Erkek

Bu madde yetişkin eril insanlar hakkındadır. genelde insanlar için İnsan sayfasına bakınız. diğer kullanımlar için Erkek (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Erkek

Önemli nüfusa sahip bölgeler

Erkek, eril insan. Erkek terimi genellikle yetişkin bir eril bireyi kastetmekte kullanılırken, oğlan terimi ise eril bir çocuk veya ergeni tanımlamak için kullanılır. Ancak erkek terimi aynı zamanda bazen yaş gözetmeksizin bir eril insanı tanımlamak için de kullanılır; tıpkı "erkek basketbolu" ifadesinde olduğu gibi.

Diğer eril memelilerde olduğu gibi, bir erkeğin genomu genellikle kalıtsal yolla annesinden bir X kromozomu ve babasından ise bir Y kromozomu alır. Eril fetüs bir dişi fetüse oranla daha az östrojen üretirken daha fazla androjen üretir. Bu cins (eşey) hormonlarındaki bu miktar farkı, erkekleri kadınlardan ayıran psikolojik farkların büyük ölçüde sorumlusudur. Ergenlik sırasında, androjen üretimini uyaran hormonlar ikincil cinsel özelliklerin gelişmesi ile sonuçlanır; böylece cinsler arasındaki farklılıklar ortaya çıkar. Ancak bazı interseks ve trans erkekler için üzerinde istisnalar vardır.

Yaş ve terminoloji

Ana madde: Erkeklik

Erkeklik terimi, eril bir insanın yaşamındaki dönemi anlatmak için kullanılır. Bu dönemde birey oğlanlıktan çıkıp ergenlikten geçerek genellikle eril ikincil cinsel özelliklere ulaşır. Erkeklik terimi eril nitelikler ve eril cinsiyet rollerini ifade eden erillik ile ilişkilidir.

Biyoloji ve cinsiyet

Ana maddeler: İkincil cinsel özellikler ve İnsanlarda cins farklılıkları

Ayrıca bakınız: Trans erkek ve interseks

Eril erkek vücudu. Saç ve sakalları kesilmiş.

İnsanlar birçok özellikte cinsel ikilik gösterir; bunlardan birçoğu üreme yeteneği ile doğrudan bağlantılı olmasa da bu özelliklerin çoğu cinsel etkileşimde rol oynar. İnsanlardaki cinsel ikiliğine dair ifadelerin çoğu boy, ağırlık ve vücut yapılarına yöneliktir; bununla beraber her zaman genel kalıba uymayan örnekler bulunur. Örneğin, erkekler kadınlara göre daha uzun olmaya yakındır, fakat her iki cinste de orta boy aralığında çok sayıda insan vardır.

İnsanlardaki eril bireye ait ikincil cinsel özelliklerden bazıları:

• daha fazla kasık kılı
• daha fazla yüz kılı
• kadınlardan daha büyük eller ve ayaklar
• daha geniş omuzlar ve göğüs
• daha büyük kafatası ve kemik yapısı
• daha büyük beyin kütle ve hacmi
• daha fazla kas kütlesi
• daha belirgin bir Adem elması ve daha derin ses
• daha uzun kaval kemiği

Leonardo da Vinci'nin Vitruvius Adamı bir erkeğin oranlarını göstermektedir.

Cinsel özellikler

İnsanoğlunda, bir bireyin cinsi genellikle döllenme sırasında sperm hücresinde taşınan genetik madde tarafından belirlenir. Yumurtayı, X kromozomu taşıyan bir sperm hücresi döllerse yavru dişi (XX) olacak; yumurtayı Y kromozomu taşıyan bir sperm hücresi döllerse yavru eril (XY) olacaktır. Kişilerin anatomik veya kromozomal görüntüleri ifade edilen bu kalıptan interseks olarak farklılık gösterebilir.

Bu durum, XY cins belirleme sistemi olarak ifade edilir and is typical of most mammals, but quite a few other sex-determination systems exist, including some that are non-genetic.

The term primary sexual characteristics denotes the kind of gamete the gonad produces: the ovary produces egg cells in the female, and the testis produces sperm cells in the male. The term secondary sexual characteristics denotes all other sexual distinctions that play indirect roles in uniting sperm and eggs. Secondary sexual characteristics include everything from the specialized male and female features of the genital tract, to the brilliant plumage of male birds or facial hair of humans, to behavioral features such as courtship.

Biological factors are not sufficient determinants of whether a person considers themselves a man or is considered a man. Intersex individuals, who have physical and/or genetic features considered to be mixed or atypical for one sex or the other, may use other criteria in making a clear determination. There are also transgender and transsexual men, who were assigned as female at birth, but identify as men; there are varying social, legal and individual definitions with regard to these issues. (See transman.)

Reproductive system

Ana madde: Male reproductive system (human)

Human male reproductive anatomy and surroundings.

The male sex organs are part of the reproductive system, consisting of the penis, testicles, vas deferens, and the prostate gland. The male reproductive system's function is to produce semen which carries sperm and thus genetic information that can unite with an egg within a woman. Since sperm that enters a woman's uterus and then fallopian tubes goes on to fertilize an egg which develops into a fetus or child, the male reproductive system plays no necessary role during the gestation. The concept of fatherhood and family exists in human societies. The study of male reproduction and associated organs is called andrology.

Karyogram of human male using Giemsa staining. Human males typically possess an XY combination.

Eşey hormonları

Memelilerde, cinsel farklılaşmayı ve gelişimi etkileyen hormonlar androjenlerdir (ağırlıklı olarak testosteron); bunlar yumurtalığın daha sonraki gelişimini uyarır. Cinsel olarak farklılaşmayan embriyoda, testosteron Wolf kanallarının ve penisin gelişimini, skrotuma uzanan labioskrotal kıvrımların ise kapanmasını uyarır. Cinsel farklılaşmadaki bir diğer önemli hormon Anti-müllerian hormondur; bu hormon Müller kanallarının gelişimini engeller.

Hastalıklar

Genelde, erkekler kadınlarla çok sayıda ortak hastalığa yakalanırlar. Kadınlarla karşılaştırıldığında, erkekler biraz daha fazla hastalığa yakalanırlar. Eril yaşam beklentisi dişi yaşam beklentisinden biraz daha düşük olmasına rağmen son yıllarda aradaki bu fark düşmektedir.

Ergenlikteki eriller için, hipofiz bezinden salgılanan gonadotropinlerle birlikte testosteron insan erilinde, bir insan dişisinden farklı olan cinsel ayrımın tamamı ile spermatogenezleri uyarırken, kadınlarda ise östrojen ve progesteron insan erilinden farklı olan cinsel ayrımını üretir.

Ayrıca bakınız

• Erillik
• Erkek listeleri
• Trans erkek
• Eşey ataması
• Kadın

Sağık:

• Androloji
• Eril psikoloji disiplini
• Erkek sağlığı
• Cinsiyet farklılıkları
• Erkeklik (erkeklerin toplumsal özellikleri)
• Erkekleşme
• Y kromozomlu Adam

Dinamikler:

• Maçoluk
• Eril şovenizmi
• Ataerki
• Eşeylik
• Filandri
• Misandri

Politik:

• Baba hakları
• Masculism
• Erkek hareketi
• Erkek çalışmaları
• Erkek Hakları
• Yeni Sovyet erkeği
• Cinsiyet ve cinsellik çalışmaları

Daha fazla okuma

• Andrew Perchuk, Simon Watney, Bell Hooks, The Masculine Masquerade: Masculinity and Representation, MIT Press 1995
• Pierre Bourdieu, Masculine Domination, Paperback Edition, Stanford University Press 2001
• Robert W. Connell, Masculinities, Cambridge : Polity Press, 1995
• Warren Farrell, The Myth of Male Power Berkley Trade, 1993 ISBN 0-425-18144-8
• Michael Kimmel (ed.), Robert W. Connell (ed.), Jeff Hearn (ed.), Handbook of Studies on Men and Masculinities, Sage Publications 2004

Dış bağlantılar

• Vikisözlük'te Erkek ile ilgili tanım bulabilirsiniz.
• Vikisöz'de Erkek ile ilgili sözler mevcuttur.
• Wikimedia Commons'ta Erkek ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.