Spahi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Her ne kadar aynı kelimeden Fransızca ve İtalyanca'ya girmiş olsa da, Osmanlı süvari alaylarını ifade eden Sipahi adı ile bu ad karıştırılmamalıdır.

Spahi veya Spahiler (Fransızca telaffuz: [spa.i]), Fransız ordusunun öncelikle Cezayir, Tunus ve Fas'ın Arap ve Berberi nüfusundan toplanan hafif süvari alaylarıydı. Türkçedeki Osmanlı ve Selçuklu atlı birliklerini ifade eden Sipahi kelimesinin başkalaşım Fransızca ve İtalyancaya geçmesi ile bu kelime ile bu birlikler adlandırılmıştır. Eski Modern Fransız Ordusu zırhlı birlik olarak bir Spahis alayını muhafaza etmekte olup, personel artık Fransa anakarasında istihdam edilmektedir. Senegal de başkanlık eskortu olarak "Kızıl Muhafızlar" adlı Spahi kökenli atlı bir birlik bulunmaktadır.

Bastille günü askeri gösterisi'nde 2008'de 1.Spahi Muhafız Birliği
1880'lerde Spahi subayı
Spahiler geleneksel fantasia binicilik gösterisinde, 1886
1990'larda Cezayir Spahi askeri
1960'larda Fransız maréchal des logis-chef rütbesindeki subay tarafından giyilen Spahi üniforması, Kuzey Afrika'ya özgü burnous pelerine dikkat edin.
Bugünkü Spahi üniforması: 2006 model 1.Fas Spahi Alayı'nın yine ayırt edici burnous pelerini ile bir "maréchal des logis " subayının geçit töreni üniforması

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu ad Osmanlıca sipahi sözcüğünün Fransızca biçimidir ve Farsça: sepâh, سپاه "ordu" veya "atlılar" ya da sipari "savaşçılar" sözcüğünden türetilmiştir[1].

Erken tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Cezayir'in 1830'da Fransızlar tarafından işgal edilmesinin ardından, Kuzey Afrika hizmetinde görevlendirilen hafif süvari alaylarına yerel olarak toplanan düzensiz atlılardan oluşan müfrezeler eklenmiştir. Bu yardımcı birlikler avcı (chasseur's) spahis olarak adlandırıldı. Bunlar 1834 ve 1836 yılları arasında dört nizami süvari bölüğü olarak organize edildi.[2] 1841 yılında o zamana kadar var olan 14 bölük tek bir süvari kolordusunda bir araya getirildi. Son olarak, 1845'te üç ayrı Spahi alayı kuruldu: 1. Cezayir; 2. Oran ve 3. Konstantin.[3]

Spahi alayları Fransa'nın Cezayir'i İşgali'de, Fransa-Prusya Savaşı'nda, Çin-Fransa Savaşı'nın (1885) sonuna doğru Tonkin'de, Fas ve Suriye'nin işgalinde ve her iki Dünya Savaşı'nda kapsamlı hizmet görmüştür. Bir Spahis müfrezesi Mareşal'in kişisel eskortu olarak görev yapmıştır. Jacques Leroy de Saint Arnaud Kırım Savaşı'na katıldı ve orada Roger Fenton tarafından bu alay fotoğraflandı. Spahilerden oluşan bir birlik de 1860 Kuzey Çin seferine katılmıştır. 1870-71 Fransa-Prusya Savaşı sırasında Spahilerin müstakil bir bölüğü Paris'i savunan kuvvetlerin bir parçasını oluştururken, üç bölükten oluşan geçici bir alay Loire Ordusu'na bağlandı.[4] 1871-72 yıllarında Cezayir'de Fransız Hükümranlığı'na karşı ciddi bir ayaklanma, zaten orada bulunan birlikleri takviye etmek üzere Fransa'ya gönderilmiş olan 3. Spahis'in 5. bölüğünün isyan'ı ile başlatıldı.[5]

Üçüncü Cumhuriyet döneminde, 1871-1914 yılları arasında Spahi birlikleri Çinhindi, Tunus, Fas, Senegal ve Madagaskar'da aktif hizmet görmüştür.[6]

Herhangi bir Fransız askeri gücünde görsel olarak göze çarpan bir varlık olsa da, Spahiler genellikle gözcü, avcı ve eskort olarak küçük müfrezeler halinde görev yapmıştır. Bunun bir istisnası, 1. ve 2. Spahilerin tam alay olarak başarıyla savaştığı 1844 yılındaki Isly Muharebesi (Fas) olmuştur.[2]

İşe alım temeli[değiştir | kaynağı değiştir]

1914'ten önce Fransız Ordusu'nda üçü Cezayir'de ve biri Tunus'ta olmak üzere dört Spahis alayı vardı. Atlı süvari olarak görev yaptıkları dönemde Spahiler çoğunlukla Fransız subay komutasındaki Arap ve Berberiler askerlerinden oluşuyordu. Ancak bu ayrım mutlak değildi ve saflarda her zaman belirli sayıda Fransız gönüllü vardı (örneğin, daha sonra tanınan söz yazarı Raymond Asso 1916-1919 yılları arasında Spahi idi). Rütbelilerin yaklaşık %20'si Fransız, geri kalanı ise Arap ya da Berberiydi. Buna ek olarak, Yüzbaşı seviyesine kadar sabit sayıda subay kadrosu Müslüman subaylar için ayrılmıştı. Astsubaylar hem Fransız hem de Müslüman'dı.

Kuzey Afrika keskin nişancı (piyade) birliklerinin aksine, atlı sipahiler "büyük çadırlardan", yani Arap ve Berberi topluluklarının yüksek sosyal sınıflarından seçilirdi. Bu durum, her aceminin kendi atını temin etmesini gerektirdiğinde Albay Marey-Monge [fr]'ca[2] kolordunun kuruluşuna kadar uzanıyordu.[7]

Dünya Savaşı sırasında Spahi birlikleri mekanize edildikçe, saflardaki Fransızların oranı artmıştır.

Birinci Dünya Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]

Spahiler Ağustos 1914'te savaş patlak verdiğinde Fransa'ya gönderildiler. Manevra savaşının açılış döneminde hizmet gördüler, ancak siper savaşı'nın ortaya çıkmasıyla kaçınılmaz olarak rolleri azaldı. I. Dünya Savaşı sırasında Faslı Spahi alaylarının kurulması ve Cezayir kolunun genişlemesiyle birliklerin sayısı arttı. 1918'e gelindiğinde, hepsi de Batı Cephesi'nde görev yapmış olan yedi Spahi alayı mevcuttu. Buna ek olarak, müstakil bir alay Chasseurs d'Afrique'in iki alayına eşlik etti ve Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Suriye- Filistin Seferi sırasında 5. Hafif Atlı Tugayı'nın bir parçası olarak görev yaptı. Fransız süvarilerinden oluşan bu bileşik kuvvet "1er Régiment Mixte de Marche de Cavalerie de Levant" olarak biliniyordu.[8] 1918'de Faslı spahilerden oluşan bir "yürüyen alay" (Régiment de Marche des Spahis Marocains) Balkanlar'da aktif hizmet gördü, "Médaille militaire" kolektif nişanını kazandı. [9]

Dünya Savaşları Arasında[değiştir | kaynağı değiştir]

1921'de Spahi alayları on ikiye çıkarıldı (1914'te dörttü) ve bu daimi kuruluş haline geldi. 1920'lerde atlı Spahi alayları Fransız Suriye ve Lübnan Mandası'nda ve Fas'ta geniş çaplı aktif hizmet gördü. Cezayir ve Tunus'ta polislik ve garnizon görevlerini yerine getirmeye devam ettiler. 1930'larda Chasseurs d'Afrique ve Yabancı Lejyon süvarilerinde mekanizasyon başlamış olsa da, Spahiler 1942 sonrasına kadar tamamen atlı bir kuvvet olarak kaldı.

İkinci Dünya Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]

Spahiler Sidi Bou Zid bölgesinden çekilirken, Şubat 1943

1939'da Spahiler her biri iki alaydan oluşan ve hâlâ atlı olan üç bağımsız tugaydan oluşuyordu. Her alay, her birinde beş subay ve 172 asker bulunan dört kılıç bölüğünden oluşuyordu. Üç alay 1940'ta Fransa'da aktif hizmet gördü. Hermann Balck her iki dünya savaşında da karşılaştığı en iyi birlikler oldukları görüşündeydi.[10] Bir Spahi alayı (1er Régiment de Marche de Spahis Marocains) II. Dünya Savaşı sırasında Özgür Fransızlarla hizmette kendini gösterdi. Atlı süvari birliğinin bir parçası olarak Vichy kontrolündeki Suriye'de garnizonlaşan alayın bir kısmı Haziran 1940'ta Transjordan sınırını geçti. Eritre'deki atlı hizmetinden sonra, bu müfreze daha sonra yeniden organize edildi ve Mısır'daki İngilizler tarafından zırhlı araçlarla donatıldı. Genişletilmiş ve mekanize edilmiş alay Mısır, Libya ve Tunus'ta görev yaptı ve Ağustos 1944'te Paris'i kurtaran Fransız kuvvetlerinin bir parçasıydı.

Savaş Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Dünya Savaşı sırasında çoğu Spahi alayı mekanize edildi, ancak birkaç tabur Kuzey Afrika'da devriye çalışmaları ve Fransa'da eskort ve diğer tören görevleri için atlı olarak kaldı. 1961 yılına kadar Paris'teki yıllık Bastille Günü geçit töreninde her zaman beyaz Arap atları üzerinde geleneksel kıyafetleriyle Spahi süvarileri yer almıştır. Arap ve Berberi askerler muhafaza edilen atlı birliklerde sayıca çoğunluğu oluşturmaya devam ederken, makineleşme Fransız personelin zırhlı alaylarda çoğunluk haline gelmesine yol açtı.[11]

Zırhlı Spahi birlikleri hem 1947-54 Birinci Çinhindi Savaşı'nda[12] hem de 1954-62 Cezayir Savaşı'nda hizmet gördü.[13] 9. Cezayir Spahileri Cezayir Savaşı boyunca atlı bir alay olarak kaldı ve aktif hizmet sırasında 24 ölü verdi. Süvari taburu başına bir atlı müfreze ve alay "trompetçileri" dışında birlik nihayet 1961'de mekanize edildi ve birkaç yüz at ise ya Cezayir'de satıldı ya da Fransa'ya geri gönderildi.

6.Spahiler 1956'da, 9. Spahiler ise 1961'de lağvedilmişti. 1962'de Cezayir Savaşı'nın sona ermesinin ardından 2., 3., 4. ve 8. Spahiler de dağıtıldı ve geriye sadece 1. Spahiler olarak eskiden Faslı olan bir alay kaldı.[14]

Günümüzde[değiştir | kaynağı değiştir]

Bugün Fransız Ordusu, 1er Régiment de Spahis Marocains adında bir Spahi alayına sahiptir;[15] Körfez Savaşı'nda görev yapmış bir zırhlı birliktir. Alay aynı zamanda daha önce var olduğu şekliyle tüm Spahi kolordusunun geleneklerini de sürdürmektedir.

Alay 1984 yılına kadar Speyer, Almanya'da bulunmaktaydı. Oradaki eski üsleri şimdi Speyer Teknoloji Müzesi'dir. 1er Spahis şu anda Valence, Drôme, Fransa, 100 km (62 mi) Lyon'un güneyinde Rhone'da bulunmaktadır. Vadi ya da Fransa'da yaygın olarak "Provence'ın Kapıları" olarak adlandırılan yer olarak bilinir.

Üniformalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Cezayir ve Tunus Spahileri tarihlerinin büyük bir bölümünde çok çarpıcı Zouave tarzı bir üniforma giymişlerdir. Yüksek bir Arap başlığı, siyah işlemeli kısa kırmızı bir ceket, gök mavisi bel ceketi (sedria), geniş kırmızı bir kuşak ve hacimli açık mavi pantolondan (sıcak havalarda beyaz) oluşurdu.[16] Dört alay, "tombeaus "larının (ceketin ön tarafındaki dairesel sahte cepler) farklı renkleriyle ayırt ediliyordu. Beyaz bir burnous kırmızı bir pelerinle birlikte giyilirdi[17] (Fas Spahileri için mavi pelerin). Fransız subaylar açık mavi kepiler, altın rütbe örgülü kırmızı tunikler ve çift kırmızı çizgili açık mavi pantolonlar giyerlerdi. Müslüman subaylar Arap ve Berberi askerlerin "tenue orientale "lerinin daha özenli bir versiyonunu giyerlerdi. Fransız Spahileri, kahverengi deve kılı kordonu ile beyaz Arap sarık yerine Fes giyerek ayırt edilirdi. Daha az belirgin bir ayrım da ayakkabılardı - kısa "sabattes" ya da Arap/Berberi askerler için kırmızı Fas derisi, Fransız askerler için geleneksel siyah deriden geleneksel Kuzey Afrika botları giyerlerdi.[18]

Fransa'daki Cezayir Spahileri, 1915. Tournassoud. tarafından renklendirmesi yapılmıştır.

1915'ten itibaren, Armée d'Afrique'nin diğer birimleriyle ortak olarak, hizmet için daha pratik bir haki üniforma kabul edildi,[9][19] ancak klasik kırmızı ve mavi "tenue orientale" beyaz burnous ile 1927'de geçit töreni ve görev dışı giyim için yeniden ortaya çıktı. Tören görevleri için tutulan atlı birlikler 1962'de lağvedilene kadar bu geçit üniformasının biraz değiştirilmiş bir versiyonunu düz beyaz bir sarıkla giymiştir. Modern 1er Spahiler hala tam kıyafet için eski Fas alaylarının mavi pelerinleriyle birlikte geleneksel beyaz burnous ve kırmızı kuşak giymektedir. 1915'te kabul edilen uzun etekli kum-haki gandourah ceket, modern tören üniformasının bir parçası olarak zaman zaman ortaya çıkmaktadır. Başlık ya kırmızı bir yem başlığı ya da Fransız süvarilerinin standart açık mavi ve kırmızı kepi'dir.[20]

Bir Fransız zırhlı süvari alayı için istisnai olarak, altın (alışılagelmiş gümüş değil) nişan kullanır. Spahileri Fransız Ordusunun düzenli bir birliği olarak kuran 7 Aralık 1841 tarihli "Ordonnance du Roi portant organisation de la cavalerie indigène en Algerie" bu ayrımı "sous-officers", "brigadiers" ve hem Fransız hem de yerli subaylar için belirtir.[21]

Ekipman[değiştir | kaynağı değiştir]

1914'te spahi silahı, 1892 karabina ile birlikte Fransız hafif süvarilerinin M1822/82 kılıç silahıydı. Tüm koşum takımları Kuzey Afrika'ya özgü desen ve üretim olan koyu kırmızı deriden yapılmıştı.[22]

Çinhindi Spahisi[değiştir | kaynağı değiştir]

"Spahis" (Spahiler) olarak adlandırılan kısa ömürlü süvari birlikleri Fransız Sömürge Ordusu tarafından Çinhindi'nde yetiştirildi. Bunlardan ilki 1861'de Koşinşin'de toplanan ve 1871'de dağıtılan bir spahis birliğidir. İkincisi ise 1883'te Tonkin'de kurulan ve 1889'da bütçe sorunları nedeniyle dağıtılan küçük bir "Spahis Tonkinese" müfrezesiydi.

Diğer ordulardaki Spahiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Senegal Spahileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Spahi sénégalais (Albay Frey'in 1890 tarihli Côte occidentale d'Afrique adlı eserinden illüstrasyon)
Ana madde: Senegal Kızıl Muhafızları

Senegal, modern başkanlık güvenlik birimi ve tören muhafızı olarak spahi kökenli bir atlı süvari müfrezesi bulundurmaktadır.

Kuzey Afrika süvarilerine ek olarak, Fransız Batı Afrikası'nda iki spahi filosu yetiştirilmiştir. Senegal'deki ilk spahiler, 1843 yılında patlak veren kabile çatışmalarıyla başa çıkmak için Batı Afrika'ya gönderilen Cezayirli bir müfrezeydi. Fransız ve Cezayirli 25 spahiden oluşan bu müfreze büyüklüğündeki birlik [23] burada kaldı ve yerel olarak asker toplamaya başladı. Askerler Senegal ve Fransız Sudanı sakinlerinden toplanırken, Fransız subayları Cezayirli Spahi alaylarından görevlendirildi. Senegalli Spahiler 1853 ile 1898 yılları arasında Fransız Batı Afrika toprakları Çad, Sudan ve Kongo'da geniş çaplı aktif hizmet görmüş ve 1908 ile 1919 yılları arasında Fas'ta görev yapmışlardır.[24]

Senegal Spahileri 1928 yılında ekonomik bir önlem olarak dağıtıldı[25] ancak etrafında yeni yetiştirilen atlı jandarma'nın oluşturulduğu kadroyu sağladı. Bu nedenle Senegal Cumhuriyeti'nin modern Senegal kolluk kuvvetleri (Gendarmerie Nationale) kökenleri spahilere dayanmaktadır ve Kızıl Muhafızlar hala Fransız döneminin burnous, fes ve kırmızı tuniğini giymektedir.

Cezayir Cumhuriyet Muhafızları ve Tunus Cumhurbaşkanı Koruması[değiştir | kaynağı değiştir]

Modern Cezayir Cumhuriyet Muhafızları tören amaçlı bir atlı müfreze içerir. Bu birlik 1962'den önce Fransız spahileri tarafından kullanılanlarla aynı cins beyaz barb atlara biner ve seleflerininkine büyük ölçüde benzeyen beyaz yakalı kırmızı ve yeşil üniformalar giyerler.

Benzer bir törensel atlı birlik Tunus Cumhurbaşkanı'nın Koruması'nın bir parçası olarak muhafaza edilmektedir. Tunus 4. Spahis Alayı'ndan türeyen modern birlik, Fransız döneminin üniformasını korumaktadır ancak Tunus ulusal renkleri olan kırmızı ve beyaz renktedir.[26] `

İtalyan Libyasında, 1930'larda Spahiler

İtalyan Spahileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: İtalyan Spahileri

Libya'nın İtalyan sömürge yönetimi 1912 ve 1942 yılları arasında yerel olarak toplanan Spahi süvari birlikleri yetiştirdi. İtalyan Spahileri, Fransız adaşlarından farklı olarak kırsal ve çöl bölgelerinde devriye gezmekle görevli atlı polis rolünü üstlenmişlerdi. İtalyan subayları olmasına rağmen, düzenli Libya süvari alaylarından (Savari) daha gevşek örgütlenmişlerdi. İçlerinden devşirildikleri çöl aşiretlerinin kıyafetlerini örnek alan pitoresk bir kıyafet giyiyorlardı.[27]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Atıflar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^  Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Spahis". Encyclopædia Britannica. 25 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 527. 
  2. ^ a b c Schollander, Wendell (9 Temmuz 2018). Glory of the Empires 1880-1914. s. 440. ISBN 978-0-7524-8634-5. 
  3. ^ Lilane ve Fred Funcken, sayfa 88, "L'Uniforme et les Armes des Soldats du XIX Siecle" cilt 1, 2-203-14324-X
  4. ^ Stephen Shann & Louis Delperier, s. 10 "French Army 1870-71 Franco-Prussian War 2: Republican Troops", 1-85532-135-1
  5. ^ R. Hure, s. 155, Fransızca: L'Armee d'Afrique 1830-1962, Charles-Lavauzelle 1977
  6. ^ Schollander, Wendell (9 Temmuz 2018). Glory of the Empires 1880-1914. s. 441. ISBN 978-0-7524-8634-5. 
  7. ^ Douglad Porch, sayfa 71-72 "The Conquest of Morocco", 0-333-44461-2
  8. ^ "1er Régiment Mixte de Cavalerie Du Levant". Australian Light Horse Studies Centre. 28 Haziran 2009. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2020. 
  9. ^ a b Jouineau 2009, s. 59.
  10. ^ https://de.scribd.com/doc/153227108/Balck-Interview 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Balck'ın ABD Ordusu ile yaptığı röportaj, sayfa 7.
  11. ^ Jouineau, Andre (2012). Officers and Soldiers of the French Army of the Victory. ss. 40-41. ISBN 9-782352-5026-16. 
  12. ^ Windrow, Martin (15 Kasım 1998). The French Indochina War 1946-54. s. 16. ISBN 1-85532-789-9. 
  13. ^ Morgan, Ted (31 Ocak 2006). My Battle of Algiers. ss. 72 and 76. ISBN 0-06-085224-0. 
  14. ^ Robert Huré, L'Armee d'Afrique, Charles-Lavauzelle (1977) OCLC 3845831, s. 462
  15. ^ Montagnon, Pierre (2012). L'Armee d' Afrique. s. 431. ISBN 978-2-7564-0574-2. 
  16. ^ Montagon, Pierre. L'Armee d'Afrique. De 1830 a l'independence de l'Algerie. s. 94. ISBN 978-2-7564-0574-2.
  17. ^ Schollander, Wendell (9 Temmuz 2018). Glory of the Empires 1880-1914. ss. 441-445. ISBN 978-0-7524-8634-5. 
  18. ^ Mirouze, Laurent (2007). The French Army in the First World War (Volume 1). ss. 390-391. ISBN 978-3-902526-09-0. 
  19. ^ "Notice descriptive des nouveaux uniformes. (Décision ministérielle du 9 décembre 1914 mise à jour avec le modificatif du 28 janvier 1915)" (Fransızca). Paris: Ministère de la Guerre. 1915. 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021 – Bibliothèque Nationale de France vasıtasıyla. 
  20. ^ Galliac, Paul (2012). L' Armee Francaise. s. 20. ISBN 978-2-35250-195-4. 
  21. ^ Pierre Rosiere, s52 "Spahis - des spahis algeriens aux gardes rouges de Dakar", 2-901151-15-9
  22. ^ Mirouze, Laurent (2007). The French Army in the First World War (Volume 1). s. 391. ISBN 978-3-902526-09-0. 
  23. ^ Pierre Rosiere, "Spahis - des spahis algeriens aux gardes rouges de Dakar", 2-901151-15-9 s. 60
  24. ^ Pierre Rosiere, "Spahis - des spahis algeriens aux gardes rouges de Dakar", 2-901151-15-9 s. 121-122
  25. ^ Pierre Rosiere, "Spahis - des spahis algeriens aux gardes rouges de Dakar", 2-901151-15-9 s. 137
  26. ^ Rinaldo D. D'Ami, sayfa 46 "World Uniforms in Colour", Cilt 2, Patrick Stephens Limited 1969, SBN 85059 040 X
  27. ^ Plates I & IV, "Under Italian Libya's Burning Sun", The National Geographic Magazine August 1925

Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Jouineau, André (2009) [2009]. Officiers et soldats de l'armée française Tome 2 : 1915-1918 [Officers and Soldiers of the French Army Volume II: 1915-18]. Officers and Soldiers #12. McKay, Alan tarafından çevrildi. Paris: Histoire & Collections. ISBN 978-2-35250-105-3. 
  • Charles Lavauzelle. "L'Armee d'Afrique 1830–1962"
  • Paul Oddo. "Calots Rouges et Croix de Lorraine - Les Spahis de Leclerc"
  • Pierre Rosiere. "Spahis - des spahis algeriens aux gardes rouges de Dakar"
  • Ian Sumner. "The French Army 1914–18" 1-85532-516-0.
  • Furlong, Charles Wellington (1914). "Turcos And The Legion: The Spahis, The Zouaves, The Tirailleurs, And The Foreign Legion". The World's Work, Second War Manual: The Conduct of the War: 35-37. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2009. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Spahi&oldid=32414045" sayfasından alınmıştır