Muhammed Zahir Şah
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Nisan 2015) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
| Muhammed Zahir Şah محمد ظاهر شاه | |
|---|---|
 | |
| Afganistan Kralı | |
| Hüküm süresi | 8 Kasım 1933 – 17 Temmuz 1973 |
| Önce gelen | Muhammed Nadir Şah |
| Sonra gelen | Makam kaldırıldı |
| Eş(ler)i | Hümeyra Begüm |
| Hanedan | Barakzay Hanedanı |
| Babası | Muhammed Nadir Şah |
| Annesi | Mah Perver Begüm |
| Doğum |
15 Ekim 1914 Kabil, Afganistan |
| Ölüm |
23 Temmuz 2007 (92 yaşında) Kabil, Afganistan |
| Dini | Sünni İslam |
Muhammed Zahir Şah (15 Ekim 1914 - 23 Temmuz 2007), 1933-1973 arasında Afganistan şahı.
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
Muhammed Nadir Şah'ın oğluydu. 1920'lerin sonlarında kargaşaya son verilmesinde ve merkezi denetimin yeniden sağlanmasında kardeşleriyle birlikte önemli rol oynadı. Ayrıca hükümette bakan olarak görev aldı. Kasım 1933'te babasının öldürülmesi üzerine 19 yaşında tahta çıktı. Ama devlet işlerini akrabalarının yönetmesi nedeniyle uzun yıllar geri planda kaldı. 1964'te bir anayasa çıkararak meşruti monarşiye dayalı bir düzen getirdi. Akrabalarının kamu görevleri üstlenmesini yasaklayarak iktidarını pekiştirdi. İzleyen dönemde bir dizi ekonomik kalkınma projesi gerçekleştirdi.
Sovyetler Birliği ve ABD'den aldığı dış yardımlarla sulama tesisleri ve otoyollar yaptırdı. Uluslararası ilişkilerde Afganistan'ın tarafsızlığını korumayı başardı. Bununla birlikte giriştiği reformlar Kabil çevresi dışında pek etkili olamadı. Ülke 1970'lerin başlarında kuraklık ve açlıkla karşı karşıya kaldı. Pakistan sınırındaki Peştu kabilelerinin özerklik mücadelesi daha da tırmandı. Başkentteki siyasal yapı ülkenin ekonomik sorunlarının üstesinden gelemedi. Şahın kayınbiraderi General Muhammed Davud Han, 17 Temmuz 1973'te kansız bir darbeyle monarşiyi devirerek cumhuriyet ilan etti. Tahttan resmen 24 Ağustos 1973'te çekilen Zahir Şah, daha İtalya'ya sürgüne gitti.
Sovyet-Afgan Savaşı sırasında sürgündeki muhalifleri örgütleme planı başarısızlığa uğradı. 18 Nisan 2002'de, ABD'nin Afganistan'daki Taliban yönetimini devirmesinden sonra ülkeye döndü. Ülkesindeki etnik grupların birliğini sağlamak için geleneksel Loya Jirga başkanlığına geçti, ancak bu hareketi, ülkede monarşinin geri dönüşüne zemin hazırlayabileceği endişesiyle yoğun tartışmalara neden oldu.
Muhammed Zahir Şah, 23 Temmuz 2007 tarihinde uzun süren hastalığının ardından, Kabil'deki başkanlık sarayında öldü. Ölümü Başkan Hamid Karzai tarafından ulusal televizyonda açıklandı. Cenazesi 24 Temmuz'da yapıldı. Maranjan Hill kraliyet türbesine defnedildi.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
Muhammed Zahir Şah Doğumu: 16 Ekim 1914 Ölümü: 23 Temmuz 2007
| ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Muhammed Nadir Şah |
Afganistan Kralı 1933-1973 |
Sonra gelen Muhammed Davud Han Afganistan Devlet Başkanı olarak |
| Hak iddia edilen unvanlar | ||
| Makam kaybı |
— Hak olarak elde tutulan unvanlar — Afganistan Kralı 1973-2007 |
Sonra gelen Veliaht Prens Ahmed Şah |
