İran demografisi

İran'da yaşayan halkın %80'i, kökensel açıdan CIA raporlarına göre[hangileri?] İranidir.[kaynak belirtilmeli] Bu İrani halklardan nüfusun çoğunu Farslar ve Kürtler oluşturur.[kaynak belirtilmeli] Bunların daha az sayıda Lurlar, Mazendaraniler, Beluçlar, Gilekler,Tatlar ve Talışlar vardır.[1]
Türk halklarının toplumun %25 ile %30'unu oluşturduğu düşünülmektedir ve Farslardan sonra İran'daki en büyük ikinci etnik grup Azerbaycan Türkleridir.[2] 1949 yılında İran Ordusu tarafından yapılan bir etnisite araştırmasına göre İran'da 8.543.586 Fars, 4.452.666 milyon Türk, 1.165.087 milyon Kürt, 530,285 Lur, 395.257 Beluç, 274.423 Arap ve 127.117 Türkmen olduğu tespit edilmiştir.[3]. 2000 ve 2010 arasında yayınlanan CIA yıllık raporlarında Farsların oranı yüzde 51 olarak verilirken Azerbaycan Türklerinin oranı yüzde 25 olarak verilmekteydi ve bu oranlara Kaşkay Türkleri ve Türkmen grupları dahil değildi.[2] 2011 yılında CIA raporuna göre ise halkın %61'ini Farslar (Mazendaran ve Gilekler dahil), %16'sını Azeriler, %10'nu Kürtler, %6'nı Lurlar, %2'ni Türkmenler (İran Türkleri dahil), %2'ni Araplar, %2'ni Beluçlar ve %1'ni diğerleri oluşturur. (Tat, Taliş,Asuri, Ermeni, Gürcüler)[4] CIA sonraki yıllarda İran'ın etnik yapısına dair rapor yayınlamayı bırakmıştır. Aralık 2009'da İran Eğitim Bakanı Hamid Reza Haji Babai ilkokul kademesinin üstündeki öğrencilerin yüzde 70'inin Farsça dışında başka bir dil daha konuştuğunu söyledi.[5] Ocak 2011'de diplomatik bir ziyaret için Türkiye'ye gelen İran Dışişleri Bakanı Ali Ekber Salihi İran nüfusunun yüzde 40'ının Türkçe konuştuğunu belirtti.[6] İran'da altı eyalette(Ostan) Azerbaycan Türkleri'nin nüfusun yüzde 50'den fazlasını oluşturduğu genel olarak kabul edilmektedir; Doğu Azerbaycan, Batı Azerbaycan, Erdebil, Zencan, Kazvin ve Hamedan. Bu altı eyaletten dördü Güney Azerbaycan bölgesinde bulunmaktadır. Ayrıca başkent Tahran'da da ciddi bir oranda Türk azınlık bulunduğu düşünülmektedir.[2]
İran'da Etnik Grupların Dağılımı
[değiştir | kaynağı değiştir]-
2010 yılında İran Medeniyet Bakanlığının yaptığı bir çalışmaya göre İran'da Farsça'yı ana dil olarak konuşan nüfusun eyaletlere göre oranları
-
2008 yılında yapılan bir çalışmaya göre İran'da Azerbaycan Türkçesini ana dil olarak konuşan nüfusun eyaletlere göre oranları
-
İran'da Kürtçe'yi ana dil olarak konuşan nüfusun eyaletlere göre oranları
-
İran'da Lurca'yı ana dil olarak konuşan nüfusun eyaletlere göre oranları
-
İran'da Arapça'yı ana dil olarak konuşan nüfusun eyaletlere göre oranları
-
İran'da Beluçça'yı ana dil olarak konuşan nüfusun eyaletlere göre oranları
İran dillerini konuşanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Farslar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Farslar MÖ 1. binyılda İran platolarına yerleştiler. 2009 yılı itibarı ile İran'ın %61'ni oluşturuyorlar.
Başlıca bölgeleri:
Bölge | Nüfus |
---|---|
Tahran | 12,183,391 |
İsfahan | 4,879,312 |
Fars | 4,596,658 |
Elburz | 4.345.607 |
Razavi Horasanı | 5,994,402 |
Güney Horasan | 662,534 |
Yezd | 1,074,428 |
Kerman | 2,938,988 |
Buşehr | 1,032,949 |
Hürmüzgan | 1,578,183 |
Merkezi Eyalet | 1,413,959 |
Kum | 1,151,672 |
Gilan | 2,480,874 |
Mazandaran | 3,073,943 |
Simnan | 631,218 |
Kazvin | 1,201,565 |
Hemedan Şehri | 473,149 |
Huzistan | 4,531,720 |
Kürtler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Eski İran halklarından dır. İran'ı kuran Medler'le ilişkilendirilirler.[7] 2009 yılı itibarı ile İran'nın 10'nu oluştururlar.
Başlıca bölgeler:
Bölge | Nüfus |
---|---|
Kürdistan | 1,440,156 |
Kirmanşah | 1,879,385 |
İlam | 545,787 |
Batı Azerbaycan | 2,873,459 |
Kuzey Horasan | 867,727 |
Lurlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Michael M.Gunter'a göre köken olarak Kürt olmalarına rağmen son bin yılda Kürtler'den ayrılmaya başlamışlar[8] (Ayrıca Bakınız:Luristan Atabeyliği)
Başlıca bölgeler:

Bölge | Nüfus |
---|---|
Luristan | 1,716,527 |
Huzistan | 4,531,720 |
Kohgilue | 658,629 |
Çarmahal | 895,263 |

Medler'den beri İran'da yaşarlar. Nüfusun %2'ni oluştururlar ve başlıca bölgeleri Sistan ve Belucistan dır.
Tatlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Medler'den beri İran'da yaşarlar.Nüfus'un %1'ni Talişler,Ermeniler,Asuriler ve Gürcülerle paylaşırlar.Başlıca bölgeleri Elburz'dur.
Talişler
[değiştir | kaynağı değiştir]Medler'den beri İran'da yaşarlar.Nüfusun %1'ni Ermeniler, Asuriler ve Gürcülerle paylaşırlar.Başlıca bölgeleri Gilan'dır.
Etnik yapı
[değiştir | kaynağı değiştir]2010 yılında İran Devlet Medeniyet Şurasının gerçekleştirdiği anadil sorgusuna göre İran'ın %47.55'ini Farslar, %22.45'ini İran Azerileri, %8.68'ini Şimallılar,[9] %7.78'ini Kürtler, 7.25%'ini Lurlar, %2.51'ini Beluçlar, %2.40'ını Araplar ve %1.38'ini diğer halklar oluşturmaktadır
Eyaletler | 2010 yılında İran Devlet Medeniyet Şurasının gerçekleştirdiği anadil sorgusuna göre İrandaki eyaletlerin etnik yapısı (2011yılı Eyalet nüfusuna göre) | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Farslar ≈ |
% | İran Azerileri ≈ |
% | Kürtler ≈ |
% | Şimallılar≈![9] % | Lurlar ≈ |
% | Araplar ≈ |
% | Beluçlar ≈ |
% | Diğer- leri ≈ |
% | Tasnif- lenme- miş ≈ |
% | ||
Razavi Horasan[10] | 5 412 945 | 90.30% | 221 793 | 3.70% | 251 765 | 4.20% | 11 989 | 0.20% | ... | ... | 17 983 | 0.30% | 17 983 | 0.30% | ... | ... | 59 944 | 1.00% |
İsfahan[11] | 4 069 346 | 83.40% | 341 552 | 7.00% | ... | ... | ... | ... | 302 517 | 6.20% | 58 552 | 1.20% | ... | ... | 63 431 | 1.30% | 43 914 | 0.90% |
Gülistan[12] | 838 751 | 47.20% | 69 304 | 3.90% | 5 331 | 0.30% | 735 684 | 41.40% | ... | ... | ... | ... | 69 304 | 3.90% | 55 087 | 3.10% | 3 553 | 0.20% |
Hürmüzgan[13] | 1 333 565 | 84.50% | 4 735 | 0.30% | 11 047 | 0.7% | 11 047 | 0.7% | 11 047 | 0.7% | 67 862 | 4.3% | 93 113 | 5.9% | ... | ... | 45 767 | 2.9% |
Mazenderan[14] | 233 620 | 7.60% | 73 775 | 2.40% | 3 074 | 0.10% | 2 738 883 | 89.10% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 24 591 | 0.80% |
Kuzey Horasan[15] | 241 228 | 27.80% | 178 752 | 20.60% | 400 022 | 46.10% | 28 635 | 3.30% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 19 090 | 2.20% | ... | ... |
Güney Horasan[16] | 657 896 | 99.30% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 4 638 | 0.70% | ... | ... | ... | ... |
Batı Azerbaycan[17] | 24 645 | 0.80% | 2 347 399 | 76.20% | 668 485 | 21.70% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 30 805 | 1.00% | 9 242 | 0.30% |
Doğu Azerbaycan[18] | 52 145 | 1.40% | 3 642 678 | 97.80% | 7 449 | 0.20% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 7 449 | 0.20% | 14 899 | 0.40% |
Erdebil[19] | 13 733 | 1.10% | 1 226 015 | 98.20% | 4 994 | 0.40% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 3 746 | 0.30% |
Zencan[20] | 11 173 | 1.10% | 999 482 | 98.40% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 5 079 | 0.50% |
Hamedan[21] | 427 259 | 24.30% | 1 035 620 | 58.90% | 181 102 | 10.30% | ... | ... | 94 946 | 5.40% | 5 275 | 0.30% | 5 275 | 0.30% | 5 274 | 0.30% | 3 517 | 0.20% |
Kazvin[22] | 491 440 | 40.90% | 630 822 | 52.50% | 42 055 | 3.50% | 32 442 | 2.70% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 4 806 | 0.40% |
Gilan[23] | 111 639 | 4.50% | 195 989 | 7.90% | 22 328 | 0.90% | 2 131 071 | 85.90% | ... | ... | 4 962 | 0.20% | ... | ... | ... | ... | 14 885 | 0.60% |
Kürdistan[24] | 8 962 | 0.60% | 4 481 | 0.30% | 1 460 785 | 97.80% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 19 417 | 1.30% |
Elburz[25] | 1 133 881 | 47.00% | 870 917 | 36.10% | 178 526 | 7.40% | 106 151 | 4.40% | 77 200 | 3.20% | 14 475 | 0.60% | ... | ... | 26 538 | 1.10% | 4 825 | 0.20% |
Tahran[26] | 7 176 017 | 58.90% | 3 691 568 | 30.30% | 219 301 | 1.80% | 670 087 | 5.50% | 255 851 | 2.10% | ... | ... | 12 183 | 0.10% | 158 384 | 1.30% | ... | ... |
Merkezi[27] | 1 022 292 | 72.30% | 294 103 | 20.80% | 18 381 | 1.30% | 9 898 | 0.70% | 22 623 | 1.60% | 9 898 | 0.70% | ... | ... | 18 381 | 1.30% | 18 383 | 1.30% |
Kum[28] | 741 677 | 64.40% | 297 131 | 25.80% | 19 578 | 1.70% | 3 455 | 0.30% | 4 607 | 0.40% | 28 792 | 2.50% | 4 607 | 0.40% | 19 578 | 1.70% | 32 247 | 2.80% |
Semnan[29] | 577 564 | 91.50% | 9 468 | 1.50% | 5 050 | 0.80% | 29 036 | 4.60% | 631 | 0.10% | ... | ... | ... | ... | 5 050 | 0.80% | 4 419 | 0.70% |
Kirmanşah[30] | 81 700 | 4.20% | ... | ... | 1 799 335 | 92.50% | ... | ... | 13 617 | 0.70% | 3 890 | 0.20% | ... | ... | 9 726 | 0.50% | 36 959 | 1.90% |
İlam[31] | ... | ... | ... | ... | 479 535 | 86.00% | ... | ... | 59 663 | 10.70% | ... | ... | ... | ... | 9 479 | 1.70% | 8 922 | 1.60% |
Luristan[32] | 80 695 | 4.60% | 5 263 | 0.30% | 8 771 | 0.50% | 5 263 | 0.30% | 1 605 132 | 91.50% | 8 771 | 0.50% | ... | ... | 31 577 | 1.80% | 8 771 | 0.50% |
Fars[33] | 3 677 326 | 80.00% | 459 666 | 10.00% | 4 597 | 0.10% | ... | ... | 353 943 | 7.70% | 4 597 | 0.10% | 9 193 | 0.20% | 36 773 | 0.80% | 50 563 | 1.10% |
Kirman[34] | 2 862 574 | 97.40% | 26 451 | 0.90% | ... | ... | 5 878 | 0.20% | ... | ... | 8 817 | 0.30% | 14 695 | 0.50% | 8 817 | 0.30% | 11 756 | 0.40% |
Sistan ve Belucistan[35] | 836 328 | 33.00% | ... | ... | 10 137 | 0.40% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 1 657 450 | 65.40% | 5 069 | 0.20% | 25 343 | 1.00% |
Çaharmahal ve Bahtiyari[36] | 138 767 | 15.50% | 90 422 | 10.10% | ... | ... | ... | ... | 656 228 | 73.30% | ... | ... | ... | ... | 4 476 | 0.50% | 5 370 | 0.60% |
Kohgiluye ve Buyer Ahmed[37] | 23 711 | 3.60% | 32 931 | 5.00% | ... | ... | ... | ... | 596 718 | 90.60% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 5 269 | 0.80% |
Yezd[38] | 1 059 386 | 98.60% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 5 372 | 0.50% | ... | ... | ... | ... | 9 670 | 0.90% |
Buşehr[39] | 948 247 | 91.80% | 10 329 | 1.00% | ... | ... | ... | ... | 21 692 | 2.10% | 42 351 | 4.10% | ... | ... | 5 165 | 0.50% | 5 165 | 0.50% |
Huzistan[40] | 1 445 619 | 31.90% | 113 293 | 2.50% | 45 317 | 1.00% | ... | ... | 1 368 579 | 30.20% | 1 522 658 | 33.60% | ... | ... | 9 063 | 0.20% | 27 191 | 0.60% |
Bütün ostanlar | 35 734 131 | 47.55% | 30.000.000[41] | 22.45% | 5 846 965 | 7.78% | 6 519 519 | 8.68% | 5 444 994 | 7.25% | 1 804 255 | 2.40% | 1 888 441 | 2.51% | 529 212 | 0.70% | 508 213 | 0.68% |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Iran" in Encyclopedia of Islam, Leiden. C.E. Bosworth (editor): Persians (65 percent), Azeri Turks (16 percent), Kurds (7 percent), Lurs (6 percent), Arabs (2 percent), Baluchis (2 percent), Turkmens (1 percent), Turkish tribal groups such as the Qashqai (1 percent), and non-Persian, non-Turkic groups such as Armenians, Assyrians, and Georgians (less than 1 percent). Library of Congress, Library of Congress – Federal Research Division. "Ethnic Groups and Languages of Iran" (PDF). Retrieved 2009-12-02.
- ^ a b c Shaffer, Brenda (28 Nisan 2021). "Iran Is More Than Persia Ethnic Politics in the Islamic Republic". The Foundation for Defense of Democracies (FDD). 18 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi.
The Azerbaijanis are Iran’s second-largest ethnic group. In Iran, Azerbaijanis are often referred to and self-refer as Turks and refer to their language as Turki...Azerbaijani Turks comprise at least 50 percent of the population in six provinces: East Azerbaijan, West Azerbaijan, Ardabil, Zanjan, Qazvin, and Hamadan....From 2000 to 2010, the Factbook claimed the Persian population comprised 51 percent of the population and the next-largest group, the Azerbaijanis, comprised 24 percent.
- ^ Julian Bharier (9 Kasım 2011). "A note on the population of Iran, 1900–1966". 11 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2025.
- ^ According to the CIA World Factbook, the ethnic breakdown of Iran is as follows: Persian 61%, Azeri 16%, Kurd 10%, Lur 6%, Baloch 2%, Arab 2%, Turkmen and Turkic tribes 2%, other 1%. "The World Factbook – Iran"..
- ^ "Unresolved challenges of Education in Iran (Farsça)". Deutsche Welle Persian. 22 Eylül 2017. 3 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2025.
- ^ "Azerbaijani Turks in Iran Demand 'Freedom, Justice, National Government'". Voice of America News. 11 Kasım 2022. 11 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2025.
- ^ Windfuhr, Gernot (1975), “Isoglosses: A Sketch on Persians and Parthians, Kurds and Medes”, Monumentum H.S. Nyberg II (Acta Iranica-5), Leiden: 457–471
- ^ Gunter, Michael M. (2011). Historical Dictionary of the Kurds (2nd ed.). Scarecrow Press. p. 203.
- ^ a b [(Gilekler, Mazenderanlılar, Türkmenler, Talışlar)
- ^ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان خراسان رضوی/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۵-۴۶-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۴ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان اصفهان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۰-۳۸-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان گلستان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۵-۵۹-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۲ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان هرمزگان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۹-۶۴-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۸۹ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۸۷۰۴۰/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:مازندران/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۵-۶۲-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۴ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۹۷۳۹ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان خراسان شمالی/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۲-۴۷-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۳۰۲ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۸۱۲۳/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:خراسان جنوبی/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۸-۴۵-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۸۱ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان آذربایجان غربی/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۶-۳۶-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱
- ^ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۹۰۸۲۱/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان آذربایجانشرقی/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۹-۳۵-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۳ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۸۱۶۶/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:اردبیل/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۳-۳۷-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۴۹ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۹۴۱۴/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان زنجان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۶-۴۹-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۲ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۹۰۶۶۶/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:همدان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۶-۶۵-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان قزوین/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۳-۵۳-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۶۸ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۹۶۷۷/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان گیلان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۱-۶۰-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۸۵ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۸۶۸۸۴طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان کردستان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۷-۵۵-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۸۱ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ شماره کتابشناسه ملّی:۲۸۹۰۵۷۷طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان البرز/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۷-۳۹-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۱ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ شماره کتابشناسه ملّی:۲۸۸۷۱۴۱طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان تهران/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۷-۴۲-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۸۷۰۰۰/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان مرکزی/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۲-۶۳-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۷۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۸۴۷۰/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:قم/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۰-۵۴-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۷۰ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی
- ^ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:سمنان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۲-۵۰-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان کرمانشاه/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۱-۵۷-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان ایلام/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۳-۴۰-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۹۰۸۵۹/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان لرستان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۸-۶۱-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۵۸ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۸۱۵۶/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان فارس/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۶-۵۲-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۴ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۸۶۹۷۰/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان کرمان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۴-۵۶-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۸۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ ۲۸۷۸۴۹۰ شماره کتابشناسی ملی طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان سیستان وبلوچستان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۹-۵۱-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۴ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۷۸۳۱/طرح بررسی و سنجش شاخص های فرهنگ عمومی کشور(شاخص های غیرثبتی){گزارش}:استان چهارمحال و بختیاری/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۱-۴۴-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۳۰۰ ص:جدول(بخش رنگی)،نمودار(بخش رنگی)
- ^ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۸۷۲۴۵/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان کهگیلویه وبویراحمد/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۸-۵۸-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۱ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۹۰۶۱۹/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان یزد/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۳-۶۶-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۱ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}: استان بوشهر/ به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری: منصور واعظی؛ اجرا: شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک: ۰-۴۱-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸، وضعیت نشر: تهران - موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱، وضعیت ظاهری: ۲۹۵، ص: جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ شطرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان خوزستان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۹-۴۸-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۷۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ^ "İran Azerileri". 19 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2024.