Leh-Töton Savaşı (1326-1332)
| Leh-Töton Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Leh-Töton savaşları | |||||||
 Płowce Muharebesi, Juliusz Kossak | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Töton Tarikatı Devleti Bohemya Krallığı Mazovya Düklüğü |
 Polonya Krallığı Litvanya Büyük Dükalığı Macaristan Krallığı | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Werner von Orseln Dietrich von Altenburg  Luther von Braunschweig |
 I. Władysław Łokietek III. Kazimierz Wielki | ||||||
Leh-Töton Savaşı (1326-1332)[1] Polonya Krallığı ile Töton Tarikatı Devleti arasında Pomerelia üzerinde 1326'dan 1332'ye kadar yapılan savaş.
Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]
Dük II. Mestwin'in 1294'te ölümüne kadar, Baltık kıyısındaki Pomerelia Dükalığı, batıda Pomeranya Dükalığı ile sınırdan doğuda Vistula nehri kıyısındaki Tarikat devletinin Prusya topraklarına kadar uzanıyordu. Polonyalı Piast hükümdarlarının hacizlileri olan Samborides hanedanı tarafından tutuldu. 1295'ten beri Polonya Kralı olan II. Przemysł, Pomerelia'yı bünyesine kattı (Lehçe: Pomorze Gdańskie), 1269'da Dük Mestwin ile imzalanan Arnswalde Antlaşması'na atıfta bulunan Brandenburg Margravlığı'nın protestosuna karşı Polonya Krallığı Topraklarına girdi. Ertesi yıl, Ascanlı margraveler, muhtemelen Polonya tacını hedefleyen Bohemya Kralı II. Václav.
Kral II. Wenceslaus, Piast'lı rakibi I. Władysław'a karşı galip geldi ve 1300'de Polonya Kralı oldu. Soylu Swenzones ailesinin yardımıyla Pomerelia'da hüküm sürdü. 1306'da oğlu III. Wenceslaus'un öldürülmesinden sonra Přemyslid Hanedanı'nı yok oldu ve Dük Władysław, Pomerelia topraklarını işgal edebildi. Varlıklarından ve günahlarından korkan Swenzones, birlikleri Gdańsk şehrine kadar olan bölgeyi işgal eden Brandenburg'un Magrave'i Waldemar'ı çağırdı. Władysław, 1308'de Heinrich von Plötzke komutasındaki Töton Tarikatı'nın güçlerini çağırarak tepki gösterdi ve Gdańsk ile Pomerelia'nın çoğunu yeniden fethetti.
Ancak, Töton'ların Danzig'i işgalinden sonra, Plötzke'nin teklif ettiği masraf parasını ödemeyi reddettiği için Danzig'i Władysław'a bırakmayı reddettiler. Bunun yerine, direnişi başından beri nispeten zayıf olan ve şimdi Pomerelia üzerindeki iddialarını satmaya niyetli olan Magrave Waldemar ile 1309 Soldin Antlaşması'nı imzaladılar.
Muharebeler[değiştir | kaynağı değiştir]
Yenilgisinin altında ezilen Władysław, Curia Romana'da Töton Şövalyeleri'ne dava açtı. Bununla birlikte, 1320'de Polonya tacını devraldı ve Polonya kralı oldu. Kızı Elisabeth'i 1320'de Kral I. Charles ile ve oğlu Kazimierz'i Büyük Dük Gediminas'ın kızı Litvanyalı Aldona ile evlendirdiğinde Macaristan ve Litvanya ile ittifaklar kurdu. Öte yandan, 1310'dan beri güçlü Lüksemburg Hanedanı'nın yönetimi altındaki Bohemya Krallığı yeniden yükseldi ve Kral Johann von Böhmen Přemyslid'lerden bir miras olarak Polonya tacını talep etti. Töton Tarikatı, pagan Litvanyalılara karşı seferlerde kendilerine katılan Kral John'u desteklediler ve ayrıca Władysław'ın Mazovya'daki düşmanı Płock Dükü Wenceslaus ile ittifak kurdular.
1326'da Kral Władysław'ın prdusu Neumark'ı harap etti ve ertesi yıl güneyde Kral John Kraków'a yürürken Wladysław Töton Tarikatı'na karşı çıktı. Macaristan Kralı I. Charles tarafından geri çekilmeye teşvik edilmesine rağmen, Silezya Dükalıklarının çoğunu vasallaştırdı. Polonya'nın iç parçalanmalarından yararlanan Töton şövalyeleri, Polonya'nın Kuyavia ve Dobrzyń Arazisi'ni yağmalayıp fethettiler. Kral Władysław, William Drugeth komutasındaki Litvanya ve Macaristan kuvvetlerinden yardım aldı veGrudziądz yakınlarındaki Osa Nehri'ne kadar Prusya'nın Kulmerland'ını yağmaladı.
Töton ordusu karşı saldırıya geçerek Kuyavia ve Dobrzyń'deki birçok kasabayı ele geçirdi fakat 1330'da bir Polonya ve Litvanya karşı saldırısı, Tarikat'ın fethettiği yerlerin bir kısmını Polonya'ya iade etmesiyle geçici bir barışla sonuçlandı, ancak sonraki yıl boyunca savaş devam etti. 1331'deki Płowce Muharebesi'nden sonra Tötonlar üstünlüğü ele geçirdi ve Kuyavia ile Dobrzyń Arazisi'ni tekrar ele geçirdi. Kral Władysław 1333'te ölürken, her iki taraf da ateşkes konusunda uzlaştı.
Savaş sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]
1343'te, tarafların toprak iddiaları, Władysław'ın oğlu Kral III. Casimir tarafından imzalanan ve savaşı resmen sona erdiren Kalisz Antlaşması'nda karara varıldı. III. Casimir Kuyavia ve Dobrzyń'ı geri aldı, fakat sonuç olarak Pomerelia'yı kaybetti. Yine de, Pomeraniæ dominus et heres ("Pomeranya'nın Efendisi ve Varisi") unvanını korudu.
Pomerelia toprakları ve Polonya'nın Baltık Denizi'ne erişimi bir ihtilaf konusu olarak kaldı: 1466'da İkinci Toruń Barışı'ndan sonra Polonya Kraliyet Prusyası tımarı olarak yeniden ele geçirildi, Pomerelia, 1772'de Polonya'nın Bölünmesi sırasında Prusya Krallığı tarafından ilhak edildi. 1919 Versay Barış Antlaşması ile oluşturulan "Danzig Koridoru" nun bir parçası olan Pomerelia bölgesi üzerinde yüzyıllardır süregelen anlaşmazlıklar, Almanya-Polonya ilişkilerini tarih boyunca çok zorladı.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- (Lehçe) Wojny polsko-krzyżackie 17 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., WIEM Encyklopedia
- ^ Various sources differ, giving either 1326 or 1327 as the starting date of this conflict