Meraxes gigas
| Meraxes | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Kafatası rekonstrüksiyonu | |||||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Tip tür | |||||||||||||||||||
| †Meraxes gigas Canale et al., 2022 | |||||||||||||||||||
Meraxes (adı Buz ve Ateşin Şarkısı kitaplarındaki bir ejderhadan gelmektedir) Geç Kretase yaşlı Arjantin, Patagonya'daki Huincul Oluşumundan bilinen carcharodontosaurid bir teropod cinsidir. Cins tek bir tür içerir: M. gigas.[1]
Keşif ve adlandırma[değiştir | kaynağı değiştir]
Meraxes'in "Campanas carcharodontosauridi" olarak adlandırılan MMCh-PV 65 kodlu holotipi 2012 yılında keşfedildi.[2] Bu fosil, neredeyse tam bir kafatası, göğüs ve kalça kemiği elemanları, parçalı önayaklar, tam arka ayaklar, parçalı kaburgalar, boyun ve sırt omurları, sağrı kemiği, birkaç tam kuyruk omurundan oluşmaktadır. İlgili fosil Güney Yarımküre'den bilinen en tam carcharodontosaurid dinozor iskeleti olmuştur.[1]
Meraxes gigas bu kalıntılara dayanılarak 2022 yılında Canales ve ark. tarafından tanımlandı. Onun cins adı Meraxes, Georg R. R. Martin'in ünlü yapıtı Buz ve Ateşin Şarkısı'ndaki bir ejderhadan esinlenilerek verilmiştir. Tür adı olan Antik Yunanca gigas sözcüğü ise büyüklüğüne işaret etmek için kullanılmıştır.[1]
Fiziksel özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]
Meraxes oldukça büyük bir canlıydı 4 tonu aşkın ağırlığı ve toplam 10-11 metre beden uzunluğa sahipti. 1.23 m'lik bir kafatasına sahip Acrocanthosaurus ile karşılaştırılabilecek kadar büyük bir kafatası vardır. (1.27 m) Sahip olduğu kemiklerin oranlarına bakılarak değerlendirilirse Acrocanthosaurus'un boyutlarına yakın olduğu düşünülmektedir.[1]
Ayrıca Meraxes ön kolların küçülmesi konusunda dört farklı soy ağacında (Carcharodontosauridae, Abelisauridae, Tyrannosauridae ve Alvarezsauridae) görülen yakınsak evrime sahiptir.[1]
Meraxes holotipinin kemiklerinde yapılan osteohistolojik çözümlemelere göre bu holotipin temsil ettiği canlının öldüğünde 53 yaşında olduğu saptanmıştır, bu kuş olmayan dinozorlar arasında şimdiye kadar bilinen en uzun yaşam süresi olarak değerlendirilmiştir. Bu çalışmalarla Meraxes bireyinin erişkinliğe ulaştıktan sonra da büyüdüğü belirlenmiştir ve diğer teropod cinslerine göre yavaş büyüdüğü ortaya konmuştur. Ayrıca Meraxes'in üstünde yapılan çalışmalar sonucu carcharodontosaurid dinozorların 30-40 yaşları arasında erişkinliğe ulaştıkları savlanmaktadır.[2]
Sınıflandırma[değiştir | kaynağı değiştir]
Meraxes, giganotosaurini grubunun en erken ayrılan üyesi olarak belirlenmiştir, aşağıda evrimsel ağaçtaki yeri Canale ve ark. yaptığı kladogramda gösterilmiştir.[1]
| Carcharodontosauridae |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Paleoçevre[değiştir | kaynağı değiştir]
Meraxes Cenomanian sonu Turonian başında Huincul Oluşumunda pek çok dinozorla birlikte yaşadı. Bunlar, Titanosaur sauropod Argentinosaurus, abelisaurlardan Skorpiovenator, paravian Overoraptor, büyük carcharodontosaurid Mapusaurus gibi dinozorlardır.[3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f Canales, Juan I.; ve diğerleri. "New giant carnivorous dinosaur reveals convergent evolutionary trends in theropod arm reduction". www.cell.com/current-biology. Current Biology. 9 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2022.
- ^ a b Cullen, Thomas M. "Osteohistological analyses reveal diverse strategies of theropod dinosaur body-size evolution". www.ncbi.nlm.nih.gov/. National Library of Medicine. 9 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2022.
- ^ Motta, Matias J. "New theropod dinosaur from the Upper Cretaceous of Patagonia sheds light on the paravian radiation in Gondwana". link.springer.com/. springer link. 31 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2022.