Tetanurae

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Tetanuran sayfasından yönlendirildi)
Tetanuranlar
Yaşadığı dönem aralığı: 201-0 myö
Jura dönemi-Günümüz 
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Klad: Dinosauria
Klad: Saurischia
Klad: Theropoda
Klad: Averostra
Klad: Tetanurae
Gauthier, 1986
Altgruplar
Sinonimler
  • Avipoda Novas, 1992

Tetanurae (Latince: "sert kuyruklular"), günümüz kuşlarına Ceratosaurus'tan daha yakın akraba olan tüm teropod dinozorları içeren, geniş bir dinozor grubudur.[2] Tetanurae, Triyas'ın sonlarında muhtemelen kardeş grubu Ceratosauria'dan ayrıldı.[3] Tetanuranlar fosil kayıtlarında ilk olarak Erken Jura devri'nde, yaklaşık 190 myö (milyon yıl önce), ortaya çıktı ve Orta Jura döneminde (174-164 myö) küresel olarak dağıldı.

Morfoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Monolophosaurus jiangi çizimi

Kafatası[değiştir | kaynağı değiştir]

Tetanuranlar iki temel kafatası morfolojisine sahiptir.[2] Allosaurus gibi büyük theropodlarda tipik olan ilk kafatası tipi görülür ve bu ceratosaurlar arasında yaygındır.İlk kafatası tipi tetanuranlar için ilkel olarak kabul edilebilir.İkinci kafatası tipinde, kafatası daha alçak ve uzundur, daha az ayrıntılı bir kafatası çatısı ve daha uzun bir burun vardır.[2] Arka kafatası ise, Spinosauridae dışında, tetanuranlarda çok az değiştirilmiştir.

Eller[değiştir | kaynağı değiştir]

Yakın akrabaları olan Ceratosaurların aksine tetanuranların elleri dördüncü parmaktan yoksundur. Erken tetanuranlar hala Metakarpal IV'e sahipti, ancak bu parmak daha sonraki tetnuranlarda köreldi. 3 parmaklılık özelliği ise kuşlarda korunmuştur.[4]

Vücut yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazal tetanuranlar,1 tonun üzerinde ağırlığa sahip olan megalosauroidler ve allosauroidler ile dev boyutlara ulaşan ilk theropodlardı.[5] Bununla birlikte, aynı coğrayadaki birden fazla dev tetanuranın, belki de beslenme alışkanlık varyasyonlarının var olması mümkündür. Çoğu dinozor sınıfında, vücut büyüklüğü Cope kuralına göre zamanla bir soy boyunca artma eğiliminde iken tetanuranlarda bu tam tersi idi.[6] Coelurosaurian theropodlar, vücut büyüklüğü artış modelinin dikkate değer istisnasıdır.[5]

Filogeni[değiştir | kaynağı değiştir]

Filipin kartalı (Pithecophaga jefferyi), bir çağdaş tetanuran

Aşağıdaki kladogram Zanno ve Makovicky'nin 2013'teki çalışmasına göre uyarlanmıştır[7]

Tetanurae

Cryolophosaurus

Sinosaurus

Chuandongocoelurus

Monolophosaurus

Orionides
Megalosauroidea

Piatnitzkysauridae

Megalosauria

Spinosauridae

Megalosauridae

Avetheropoda

Coelurosauria

Allosauroidea

Metriacanthosauridae

Allosauria

Allosauridae

Carcharodontosauria

Neovenatoridae

Carcharodontosauridae

2. kladogram 2019'da Rauhut ve Pol'un filogenetik analizini gösterir.[8]

Tetanurae

Chuandongocoelurus

Coelurosauria

Carnosauria

Monolophosaurus

Spinosauridae

Megalosauridae

Allosauroidea

Xuanhanosaurus

Piatnitzkysauridae

Asfaltovenator

Metriacanthosauridae

Allosaurus

Carcharodontosauria

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Benson, R. B. J.; Radley, J. D. (2010). "A New Large-Bodied Theropod Dinosaur from the Middle Jurassic of Warwickshire, United Kingdom". Acta Palaeontologica Polonica. 55: 35-42. CiteSeerX 10.1.1.601.354 $2. doi:10.4202/app.2009.0083. 
  2. ^ a b c Carrano (1 Haziran 2012). "The phylogeny of Tetanurae (Dinosauria: Theropoda)". Journal of Systematic Palaeontology. 10 (2): 211-300. doi:10.1080/14772019.2011.630927. ISSN 1477-2019. 
  3. ^ Sereno P.C., Wilson J.A., Larsson, H.C.E., Dutheil D.B., & H. Sues. (1994). "Early Cretaceous Dinosaurs from the Sahara". Science. 266 (5183): 267-71. doi:10.1126/science.266.5183.267. PMID 17771449. 
  4. ^ Sasso, Cristiano Dal; Maganuco, Simone; Cau, Andrea (19 Aralık 2018). "The oldest ceratosaurian (Dinosauria: Theropoda), from the Lower Jurassic of Italy, sheds light on the evolution of the three-fingered hand of birds". PeerJ (İngilizce). 6: e5976. doi:10.7717/peerj.5976. ISSN 2167-8359. 26 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2021. 
  5. ^ a b Carrano, Matthew T.; Benson, Roger B. J.; Sampson, Scott D. (1 Haziran 2012). "The phylogeny of Tetanurae (Dinosauria: Theropoda)". Journal of Systematic Palaeontology. 10 (2): 211-300. doi:10.1080/14772019.2011.630927. ISSN 1477-2019. 25 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2021. 
  6. ^ Hone, D. W. E.; Keesey, T. M.; Pisani, D.; Purvis, A. (2005). "Macroevolutionary trends in the Dinosauria: Cope's rule". Journal of Evolutionary Biology (İngilizce). 18 (3): 587-595. doi:10.1111/j.1420-9101.2004.00870.x. ISSN 1420-9101. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2021. 
  8. ^ Rauhut (11 Aralık 2019). "Probable basal allosauroid from the early Middle Jurassic Cañadón Asfalto Formation of Argentina highlights phylogenetic uncertainty in tetanuran theropod dinosaurs". Scientific Reports (İngilizce). 9 (1): 18826. doi:10.1038/s41598-019-53672-7. ISSN 2045-2322. PMC 6906444 $2. PMID 31827108.