Trakya'nın (Bizans) Moğollar tarafından istilası
Trakya'nın (Bizans) Moğol istilası hicri 662 (1263/1264) kışında gerçekleşti. Anadolu Selçuklu Sultanı II. İzzeddin Keykâvus ve ailesi, Bizans İmparatoru tarafından esir alındı. Kurtulmak için Altın Orda hanı Berke'den yardım istedi. [1]
Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu olaylar çeşitli perspektiflerden oldukça iyi aktarılmıştır. Mısır kaynakları arasında Baybars, Bedreddin Aynî, Zehebî, Nüveyrî ve Makrîzî; Fars kaynakları arasında İbn Bîbî ve Aksarayî; Bizans kaynakları arasında Georgios Akropolitis, Yeoryos Pahimeris ve Nikiforos Grigoras; ve Selçuklu kaynağı olarak Selçuknâme. [2]
1243 yılında Kösedağ Savaşı yenilgisinden sonra Anadolu, Moğolların hakimiyetine girdi. 1257-1262 yılları arasında 2 kardeş aynı anda (II. İzzeddin Keykâvus, IV. Kılıç Arslan) sultanlık tahtına oturdu. İzzeddin Keykâvus Moğollar ile ters düşünce Bizans İmparatoruna sığındı. VIII. Mihail sultanı samimi bir şekilde kabul etti. Ancak sonra İlhanlılar’dan korkup Keykâvus ve ailesini Meriç ırmağının ağzındaki Enez Kalesi’ne hapsetti. İstanbul’da alıkonulan küçük bir oğlu Hristiyan yapıldı.[3]
İbn Bîbî ve Aksarayî'ye göre; Keykâvus, İmparator VIII. Mihail'i devirmeyi düşünmüş, ancak plan dayısı Kir Kedid tarafından ortaya çıkarıldı ve imparatora ihbar edildi. VIII. Mihail, Keykâvus’un komutanlarından Uğurlu, Ali Bahadır ve Erzincanlı Nureddin’i tutuklattı. Uğurlu’nun gözlerine mil çekildi ve kör edildi. Diğer komutanlar oldürüldü ve ailesi hapsedildi. Bu olay üzerine Keykâvus Altın Orda'dan yardım istedi. Aksarayî'ye göre, halalarından biri Berke'nin eşiydi. Pahimeris'e göre ise Altın Orda’da yüksek rütbeli bir amcası vardı. Bağlantısı ne olursa olsun, Altın Orda ile temas kurdu ve vasalları Bulgaristan’ın desteğini aldı. [4]
Nikiforos Grigoras, Keykâvus’un ilk olarak Moğol'lar için asker alımı yapan Bulgar çarı Konstantin Tikh ile bağlantı kurduğunu iddia etmekte. Bununla birlikte, istilacı orduda Moğol unsurunun baskın olduğunu da belirtiyor. Onların Paristrion'dan, yani aşağı Tuna'nın hemen kuzeyinden geldiklerini anlatıyor. Sayılarını iki bin (ya da iki tümen) olarak veriyor.
Pahimeris'e göre istilacı ordu, Altın Orda'nın otoritesinden "fiilen" bağımsız, özerk bir gruptu. Bu durumda, muhtemelen Nogay Han'ın liderliği altında değillerdi ve Bulgarların paralı askerleri (ganimet olarak ödenmek üzere) olarak hareket ediyorlardı.[5]
İstila[değiştir | kaynağı değiştir]
Moğollar 1263/1264 kışında donmuş Tuna nehri’ni geçtiler.[5] VIII. Mihail'in ordularını 1264 baharında yenilgiye uğrattılar. Yenilen ordunun çoğu kaçarken, Bizans İmparatoru İtalyan tüccarların yardımıyla kaçtı. Bundan sonra Trakya yağmalandı.
VIII. Mihail, Keykâvus'u serbest bıraktı ve Berke ile bir antlaşma imzaladı. Haraç ödemeyi ve kızlarından biri olan Euphrosyne Palaiogina'yı Nogay ile evlendirmeyi kabul etmek zorunda kaldı. Berke Kırım'ın gelirini Keykâvus'a bıraktı ve kızıyla evlendirdi.
Berke'nin Trakya'yı işgali, Niccolò ve Maffeo Polo'nun 1260'lardaki yolculuğunu geciktiren savaş olabilir.[6]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Jackson 2014, s. 202.
- ^ Vásáry 2005, s. 73.
- ^ "Faruk Sümer, Keykâvus II, İslam Ansiklopedisi". 7 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023.
- ^ Vásáry 2005, s. 74.
- ^ a b Vásáry 2005, s. 75.
- ^ Jackson 2014, s. 325. Bu Paul Pelliot'un teorisiydi.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Jackson, Peter (2014) [2005]. The Mongols and the West, 1221-1410. London and New York: Routledge. ISBN 9781317878995. 3 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023.
- Vásáry, István (2005). Cumans and Tatars: Oriental Military in the Pre-Ottoman Balkans, 1185–1365. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9781139444088.