İran İslam Cumhuriyeti Demiryolları

İran İslam Cumhuriyeti Demiryolları راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران IRIR
Kuruluş	1914
Tür	Demiryolu şirketi
Yasal statü	Kamu İktisadi Teşebbüsü (KİT)
Merkez	Tahran, İran
Resmî site	www.rai.ir

Marand Demiryolu

İran İslam Cumhuriyeti Demiryolları (Farsça: راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران, romanize: Rahahan-i Cumhuri-ye İslami-ye İran, İran'ın demiryolu hizmetlerini işleten Kamu İktisadi Teşebbüsü (KİT) kurumdur. Şirket, 1914 yılında kurulmuş olup Karayolları ve Kentsel Kalkınma Bakanlığı'nın gözetimi altındadır ve ülkenin ana demiryolu hatlarını işletmektedir. Şirketin merkezi Tahran'da yer almaktadır.

2011 yılı itibarı ile İran'daki tüm taşımacılığın sırasıyla %9 ve %11'ini oluşturan demiryolu ulaşım ağı ile yılda yaklaşık 33 milyon ton mal ve 29 milyon yolcu taşınmaktadır.

İran'da demiryolunun tarihçesi

İran'da ilk açılan raylı sistem 1886'da tamamlanan Tahran - Rey hattıdır. Bu hat, dar hat açıklığı ile inşa edilmiş olup, trenler atlar tarafından çekilmekteydi. Hat, 1952'de kapatıldı. Resmi anlamda açılan ilk demiryolu hattı ise Tebriz ile sınır şehri Culfa arasında 1916'da açılmıştır. Bu hattın inşaatı 1912'de başladı ve 4 yıl sürdü. Hat, Culfa'dan, o dönem Rus İmparatorluğu egemenliği altındaki Nahçıvan'a geçerek oradan imparatorluğun diğer kısımlarına ulaşımı sağlamaktaydı. İkinci açılan demiryolu hattı ise Zahidan ile Pakistan sınırındaki Mircave arasında 1921 yılında hizmete girdi. Bu hat ise geniş hat açıklığı ile inşa edilmiş olup, ilerleyen yıllarda tüm İran genelinde kullanılan standart hat açıklığı'na çevrildi. Üçüncü olarak ise Şah Rıza Pehlevi döneminin en önemli projelerinden olan ve Hazar Denizi ile Basra Körfezi'ni bağlayan Trans-İran Demiryolu'nun ilk aşaması olan Tahran - Bender Türkmen arası 1938'de hizmete girdi. Hattın kalanı 1939'da tamamlandı. Hat, 1958'de Meşhed'e (ilerleyen yıllarda çift hat yapıldı), 1959'da Tebriz'e ve 1972'de İsfahan'a bağlandı. Daha sonra 1971'de Kum'u Yezd, Bafg ve Zerend'e bağlayan hat açıldı. 1982'de ise bu hat üzerindeki Bafg şehrinden, Bender Abbas arasında 1995'te bir hat yapıldı, daha sonra bu hat, çift hatta çıkarıldı. Zahedan'daki demiryolu 2009'da ülkenin diğer hatlarına bağlandı ve aynı yıl İsfahan'dan Şiraz'a çekilen demiryolu açıldı. 2018'de Tahran - Astara hattının parçası olarak Kazvin - Reşt arasında, Trans-İran hattı üzerindeki Erak ile Kirmanşah arasında ve Meraga - Urmiye arasında demiryolu hatları açıldı. Yıllar boyunca genişlemeye devam eden demiryolu ağına son olarak 2021'de Yezd ve İglid arasında açılan hat eklendi.

Dış bağlantılar

• Resmî site