Kullanıcı:UmutDevrim08/Madde Taslakları/Uzay Yolu

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Star Trek

Uzay Yolu
Orijinal Seri'nin logosu
YaratıcıGene Roddenberry
SahibiParamount Global
OrijinUzay Yolu: Orijinal Seri
Yazılı yayınlar
Kitaplar
RomanlarRoman listesi
Çizgi RomanlarÇizgi roman listesi
Dergiler
Film ve televizyon
FilmlerOrijinal Seri filmleri

Yeni Nesil filmleri

Yeniden başlatma (Kelvin Zaman Çizelgesi) filmleri

Kısa filmlerShort Treks
DizilerTelevizyonda yayınlananlar

Dijital platformlarda yayınlananlar

Çizgi filmlerAnimasyon Seri (1973-1974)
Lower Decks (2020-günümüz)
Prodigy (2021-günümüz)
Oyunlar
GelenekselOyunlar listesi
Diğer
Tema parkları
Sergiler
Resmî site
Websitestartrek.com

Uzay Yolu veya orijinal adıyla Star Trek, Gene Roddenberry'nin yarattığı Amerika yapımı bilim kurgu serisidir. 1960'lı yıllarda televizyon dizisi olarak başladı ve kısa sürede dünya çapında bir fenomen hâle geldi. Uzay Yolu; filmler, televizyon dizileri, video oyunları, romanlar ve çizgi romanlar gibi birçok sektöre genişledi. 10,6 milyar dolarlık tahmini geliriyle tüm zamanların en tanınmış ve en yüksek hasılat yapan serilerden biridir.[1][2][3]

Seri, Uzay Yolu: Orijinal Seri'nin ABD'de 8 Eylül 1966'da başlayıp ve NBC'de üç sezon boyunca yayınlanmasıyla başladı. İlk olarak 6 Eylül 1966'da Kanada'da CTV'de yayınlandı.[4] Konusu, 23. yüzyılda Birleşik Gezegenler Federasyonu tarafından "tuhaf yeni dünyalar keşfetmek, yeni yaşamlar ile uygarlıklar aramak ve daha önce kimsenin gitmediği yerlere cesurca gitmek" misyonuyla inşa edilen bir uzay keşif gemisi olan Yıldız Gemisi Atılgan'ın yolculuklarıydı. Roddenberry, Uzay Yolu'nu yaratırken, C. S. Forester'ın Horatio Hornblower roman serisinden, Jonathan Swift'in 1726 yılında yazdığı Gulliver'in Gezileri romanından, 1956 tarihli Yasak Gezegen filminden ve Wagon Train gibi televizyon westernlerinden ilham aldı.

Resmî Uzay Yolu serisi; Orijinal Seri'yi, diğer 9 diziyi ve film serisini içerir. Orijinal Seri'nin sona ermesinden sonra, karakterlerinin maceraları 22 bölümlük Uzay Yolu: Animasyon Seri'de ve 6 adet uzun metrajlı filmde devam etti. 1980'lerde seri tekrar canlandı ve üç devam dizisi ile bir önbölüm çekildi: Orijinal Seri'den bir asır sonra geçen ve yeni bir Atılgan'ın mürettebatını konu alan Uzay Yolu: Yeni Nesil, Yeni Nesil ile aynı dönemde geçen Uzay Yolu: Derin Uzay Dokuz ile Uzay Yolu: Voyager ve Orijinal Seri'den önce, insanların yıldızlararası yolculuğunun ilk günlerinde geçen bir dizi olan Uzay Yolu: Atılgan. Yeni Nesil mürettebatının maceraları dört uzun metrajlı filmde devam etti. 2009'da Kelvin Zaman Çizelgesi olarak bilinen alternatif bir süreklilikte geçen yeni film serisi yapıldı ve bu süreklilik içinde üç film çekildi. En yeni Uzay Yolu dizileri dijital platformlarda yayınlanan 2017'de başlayan Uzay Yolu: Keşif ile Picard, Short Treks, Lower Deck, Prodigy ve Strange New Worlds'dür.

Uzay Yolu zamanla büyük bir hayran kitlesi kazandı.[5] Seri'nin hayranlarına serinin orijinal ismi olan Star Trek'e ithafen "Trekkieler" veya "Trekkerlar" denilmektedir. Seri; oyunlar, romanlar, oyuncaklar ve çizgi romanlar dahil olmak üzere çeşitli ürünleri kapsar. 1998'den 2008'e kadar, Las Vegas'ta Uzay Yolu temalı bir eğlence parkı vardı. Yapay bir dil olan Klingonca, seri için oluşturuldu. Ayrıca serinin hayranları birkaç Uzay Yolu parodisi de çekti.

Uzay Yolu, bilim kurgu olmasının ötesinde kültürel etkisi ile dikkat çekmektedir.[6] Seri ayrıca insan hakları konusundaki ilerici duruşuyla da tanınmaktadır.[7] Orijinal Seri, ABD televizyonlarındaki ilk çok ırklı oyunca kadrosuna sahip yayınlardan biriydi.

Ortaya çıkışı[değiştir | kaynağı değiştir]

Seride görülen Yıldız Filosu amblemi

As early as 1964, Gene Roddenberry drafted a proposal for the science fiction series that would become Star Trek. Although he publicly marketed it as a Western in outer space—a so-called "Wagon Train to the Stars"—he privately told friends that he was modeling it on Jonathan Swift's Gulliver's Travels, intending each episode to act on two levels: as a suspenseful adventure story and as a morality tale.[8][9][10][11]Most Star Trek stories depict the adventures of humans and aliens who serve in Starfleet, the space-borne humanitarian and peacekeeping armada of the United Federation of Planets. The protagonists have altruistic values, and must apply these ideals to difficult dilemmas.

Many of the conflicts and political dimensions of Star Trek are allegories of contemporary cultural realities. The Original Series addressed issues of the 1960s, just as later spin-offs have tackled issues of their respective decades.[12] Issues depicted in the various series include war and peace, the value of personal loyalty, authoritarianism, imperialism, class warfare, economics, racism, religion, human rights, sexism, feminism, and the role of technology.[13] Roddenberry stated: "[By creating] a new world with new rules, I could make statements about sex, religion, Vietnam, politics, and intercontinental missiles. Indeed, we did make them on Star Trek: we were sending messages and fortunately they all got by the network."[13]:79 "If you talked about purple people on a far off planet, they (the television network) never really caught on. They were more concerned about cleavage. They actually would send a censor down to the set to measure a woman's cleavage to make sure too much of her breast wasn't showing"[14]

Roddenberry intended the show to have a progressive political agenda reflective of the emerging counter-culture of the youth movement, though he was not fully forthcoming to the networks about this. He wanted Star Trek to show what humanity might develop into, if it would learn from the lessons of the past, most specifically by ending violence. An extreme example is the alien species known as the Vulcans, who had a violent past but learned to control their emotions. Roddenberry also gave Star Trek an anti-war message and depicted the United Federation of Planets as an ideal, optimistic version of the United Nations.[15] His efforts were opposed by the network because of concerns over marketability, e.g., they opposed Roddenberry's insistence that Enterprise have a racially diverse crew.[16]

Tarih ve prodüksiyon[değiştir | kaynağı değiştir]

Zaman Çizelgesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzay Yolu: KeşifUzay Yolu: PicardUzay Yolu: ProdigyUzay Yolu: Lower DecksUzay Yolu: VoyagerUzay Yolu: Derin Uzay DokuzUzay Yolu X: DüşmanUzay Yolu IX: İsyanUzay Yolu VIII: İlk TemasUzay Yolu VII: Yeni NesilUzay Yolu: Yeni NesilUzay Yolu: SonsuzlukUzay Yolu: Bilinmeze DoğruUzay Yolu (film, 2009)Uzay Yolu VI: Keşfedilmemiş ÜlkeUzay Yolu V: Son SınırUzay Yolu IV: Eve YolculukUzay Yolu III: Spock'un PeşindeUzay Yolu II: Khan'ın GazabıUzay Macerası (film, 1979)Uzay Yolu: Animasyon SeriUzay Yolu: Orijinal SeriThe Cage (Uzay Yolu: Orijinal Seri)Uzay Yolu: Strange New WorldsUzay Yolu: KeşifUzay Yolu: Atılgan


Diziler[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzay Yolu: Orijinal Seri (1966–1969)[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzay Yolu: Animasyon Seri (1973-1974)[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzay Yolu: Yeni Nesil (1987–1994)[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzay Yolu: Derin Uzay Dokuz (1993–1999)[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzay Yolu: Voyager (1995–2001)[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzay Yolu: Atılgan (2001–2005)[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzay Yolu: Keşif (2017–günümüz)[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzay Yolu: Picard (2020–günümüz)[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzay Yolu: Lower Decks (2020-günümüz)[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzay Yolu: Prodigy (2021-günümüz)[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzay Yolu: Strange New Worlds (2022–günümüz)[değiştir | kaynağı değiştir]

Filmler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kültürel etkisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ 1995-2003 arası Aylık Uzay Yolu olarak yayınlanmıştır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Eller, Claudia (December 11, 1998). "Lower Costs Energize 'Trek' Film Profit". Los Angeles Times. December 12, 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: October 12, 2020. 
  2. ^ "Star Trek Franchise Box Office History" Haziran 12, 2020[Tarih uyuşmuyor], tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Numbers
  3. ^ "44 entertainment/character properties reach $100 m in sales of licensed merchandise; 50% of sales are Disney's. - Free Online Library". www.thefreelibrary.com. October 24, 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2021-10-24. 
  4. ^ "Today's TV Previews". Montreal Gazette. September 6, 1966. s. 36. April 8, 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: September 8, 2016. 
  5. ^ Italie, Hillel (2007-07-02). "Like 'Star Wars' and 'Star Trek,' Potter is a modern phenomenon". The Seattle Times. Associated Press. 2011-06-28 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2011-10-19. 
  6. ^ Saadia, Manu (2017-01-13). "Why Peter Thiel Fears "Star Trek"". The New Yorker (İngilizce). ISSN 0028-792X. September 11, 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2017-05-28. 
  7. ^ Reagin, Nancy R (2013-03-05). Star Trek and History. Wiley Pop Culture and History. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons. ISBN 9781118167632. 
  8. ^ Gibberman, Susan. "RODDENBERRY, GENE". Museum of Broadcast Communications. 2011-10-11 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2011-10-19. 
  9. ^ Keonig, Rachel (1986-08-29). "Roddenberry, Eugene Wesley 1921– (Gene Roddenberry)". Commire, Anna (Ed.). Something about the Author. 45. Detroit: Gale Research. ss. 168–179. ISBN 9780810322554. ISSN 0276-816X. 
  10. ^ Alexander, David (June 1994). Star Trek Creator: The Authorized Biography of Gene Roddenberry. New York: Roc. ISBN 9780451454188. 
  11. ^ Simon, Richard Keller (1999-11-23). "Star Trek, Gulliver's Travels, and the Problem of History". Trash Culture: Popular Culture and the Great Tradition. Berkeley: University of California Press. ss. 139–154. ISBN 9780520222236. 
  12. ^ Snyder, J. William, Jr (1995). "Star Trek: A Phenomenon and Social Statement on the 1960s". ibiblio.org. November 27, 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2011-10-19. 
  13. ^ a b Johnson-Smith, Jan (2005-01-10). American Science Fiction TV: Star Trek, Stargate and Beyond. Middletown, Connecticut: Wesleyan University Press. ISBN 9780819567383.  Geçersiz |url-erişimi=registration (yardım)
  14. ^ Grothe, DJ (2009-05-29). "Susan Sackett – The Secular Humanism of Star Trek". pointofinquiry.org. October 5, 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2016-09-27. 
  15. ^ Goulart, Woody. "Gene Roddenberry". woodygoulart.com. 2011-10-31 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2019-03-25. 
  16. ^ Whitfield, Stephen E; Roddenberry, Gene (May 1973). The Making of Star Trek. New York: Ballantine Books. ISBN 9780345234018.