz, ekstremite ya da tüm vücutta ödem, impotans, dişlerde anormallik, gingivit, kaşıntı, lökopeni, kırık, vazodilatasyon, hipertansiyon ve travmayı takiben purpuradır.
12 yaşından küçük çocuklarda yapılan klinik çalışmalarda saldırgan davranışlar ve aşırı, kısmen kontrolsüz hareketler (hiperkinezi) gözlenmiştir.
Gabapentin, kalsiyum kanallarının alt küme faaliyetini azaltarak etki eder.
İlaç etkileşimleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Gabapentinin mide asidini nötralize eden magnezyum ya da alüminyum içeren antasitlerle birlikte kullanılması, gabapentinin biyoyararlanımını %24 oranında azaltabilir. Antasitlerden en az iki saat sonra alınmalıdır. Simetidin ile birlikte kullanıldığında, gabapentinin renal eliminasyonu hafifçe azalır. Basit test stikleriyle yapılan idrarda protein incelemesi, gabapentin kullanan hastalarda yalancı pozitif reaksiyon verebilir. Alkol ya da merkezi etkili ilaçlar, gabapentinin merkezi sinir sistemiyle ilgili bazı yan etkilerini (somnolans ve ataksi gibi) şiddetlendirebilir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Attal N, Cruccu G, Baron R, Haanpää M, Hansson P, Jensen TS, Nurmikko T (September 2010). "EFNS guidelines on the pharmacological treatment of neuropathic pain: 2010 revision". European Journal of Neurology. 17 (9): 1113-e88. doi:10.1111/j.1468-1331.2010.02999.x. PMID 20402746. 12 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2022.
- ^ Nevitt, Sarah J; Sudell, Maria; Cividini, Sofia; Marson, Anthony G; Tudur Smith, Catrin (1 Nisan 2022). Cochrane Epilepsy Group (Ed.). "Antiepileptic drug monotherapy for epilepsy: a network meta-analysis of individual participant data". Cochrane Database of Systematic Reviews (İngilizce). 2022 (4). doi:10.1002/14651858.CD011412.pub4.
- ^ Wiffen, Philip J; Derry, Sheena; Bell, Rae Frances; Rice, Andrew SC; Tölle, Thomas Rudolf; Phillips, Tudor; Moore, R Andrew (9 Haziran 2017). Cochrane Pain, Palliative and Supportive Care Group (Ed.). "Gabapentin for chronic neuropathic pain in adults". Cochrane Database of Systematic Reviews (İngilizce). 2020 (2). doi:10.1002/14651858.CD007938.pub4.
- ^ Quintero, Gabriel C. (9 Şubat 2017). "Review about gabapentin misuse, interactions, contraindications and side effects". Journal of Experimental Pharmacology (İngilizce). 9: 13-21. doi:10.2147/JEP.S124391. PMC 5308580 $2. PMID 28223849. 29 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2023.