John Forbes Nash Jr.: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Değişiklik özeti yok
Turgut46 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
17.635 değişiklik
k 88.246.240.195 (mesaj) tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, 88.251.113.189 tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi. (TW)
28. satır: 28. satır:
| ek_bilgi =
| ek_bilgi =
}}
}}
'''''John Forbes Nash''''' '''''(13 Haziran 1928 – 23 Mayıs 2015), [[ABD'li]] [[matematikçi]].'''''
'''John Forbes Nash''' (13 Haziran 1928 – 23 Mayıs 2015), [[ABD'li]] [[matematikçi]].


=='''''Biyografisi'''''==
==Biyografisi==


'''''Lisans ve yüksek lisans eğitimini Carnegie Teknoloji Enstitüsü (günümüzde [[Carnegie Mellon Üniversitesi]])'de ders çalışmadan dereceyle tamamladıktan sonra doktora yapmak için [[Princeton Üniversitesi]]'ne gitti<ref>http://www.haberturk.com/gundem/haber/1082961-23-sayisinin-lanetine-inanan-nash-23unde-oldu</ref>. 21 yaşında hazırladığı doktora tezi, "[[Oyun Teorisi]]", ona uzun yıllar sonra, [[1994]]'te [[Nobel Ekonomi Ödülü]]nü kazandırdı. Genç deha, [[John von Neumann]]'ın icadı olan oyun teorisindeki sorunları çözüp kullanılır hale getirdi. 30 yaşına kadar parlak fikirleri ve göze çarpan kişiliği sayesinde hızla yükselip matematik camiasının önde gelen isimlerinden biri oldu. [[Massachusetts Teknoloji Enstitüsü|MIT]]'de profesörlük yapmaya başladığında karısı Alicia Larde ile tanıştı. Larde o zamanlar daha bir fizik öğrencisiydi. Nash'in [[şizofreni]] sorunları başlamadan kısa süre önce çiftin bir oğlu oldu. John Nash aynı zamanda soğuk savaş döneminde ordu adına şifre çözücü olarak çalışmıştır.'''''
Lisans ve yüksek lisans eğitimini Carnegie Teknoloji Enstitüsü (günümüzde [[Carnegie Mellon Üniversitesi]])'de ders çalışmadan dereceyle tamamladıktan sonra doktora yapmak için [[Princeton Üniversitesi]]'ne gitti<ref>http://www.haberturk.com/gundem/haber/1082961-23-sayisinin-lanetine-inanan-nash-23unde-oldu</ref>. 21 yaşında hazırladığı doktora tezi, "[[Oyun Teorisi]]", ona uzun yıllar sonra, [[1994]]'te [[Nobel Ekonomi Ödülü]]nü kazandırdı. Genç deha, [[John von Neumann]]'ın icadı olan oyun teorisindeki sorunları çözüp kullanılır hale getirdi. 30 yaşına kadar parlak fikirleri ve göze çarpan kişiliği sayesinde hızla yükselip matematik camiasının önde gelen isimlerinden biri oldu. [[Massachusetts Teknoloji Enstitüsü|MIT]]'de profesörlük yapmaya başladığında karısı Alicia Larde ile tanıştı. Larde o zamanlar daha bir fizik öğrencisiydi. Nash'in [[şizofreni]] sorunları başlamadan kısa süre önce çiftin bir oğlu oldu. John Nash aynı zamanda soğuk savaş döneminde ordu adına şifre çözücü olarak çalışmıştır.


'''''Hastalığının ilk belirtileri [[1958]] yılında görülmeye başladı. Bir oda arkadaşı olmamasına rağmen bir oda arkaşından bahsedip etrafındakileri korkutmuş ve oda arkadaşıyla yaptığı hayali sohbetler onun şizofren olduğunu ortaya çıkarmıştır. Daha sonra bu hastalığı kendi zekasını kullanarak yenmiştir.'''''
Hastalığının ilk belirtileri [[1958]] yılında görülmeye başladı. Bir oda arkadaşı olmamasına rağmen bir oda arkaşından bahsedip etrafındakileri korkutmuş ve oda arkadaşıyla yaptığı hayali sohbetler onun şizofren olduğunu ortaya çıkarmıştır. Daha sonra bu hastalığı kendi zekasını kullanarak yenmiştir.


'''''Alicia Larde-John Nash çifti 1963’te boşandı ve 1970’te tekrar bir araya geldi. Bu tarihten itibaren darılıp barışan çift, kendileri hakkında “aynı çatı altındaki iki yabancı” benzetmesini yapmıştı. Nash 1994’te Nobel Ödülü’nü kazandıktan sonra aralarını düzelttiler ve 1 Haziran 2001’de tekrar evlendiler.'''''
Alicia Larde-John Nash çifti 1963’te boşandı ve 1970’te tekrar bir araya geldi. Bu tarihten itibaren darılıp barışan çift, kendileri hakkında “aynı çatı altındaki iki yabancı” benzetmesini yapmıştı. Nash 1994’te Nobel Ödülü’nü kazandıktan sonra aralarını düzelttiler ve 1 Haziran 2001’de tekrar evlendiler.


'''''Nash, 1945 ve 1996 yılları arasında 23 bilimsel çalışma yayınladı, ayrıca “Essays on Game Theory” (1996) ve “The Essential John Nash” isimli kitapları yazdı. Aynı zamanda “Hex” ve “So Long Sucker” adlı 2 popüler oyunun yaratıcıları arasındadır. Princeton’da matematik üzerine çalışmalar yapmaktaydı.'''''
Nash, 1945 ve 1996 yılları arasında 23 bilimsel çalışma yayınladı, ayrıca “Essays on Game Theory” (1996) ve “The Essential John Nash” isimli kitapları yazdı. Aynı zamanda “Hex” ve “So Long Sucker” adlı 2 popüler oyunun yaratıcıları arasındadır. Princeton’da matematik üzerine çalışmalar yapmaktaydı.


'''''Yaşantısı, [[Akıl Oyunları (film)|Akıl Oyunları]] adlı filme konu olmuştur.'''''
Yaşantısı, [[Akıl Oyunları (film)|Akıl Oyunları]] adlı filme konu olmuştur.


'''''Nash 23 sayısıyla takıntılıydı. Nash, toplam 23 bilimsel makale yayınlamıştı.'''''
Nash 23 sayısıyla takıntılıydı. Nash, toplam 23 bilimsel makale yayınlamıştı.


'''''Nash, [[21 Ağustos]] [[2009]]'da kalp krizi geçirdi. Dört gün hastanede yattıktan sonra kendine geldi ve eve döndü. Doktoru ölümü ucuz atlattığını ve sağlığının tehdit altında olduğunu söyledi. Nash düzenli ilaç kullandı.'''''
Nash, [[21 Ağustos]] [[2009]]'da kalp krizi geçirdi. Dört gün hastanede yattıktan sonra kendine geldi ve eve döndü. Doktoru ölümü ucuz atlattığını ve sağlığının tehdit altında olduğunu söyledi. Nash düzenli ilaç kullandı.


'''''23 Mayıs 2015'te eşiyle birlikte New Jersey otoyolunda geçirdikleri trafik kazasında ikisi de hayatlarını kaybetmişlerdir.<ref>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2015/05/150524_john_nash_oldu|title='Akıl Oyunları' filmindeki ünlü matematikçi John Nash trafik kazasında öldü|date=24 Mayıs 2015|work=BBC Türkçe|accessdate=24 Mayıs 2015}}</ref>'''''
23 Mayıs 2015'te eşiyle birlikte New Jersey otoyolunda geçirdikleri trafik kazasında ikisi de hayatlarını kaybetmişlerdir.<ref>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2015/05/150524_john_nash_oldu|title='Akıl Oyunları' filmindeki ünlü matematikçi John Nash trafik kazasında öldü|date=24 Mayıs 2015|work=BBC Türkçe|accessdate=24 Mayıs 2015}}</ref>


=='''''Ayrıca bakınız'''''==
==Ayrıca bakınız==
* [[Nobel Ekonomi Ödülü sahipleri listesi|'''''Nobel Ekonomi Ödülü sahipleri listesi''''']]
* [[Nobel Ekonomi Ödülü sahipleri listesi]]
* [[Akıl Oyunları (film)|'''''Akıl Oyunları''''']]
* [[Akıl Oyunları (film)|Akıl Oyunları]]


=='''''Kaynakça=https://tr.wikipedia.org'''''==
==Kaynakça==
{{Kaynakça}}
{{Kaynakça}}


=='''''Dış bağlantılar'''''==
==Dış bağlantılar==
{{Wikiquote}}
{{Wikiquote}}
{{Commons category|John Forbes Nash}}
{{Commons category|John Forbes Nash}}
* [http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/1994/nash-autobio.html '''''Autobiography'''''] '''''Nobel Ödülü websitesi'''''
* [http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/1994/nash-autobio.html Autobiography] Nobel Ödülü websitesi
* [http://www.math.princeton.edu/jfnj/ '''''Nash's home page at Princeton''''']
* [http://www.math.princeton.edu/jfnj/ Nash's home page at Princeton]
* [http://ideas.repec.org/e/pna13.html '''''IDEAS/RePEc''''']
* [http://ideas.repec.org/e/pna13.html IDEAS/RePEc]
* [http://www.princeton.edu/mudd/news/faq/topics/nash.shtml '''''Nash FAQ'''''][http://www.princeton.edu/mudd/news/faq/topics/Non-Cooperative_Games_Nash.pdf '''''his dissertation'''''] '''''[[Portable Document Format|(PDF)]]'''''
* [http://www.princeton.edu/mudd/news/faq/topics/nash.shtml Nash FAQ][http://www.princeton.edu/mudd/news/faq/topics/Non-Cooperative_Games_Nash.pdf his dissertation] [[Portable Document Format|(PDF)]]
* '''''"[http://www.pbs.org/wgbh/amex/nash/ A Brilliant Madness]"&nbsp;– a [[Public Broadcasting Service|PBS]]'''''
* "[http://www.pbs.org/wgbh/amex/nash/ A Brilliant Madness]"&nbsp;– a [[Public Broadcasting Service|PBS]]
* [http://film.guardian.co.uk/Distribution/Redirect_Artifact/0,4678,0-667864,00.html '''''John Nash speaks out''''']
* [http://film.guardian.co.uk/Distribution/Redirect_Artifact/0,4678,0-667864,00.html John Nash speaks out]
* '''''{{Cite episode |transcripturl=http://www.uh.edu/engines/epi983.htm |series=The Engines of Our Ingenuity |serieslink=The Engines of Our Ingenuity |number=983 |title=John Forbes Nash, Jr. |credits=John H. Lienhard |network=NPR |station=KUHF-FM Houston |airdate=1994}}'''''
* {{Cite episode |transcripturl=http://www.uh.edu/engines/epi983.htm |series=The Engines of Our Ingenuity |serieslink=The Engines of Our Ingenuity |number=983 |title=John Forbes Nash, Jr. |credits=John H. Lienhard |network=NPR |station=KUHF-FM Houston |airdate=1994}}
* [http://www.newsfinder.org/site/more/john_f_nash/ '''''"John F. Nash by Lao Long"''''']
* [http://www.newsfinder.org/site/more/john_f_nash/ "John F. Nash by Lao Long"]
* [http://arielrubinstein.tau.ac.il/nash-lecture/nash-lecture.html '''''video: Ariel Rubinstein's Lecture: "John Nash, Beautiful Mind and Game Theory"''''']
* [http://arielrubinstein.tau.ac.il/nash-lecture/nash-lecture.html video: Ariel Rubinstein's Lecture: "John Nash, Beautiful Mind and Game Theory"]
* [http://www.slate.com/articles/news_and_politics/the_earthling/2002/03/nash_equilibrium.single.html '''''"Nash Equilibrium"'''''] '''''2002'' ''[[Slate (dergi)|Slate]]'' ''article by [[Robert Wright (journalist)|Robert Wright]]'''''
* [http://www.slate.com/articles/news_and_politics/the_earthling/2002/03/nash_equilibrium.single.html "Nash Equilibrium"] 2002 ''[[Slate (dergi)|Slate]]'' article by [[Robert Wright (journalist)|Robert Wright]]
* [http://www.edizioniets.com/Scheda.asp?N=978-884671888-4 '''''Video, with book, of Nash's meeting''''']
* [http://www.edizioniets.com/Scheda.asp?N=978-884671888-4 Video, with book, of Nash's meeting]
* [http://www.nsa.gov/public_info/press_room/2012/nash_exhibit.shtml '''''NSA releases Nash Encryption Machine plans to National Cryptologic Museum''''']
* [http://www.nsa.gov/public_info/press_room/2012/nash_exhibit.shtml NSA releases Nash Encryption Machine plans to National Cryptologic Museum]
* '''''{{cite book |title=John F. Nash Jr. (1928– ) |url=http://www.econlib.org/library/Enc/bios/Nash.html |work=[[The Concise Encyclopedia of Economics]] |edition=2nd |series=[[Library of Economics and Liberty]] |publisher=[[Liberty Fund]] |year=2008 }}'''''
* {{cite book |title=John F. Nash Jr. (1928– ) |url=http://www.econlib.org/library/Enc/bios/Nash.html |work=[[The Concise Encyclopedia of Economics]] |edition=2nd |series=[[Library of Economics and Liberty]] |publisher=[[Liberty Fund]] |year=2008 }}
* [http://www.youtube.com/watch?v=UiWBWwCa1E0 '''''"Aljazeera - One on One - Professor John Nash - 5 Dec 09 - Part 1"''''']
* [http://www.youtube.com/watch?v=UiWBWwCa1E0 "Aljazeera - One on One - Professor John Nash - 5 Dec 09 - Part 1"]
* [http://www.youtube.com/watch?v=ufKIgW9XrCE '''''"Aljazeera - One on One - Professor John Nash - 5 Dec 09 - Part 2"''''']
* [http://www.youtube.com/watch?v=ufKIgW9XrCE "Aljazeera - One on One - Professor John Nash - 5 Dec 09 - Part 2"]


{{Nobel Ekonomi Ödülü}}
{{Nobel Ekonomi Ödülü}}

Sayfanın 09.16, 28 Kasım 2015 tarihindeki hâli

Başlığın diğer anlamları için John Nash sayfasına bakınız.
Başlığın diğer anlamları için Forbes sayfasına bakınız.
John Forbes Nash
Doğum13 Haziran 1928
Virjinya, ABD
Ölüm23 Mayıs 2015 (86 yaşında)
New Jersey, ABD
MilliyetABD
Mezun olduğu okul(lar)Carnegie Teknoloji Enstitüsü (günümüzde Carnegie Mellon Üniversitesi)Master Princeton ÜniversitesiDoktora
ÖdüllerNobel Ekonomi Ödülü (1994)
Kariyeri
DalıMatematik, iktisat
Çalıştığı kurumlarMassachusetts Teknoloji Enstitüsü,
Princeton Üniversitesi
Doktora
danışmanı		Albert W. Tucker
İmza

John Forbes Nash (13 Haziran 1928 – 23 Mayıs 2015), ABD'li matematikçi.

Biyografisi

Lisans ve yüksek lisans eğitimini Carnegie Teknoloji Enstitüsü (günümüzde Carnegie Mellon Üniversitesi)'de ders çalışmadan dereceyle tamamladıktan sonra doktora yapmak için Princeton Üniversitesi'ne gitti[1]. 21 yaşında hazırladığı doktora tezi, "Oyun Teorisi", ona uzun yıllar sonra, 1994'te Nobel Ekonomi Ödülünü kazandırdı. Genç deha, John von Neumann'ın icadı olan oyun teorisindeki sorunları çözüp kullanılır hale getirdi. 30 yaşına kadar parlak fikirleri ve göze çarpan kişiliği sayesinde hızla yükselip matematik camiasının önde gelen isimlerinden biri oldu. MIT'de profesörlük yapmaya başladığında karısı Alicia Larde ile tanıştı. Larde o zamanlar daha bir fizik öğrencisiydi. Nash'in şizofreni sorunları başlamadan kısa süre önce çiftin bir oğlu oldu. John Nash aynı zamanda soğuk savaş döneminde ordu adına şifre çözücü olarak çalışmıştır.

Hastalığının ilk belirtileri 1958 yılında görülmeye başladı. Bir oda arkadaşı olmamasına rağmen bir oda arkaşından bahsedip etrafındakileri korkutmuş ve oda arkadaşıyla yaptığı hayali sohbetler onun şizofren olduğunu ortaya çıkarmıştır. Daha sonra bu hastalığı kendi zekasını kullanarak yenmiştir.

Alicia Larde-John Nash çifti 1963’te boşandı ve 1970’te tekrar bir araya geldi. Bu tarihten itibaren darılıp barışan çift, kendileri hakkında “aynı çatı altındaki iki yabancı” benzetmesini yapmıştı. Nash 1994’te Nobel Ödülü’nü kazandıktan sonra aralarını düzelttiler ve 1 Haziran 2001’de tekrar evlendiler.

Nash, 1945 ve 1996 yılları arasında 23 bilimsel çalışma yayınladı, ayrıca “Essays on Game Theory” (1996) ve “The Essential John Nash” isimli kitapları yazdı. Aynı zamanda “Hex” ve “So Long Sucker” adlı 2 popüler oyunun yaratıcıları arasındadır. Princeton’da matematik üzerine çalışmalar yapmaktaydı.

Yaşantısı, Akıl Oyunları adlı filme konu olmuştur.

Nash 23 sayısıyla takıntılıydı. Nash, toplam 23 bilimsel makale yayınlamıştı.

Nash, 21 Ağustos 2009'da kalp krizi geçirdi. Dört gün hastanede yattıktan sonra kendine geldi ve eve döndü. Doktoru ölümü ucuz atlattığını ve sağlığının tehdit altında olduğunu söyledi. Nash düzenli ilaç kullandı.

23 Mayıs 2015'te eşiyle birlikte New Jersey otoyolunda geçirdikleri trafik kazasında ikisi de hayatlarını kaybetmişlerdir.[2]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ http://www.haberturk.com/gundem/haber/1082961-23-sayisinin-lanetine-inanan-nash-23unde-oldu
  2. ^ "'Akıl Oyunları' filmindeki ünlü matematikçi John Nash trafik kazasında öldü". BBC Türkçe. 24 Mayıs 2015. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2015. 

Dış bağlantılar

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Forbes_Nash_Jr.&oldid=16322719" sayfasından alınmıştır