Titanis
| Titanis | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Montelenmiş iskeleti | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| †Titanis walleri Brodkorb, 1963 | |||||||||||||||||
Titanis (Latince dişi titan), erken Pliyosen ile erken Pleyistosen dönemleri arasında Güney Amerika ve Kuzey Amerika'da yaşamış, Phorusrhacidae ailesine mensup büyük ve etçil kuş cinsi.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Cins adı Yunan mitolojisine ait yüce bir varlık olan Titan'ın dişi versiyonundan gelirken; bu cinsin tek türü olan Titanis walleri'nin tür adı fosili bulan Benjamin Waller'a ithafen verilmiştir.[1]
Keşif
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarihler 1961 senesini gösterdiğinde ABD'nin Florida eyaletinin Santa Fe Nehri kıyısında Benjamin Waller tarafından iyi korunmuş fosil parçaları keşfedilmiştir. Bu fosillerin büyük boyutlu olması ve ayak tarak kemiğindeki çatallı büyük boşluklardan yola çıkarak Phorusrhacidae'lerin bir üyesi olabileceği düşünülmüştü, daha sonra Brodkorb tarafından 1963 yılında uzun bir inceleme sürecinden sonra bilimsel olarak tanımlanmıştır.[2]
Fiziksel özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Güçlü, keskin ve kanca şeklindeki üst gagası ile ona bağlı daha kısa alt gaga güçlü kafatasının bir parçasıdır. bunun yanında uçma işlevi taşımayan ve pençeli iki parmaktan oluşan kanat yapısı avlarının kavramak amacıyla kullanılıyor olmalıdır. Bu dev kuş yaklaşık 2,5 metre boyunda ve 150 kg'ı aşkın bir ağırlığa sahiptir. Bu kadar ağır bir kuşun vücudunu güçlü bacakları ve üç parmaklı büyük ayakları taşımaktaydı. Kuzey Amerika'nın geniş çayırlarında hızlı hayvanlar olan erken atları avladığı bilinmektedir. Cüssesine rağmen avını hızlı hareket ederek kovalayabildiği yapılan çalışmalarda belirlenmiştir.[3]
Paleoekoloji ve yokoluş
[değiştir | kaynağı değiştir]Yaklaşık 60 milyon yıl önce Phorusrhacidae üyesi kuşlar Güney Amerika'da ortaya çıkmıştır. Bu canlıların Güney Amerika'da geniş ölçüde yayılıp gelişmesi Pleyistosen başına kadar devam etmiştir. Jeolojik tarihte tektonik bir etki yaklaşık 3 milyon yıl önce devreye girdi ve Güney Amerika ve Kuzey Amerika arasında panama kara köprüsü kuruldu. Bu, iki kıta arasındaki ünlü faunal göçü tetikledi ve bu göç kapsamında, Phorusrhacidae ailesinin, soyu Titanis'e varacak kuşları, Kuzey Amerika geçmiştir.[4] Son araştırmalar sonucu bu canlının Florida'daki kalıntılarının 2,2 milyon yıl önceye dayandığı ve en son erken Buzul Çağı'nda (1.8 milyon yıl önce) yaşadığı biliniyor. Kuzey Amerika'daki bu canlının yok oluşunda, bu kıtadaki çağdaşları olan kedigiller, köpekgiller ve ayıgiller ailelerinin üyeleriyle rekabetinin etkili olduğu düşünülmektedir.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Brodkorb, Pierce. "A GIANT FLIGHTLESS BIRD FROM THE PLEISTOCENE OF FLORIDA" (PDF). sora.unm.edu/. THE AUK. 21 Aralık 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Gould and Quitmyer, Gina C. and Irvy. "TITANIS WALLERI: BONES OF CONTENTION" (PDF). www.floridamuseum.ufl.edu. Bull. Fla. Mus. Nat. Hist. (2005) 45(4): 201-229. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Blount and Crowly, Kitty and Maggie (2008). DINOSAURS ENCYCLOPEDIA OF & PREHISTORIC LIFE. New York: Dorling Kindersly. ss. 145-147. ISBN 978-0-7566-3836-8.
- ^ Sues, Hans-Dieter. "A new look at old terror birds". www.natgeo.com. National Geographic. 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020.
- ^ MacFadden, J. Bruce; ve diğerleri. "Revised age of the late Neogene terror bird (Titanis) in North America during the Great American Interchange". pubs.geoscienceworld.org/. geoscienceworld. 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.