Kullanıcı:Rrav18/Somut olmayan kültürel miras

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Somut olmayan kültürel miras (ICH), UNESCO tarafından bir yerin kültürel mirasının parçası olarak kabul edilen uygulama, temsil, ifade, bilgi veya beceridir. Mimari, tarihi yerler, anıtlar ve eserler kültürel varlıklardır. Somut olmayan miras; Folklor, gelenekler, inançlar, bilgi ve dil gibi fiziksel olmayan entelektüel zenginliklerden oluşur. Somut olmayan kültürel miras, UNESCO'ya üye devletler tarafından kültürün somut olmayan yönlerine odaklanan somut Dünya Mirası ile ilgili olarak ele alınır. UNESCO'ya ait 2001 yılında yapılan anket ile birlikte devletler ve STK'lar arasında bir tanım üzerinde anlaşmaya varmak hedeflendi ve "Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi" korunması ve tanıtılması için 2003 yılında hazırlandı.

Tanım[değiştir | kaynağı değiştir]

Viyana kahvehane kültürü, kültürel mirasın özel bir biçimi [1]
Ana madde: Preservation of meaning

"Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi" [2] ile somut olmayan kültürel miras;

Çeşitli topluluklar, gruplar ve bu grupların sahip olduğu uygulamalar, farklı temsiller, ifadeler ile bilgi ve becerilerin (araçlar, nesneler, eserler, kültürel mekanlar dahil) bütünlüğü olarak tanımlanır. Bazı durumlarda, bireyler kendilerini kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımlarlar. Bu tarz durumlar ise "yaşayan kültürel miras" olarak adlandırılır ve diğerlerinin yanı sıra aşağıdaki alanlarda da kendini gösterir: [3]

  • Dil de dahil olmak üzere sözlü gelenekler ve ifadeler  ;
  • Performans sanatları;
  • Sosyal uygulamalar, ritüeller ve bayram etkinlikleri;
  • Doğa ve evren ile ilgili bilgi ve uygulamalar;
  • Geleneksel işçilik
Antik bir Yunan vazosu üzerindeki bir resim, bir müzik dersini tasvir ediyor (yaklaşık 510 M.Ö)

Genel bir tanım ile kültürel miras, bir kültürün nesiller boyu korunan ve aktarılan ürün ve süreçlerinden oluşur. [4] Oluşan miras paylaşımının bir kısmı, mimari veya sanat eserleri gibi somut eserlerden oluşan kültürel varlık biçimini alır. Bu somut eser aktarımının yanı sıra, şarkı, müzik, dans,drama, beceriler, mutfak, el sanatları ve festivaller dahil olmak üzere kültürün birçok parçası soyuttur. Kaydedilebilen ancak dokunulamayan veya bir müzedeki gibi fiziksel biçimde saklanamayan, fakat onu ifade eden bir araçla deneyimlenen kültür biçimleridir. Bu kültürel araçlara BM tarafından “İnsan Hazineleri” adı verilmektedir. En kapsamlı ve en değerli somut olmayan kültürel miras olarak dillerin korunmasından da bu bağlamda bahsedilmelidir veya "Blue Shield International" Başkanı Karl Von Habsburg'a göre, kimlik savaşları çağında önemlidir çünkü özellikle dil, sembolik bir kültürel varlık olarak saldırı hedefi haline gelebilir. [5]

Hayır maskesi. Japonya, somut olmayan mirasını korumak ve geliştirmek için yasa çıkaran ilk ülke oldu. [6]

Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunmasına İlişkin 2003 Sözleşmesi'ne göre, somut olmayan kültürel miras (ICH) - veya yaşayan miras - insanlığın kültürel çeşitliliğinin ana kaynağıdır ve sürdürülmesi, sürekli yaratıcılığın garantisidir. Aşağıdaki gibi tanımlanır;

Somut Olmayan Kültürel Miras; Toplulukların ve bazı durumlarda bireylerin sahip oldukları kültürel miraslarının bir parçası olarak kabul ettikleri uygulamalar, temsiller, görüşler, bilgiler, beceriler ve bunlarla alakalı araçlar, nesneler, eserler ve kültürel alanlar anlamına gelir. Nesilden nesile aktarılan bu "somut olmayan kültürel miras" topluluklar ve gruplar tarafından yaşadıkları çevreye, doğa ile ilişkilerine ve tarihlerine karşılık olarak sürekli bir şekilde yeniden oluşur ve onlara bir kimlik sağlar. Böylece kültürel çeşitliliğe ve bu çeşitliliğe olan saygıyı geliştirir. İnsan yaratıcılığı bu sözleşmenin amaçları doğrultusunda, yalnızca mevcut olan uluslararası insan hakları belgeleriyle ve toplulukların, grupların ve bireyler in karşılıklı saygı ve sürdürülebilir kalkınma gereklilikleri ile somut olmayan kültürel mirasa önem verilip dikkat edilecektir.

Sözlü Tarih Mirası[değiştir | kaynağı değiştir]

Somut olmayan kültürel miras, konuşmacının şahsi tecrübelerine ve fikirlerine dayanan tarihi bilgilerin (özellikle sözlü gelenek ) kayıt edilmesi, korunması ve açıklanması olan sözlü tarih alanından biraz ayrıdır. ICH, sözlü tarih, kişilerden ve gruplardan elde edilen tarihi bilgileri toplamaya ve korumaya çalışırken, geleneklerin ve paylaşılan bilginin aktarılmasına izin veren süreçleri koruyarak toplum ile kültürel mirası sürdürmeye çalışır. Belirtilen tanıma ek olarak Türkiye'den bu alana geleneksel sohbet toplantıları örnek olarak gösterilir. Geleneksel sohbet toplantıları; sıra gezmeleri, sıra name, barana sohbetleri, yaran, sıra yarenler, kürsübaşı sohbetleri, velime geceleri, cümbüş, delikanlı teşkilatı, gençler kurulu, gezek, keyf/ kef, muhabbet, oda teşkilatı, oturmah, sohbet, erfane olarak da adlandırılan farklı yörelerde farklı sayıda erkek gruplarının yılın özellikle kış aylarında ve belli kurallar çerçevesinde bir araya geldikleri sosyal dayanışma işlevli toplantıların genel adıdır. [7] Geleneksel Sohbet toplantıları, topluluk üyelerine sözlü geleneklerini canlı tutmaları, tarihlerini aktarmaları ve kültürel değerlerini paylaşmaları, onlara kimlik ve süreklilik duygusu sağlamaları için forum sağlayan sözlü tarih mirasının bir parçasıdır.[8] Türkiye’deki geleneksel sohbet toplantıları yörelere göre farklı isimlendirilerek benzer ya da değişik uygulamalarla sürdürülmüştür. Toplantıların isimlerine bakıldığında sohbetlerin içerikleri, düzenlenme şekilleri ve katılımcıları ile büyük oranda bağlantılı olduğu görülmektedir.[9] Geleneksel Sohbet Toplantıları, 2010 yılında UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsilî Listesine kaydedilmiştir.[10]

Yemek Mirası[değiştir | kaynağı değiştir]

Tango, Arjantin ve Uruguay olmak üzere iki ülke arasında paylaşılan bir kültürel miras örneğidir.

Sürdürülebilir kalkınmanın UNESCO miras yöntemlerinin bir önceliği olarak önem kazanması ile "Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi" listelerine eklenmek üzere yemek ve yemek kültürü ile ilgili adaylıkların sayısı gün geçtikçe çoğalıyor. Bunlarla birlikte [11] Akdeniz diyeti, [12] geleneksel Meksika mutfağı ve Japon halkının wasoku beslenme kültürü, bu hızla gelişen fenomenin sadece birkaç örneğidir.

Türk kültüründe önemli bir yere sahip ve geleneksel bir içecek olan çay

Buna ek olarak Türkiye'den çay kültürü örnek olarak gösterilebilir. Çay, özellikle Türkiye’de olmak üzere tüm dünyada en fazla içilen ve içme alışkanlığı gittikçe artan bir bitki olarak 5000 yıllık bir geçmişe sahiptir. Bitki yeşil çay ve siyah çay olmak üzere iki çeşit olarak bilinir.[13] Çay kültürü, kırsal ve kentsel alanlar da dâhil olmak üzere Türkiye'nin neredeyse tüm coğrafi bölgelerinde bilinmekte ve uygulanmaktadır. İçecek olarak çay, Türkiye'deki tüm topluluklar, gruplar ve bireyler tarafından evlerde, işyerlerinde, çay evlerinde ve çay bahçelerinde tüketilmektedir.[14] 1 Aralık 2022 tarihinde ise çay kültürü İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsilî Listesine “Çay Kültürü: Kimlik, Misafirperverlik ve Sosyal Etkileşim Sembolü” adı altında eklendi.[15]

Yemek Mirası kategorisine verilebilecek bir başka örnek ise Türk kahvesidir. Kahve, Türkiye’ye 15. yüzyılın sonlarına doğru Müslüman hacılar aracılığıyla gelmiştir[16]. Türklerin kendi bulduğu güğüm ve cezve kullanılarak yapılan pişirme yöntemiyle de Türk kahvesi ortaya çıkmıştır[17].

Osmanlı döneminde Türk kahvesi ayrıca “Cezve kahvesi” olarak da adlandırılmıştır. 18. yüzyıla kadar Türk kahvesi, dünyanın en yaygın kahve yapılış biçimi olmuştur[18].

Yemek mirasının bir başka aktarımı olarak Türkiye'de mesir macununun oluşturmuş olduğu kültürel varlığı ile bu yemek mirasının sürekliliği adına "Mesir macunu festivalleri" belirli bir gelenek kazanmıştır. Mesir macunu, özellikle Türk geleneğinde şifalı olduğu kabul edilen ve içerisinde çeşitli baharatları barındıran bir macun türüdür. Çıkış noktasının Manisa ilinin olduğu bu macun türünün festivalleri de bu il içerisinde gerçekleşir. Festival sürecinde yapılan macunlar, Türkiye'nin dört bir yanından gelen insanlara camii minaresinden dağıtılır. Macun paketlerini havada yakalamaya çalışılması ile festival sürer. Festivalin sağlamış olduğu buluşmalarla ülke genelinde birlik ve beraberlik unsurları pekiştirilirken, süregelmiş olan yemek mirası da kuşaktan kuşağa aktarılır. [19][20]

Yemek Mirası başlığına bir başka örnek olarak ise, İnce Ekmek Yapma ve Paylaşma kültürünü örnek verebiliriz. Lavaş, Katırma, Yufka ve Jupka, ince, yuvarlak şekilli bir ekmek çeşididir. Türkiye, Azerbaycan gibi ülkelerde, çok eskilerden beri, sadece yemek kültürü değil aynı zamanda yapma ve paylaşma kültürü olarak da geçer.[21]

Örnek olarak verilen ince ekmek çeşitleri, buğday veya çavdar unundan, mayalı veya mayasız olarak yapılır. Türkiye’deki ince ekmek çeşitlerinden lavaş, mayalı yapılıp ‘’tandır’’ denilen taş-toprak fırında pişirilirken, yufka ise daha uzun süre taze kalabilmesi için mayasız olarak yapılıp, ateş üstünde olan ‘’sac’’ üzerinde pişirilir.[22]

Kırsal kesimlerde toplumsal yardımlaşmanın bir örneği olarak imece usulüyle, komşuların birbirlerine yardım etmesiyle pişirilir.[23]

Geleneksel açıdan ince ekmeğin pişirilmesi, evde aile bireylerinin, lokantada ise ekmek ustalarının pişirmesiyle olur. İnce ekmek, gündelik kullanım için yapılmasının yanında, bayramlarda, mevlitlerde, düğün veya ölüm gibi özel günler için de yapılır. Bu tip özel günlerde, ince ekmek yapımına yardım edecek kişiler yanlarında gerekli malzemeleri de getirirler.[24]

Türkiye’de düğün davetlerine başlamadan önce, ince ekmekler evlere dağıtılır. Buna ‘’ekmek atımı’’ adı verilir.[25]

Dans Mirası[değiştir | kaynağı değiştir]

UNESCO'nun somut olmayan kültürel miras listeleri dünyanın birçok yerinden şarkı söyleme eşliğinde müzik ve kutlamalarla bağdaştırılan farklı dans çeşitlerini de kapsar.

Listeler şunları içerir: Kutlama ve ritüel özellikli danslar. Örnek olarak Cezayir'den "Ma'di bowl lyre" müziği ve Sebiba dansı. Hindistan'dan Uganda ve Kalbelia dansı halk şarkıları eşliğinde olur ve Rajasthan dansları ve Küba rumbası gibi sosyal danslar da vardır. Ayrıca, Hindistan'dan davul çalmayı ve şarkı söylemeyi içeren bir performans sanatı olan Sankirtana gibi bazı danslar, yerelleştirilir ve esas olarak menşe ülkelerinde uygulanır.[kaynak belirtilmeli]

Bunlarla birlikte, diğer dans çeşitleri, [26], menşe ülkelerinin mirası olarak resmi kabul görülseler bile, tüm dünya genelinde uygulanmakta ve beğenilmektedir. Örneğin İspanya'dan flamenko, Arjantin ve Uruguay'dan tango uluslararası bir etkileşime sahiptir. Dans, kültür, gelenekler, insan bedeninin kullanımı, eserler (kostümler ve aksesuarlar gibi) ve bunlara ek olarak sıra belirli bir müzik, mekan ve bazı durumlarda da ışık kullanımını içeren karmaşık bir olgudur. Sonuç olarak, çoğu somut ve soyut öğe [27] dansta birleştirilir ve bu da dansı korunması zor ama ilginç bir miras türü haline getirir. 

Türkiye'de ise Meslevi Sema Töreni, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'nde yer almaktadır. Sema Töreni, 13. yüzyılda Mevlana Celaleddin Rumi tarafından kurulan Mevlevi Tarikatı'nın temel ritüellerinden biridir.[28] Bu törenlerde, semazenler beyaz elbiseler giyerler ve özel bir şekilde dönmeye başlarlar. Dönüşler, semazenin manevi bir huzur ve aşk içinde Allah'a yönelişini simgeler.[29]

Sema Töreni, Türk kültüründe ve dünya çapında büyük bir ilgi ve hayranlık uyandıran bir etkinliktir.[30] Hem estetik bir gösteri hem de manevi bir deneyim olarak değerlendirilir. Müzik eşliğinde gerçekleştirilen bu törenlerde semazenlerin dönüşleri, meditasyon, dengeli hareket ve içsel huzurun sembolüdür.

Türkiye'den bir başka örnek ise, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'nde bulunan Alevi-Bektaşi Ritüeli Semah'tır. [31]

Sözler ve müzik eşliğinde yapılan mistik ve estetik hareketlerle Tanrı'yla iletişim kurma yolu olan semah, Alevi ve Bektaşiler'in inançlarını cemlerde icra ettikleri bir yöntemdir. Semah, Alevi-Bektaşi topluluklarının yaşadıkları bölgelere göre samah, semağ, zamah, zemah gibi farklı şekillerde anıldığı gibi, müzik ve ritimler de farklılık göstermektedir.[32]

Semah üç ana bölümden oluşmaktadır. Bunlar, giriş bölümü olan ağırlama, semahın hareketlenmeye başladığı yürütme ve son olarak semahın en hareketli, en zor kısmı olan yeldirmedir. Semah dönerken insanlar, birbirlerine temas etmeden, karşılıklı olarak daire şeklinde semah ederler. Semah ederken, köşede olan dede makamına sırt dönülmesi doğru değildir.[33]

Semahın belirli kısımlarına belirli anlamlar yüklenmiştir. Örnek olarak, avuç içinin yüze çevirili şekilde olduğu hareket, eline bakan insanın aynada kendi güzelliğini dolayısıyla da tanrısal güzelliği görmüş olacağını ifade etmektedir.[34]

Sanat Mirası[değiştir | kaynağı değiştir]

UNESCO'ya ait olan Somut Olmayan Kültürel Miras listeleri dünyanın birçok kesiminden nesilden nesile aktarılan farklı sanat dallarını kapsamaktadır. Özellikle kültürel miras, var olan toplum ile bu toplumun sahip olduğu bireyler arasındaki ilişki ile sınırlandırılamaz. Bireylerin sahip olduğu kültürlerin aktarımıyla sanat ve kültür mirası geniş bir alana yayılır.

Örnek olarak Türkiye'den "ebru sanatı" Türk sanat tarihinin önemli bir kültürel mirası olarak bir çeşit kağıt süsleme sanatıdır.[35] Kendine has olan kağıt ve ekipmana sahip olan bu sanat dalı, özellikle Osmanlı döneminden kalan bir miras olarak aktarılmaktadır. Sahip olunan geleneklerin paylaşımı ve nesilden nesile devamı ile kültürel miras günümüzde de yaşatılmaktadır.[36]

Kültürel miras başlığı altındaki bir diğer örnek ise çini sanatıdır. Çini sanatı, tarihi Uygurlar dönemine kadar uzanmakta olan özellikle Türk tarihinde önemli yer kaplayan somut olmayan kültürel miras ürünüdür. Çini; kilden, kaolinden, tebeşirden ve kuvars gibi hammaddelerden belli oranlar ile karıştırarak elde edilen sırlı hamur gövdeyi kalıplama, kurutma, pişirme, süsleme, sırlama ve pişirme aşamalarıyla ortaya çıkan sanat ürünlerindendir.

Çini kelimesi sırlı çömlek anlamına gelir ve Osmanlı kökenli bir kelimedir. Çini üzerinde belirli türlerde desen ve kaplama içermekle beraber genellikle duvar kaplama amacıyla kullanılmıştır. Bu desenler kimi zaman çiçek resimleri olmuş kimi zaman ise insan, hayvan, kare, yıldız, haç motifleri barındırmıştır.[37]

Türkiye’den sanat mirasına verilebilecek bir başka örnek ise hüsn-i hattır. Hüsn-i hat, Arap alfabesinin 6 ve 10. yüzyılları arasında geçirdiği gelişme ile ortaya çıkmıştır.

En çok bilinen Türk hat sanatçısı ayrıca Türk hat sanatının kurucusu Şeyh Hamdullah’tır. Şeyh Hamdullah’ın hat sanatında oluşturduğu değişiklikler 17. yüzyıla kadar uygulanmaya devam etmiştir. Daha sonrasında ise Hafız Osman’ın yaptığı değişikliklere göre hüsn-i hat sanatı yapılmaya devam edilmiştir.

Türk hat sanatı 20. yüzyılın başlarına kadar yaygın olmaya devam etmiştir; 1928 yılından itibaren Türkiye, Latin alfabesi kullanımına geçtiği için hüsn-i hat sanatının yapımı azalmıştır ve günümüzdeki gibi geleneksel bir sanat haline gelmiştir.[38]

Dijital Miras[değiştir | kaynağı değiştir]

Mirasın dijital alanda yer alan temsiline dijital miras denir ve Somut Olmayan Kültürel Mirasın bir alt kategorisidir. Öncelik olarak kültürel veya doğal mirasın korunması hizmetinde dijital medyanın kullanımına atıfta bulunur. [39] [40] [41]

Özellikle içinde bulunulan "dijital çağ" varlığı ile birlikte dijital miras kavramının daha bilindik ve dikkat çekici bir noktaya gelmesi olasıdır. Eski aktarımlara nazaran bireyler ve toplumlar yaşadıklarını ve ileri nesillere kanıtlamak istedikleri mirasları çeşitli koruma yöntemleri açısından teknolojiyi kullanarak, özellikle bu paylaşımları belgeleyerek dijital mirasın başlangıcını yaymışlardır. Dünya çapında internetin ulaşmış olduğu kitle ile dijital mirasın çeşitli örneklerine ulaşılabilir.[42]

Spor Mirası[değiştir | kaynağı değiştir]

UNESCO'ya ait olan Somut Olmayan Kültürel Miras listeleri dünyanın birçok kesiminden nesilden nesile aktarılan farklı spor dallarını kapsamaktadır.[43] Spor mirası, bir ülkenin veya bir toplumun sporla ilgili tarihi geçmişini ve değerlerini yansıtır.[44] Örneğin, bir ülkenin geleneksel spor etkinlikleri veya oyunları, o ülkenin kültürel ve tarihi birikimini temsil eder. Bu tür etkinlikler genellikle yüzyıllardır süregelen geleneksel sporlar, festivaller veya halk oyunları şeklinde olabilir. Bu miras, toplumun değerlerini, inançlarını, ritüellerini ve dayanışmasını yansıtarak toplumsal bir birlik ve bağ oluşturur. Spor mirası, genç nesillerin bu değerleri tanımasını ve korumasını sağlar. Eğitim, kültürel etkinlikler, müzeler, arşivler ve spor organizasyonları gibi farklı platformlar aracılığıyla spor mirası gelecek kuşaklara aktarılır. Bu şekilde, spor mirası canlı tutulur ve gelecek nesillerin sporun önemini ve değerini anlamaları sağlanır.

Örnek olarak Türkiye'den "Kırkpınar Güreş Festivali" Türk spor mirasında büyük bir önem taşımaktadır. Kırkpınar Yağlı Güreş Festivali, Türkiye'nin en köklü ve geleneksel spor etkinliklerinden biridir. Her yıl Temmuz ayının sonunda Edirne şehrinde düzenlenen bu festival, yağlı güreşin en prestijli ve önemli organizasyonlarından biridir.[45] İki insanın birbiriyle hiçbir araç ve gereç kullanmadan eşit şartlarda belli bir alan, belli kurallar ve belli bir zaman içinde gerçekleştirdiği zihinsel ve fiziksel mücadele şeklinde tanımlanan güreş, insanlık tarihinin en eski sporlarından biridir. Tarihin her döneminde ilgi gören ve geleneksel olarak uygulanan güreş, ülkemizde ata sporu olarak anılmaktadır. [46]

Sözlü Süreklilik[değiştir | kaynağı değiştir]

Somut olmayan kültürel miras, bir topluluk içinde sözlü bir şekilde aktarılır ve gelenek aktarıcıları olarak bilinen kişiler olsa bile, ICH genel olarak bir bireyin kendi beceri veya tecrübesinden daha kapsamlıdır. Newfoundland ve Labrador hükümetinin 2006 tarihli bir raporunda kendi bölgelerinin genelinde sözlü kültür ile ilgili olarak; "Bu geleneksel bilginin devamında yer alan süreçler, yaşayan mirasımızın en ilginç yönlerinden birini oluşturuyor. Topluluğun her üyesi, paylaşılan bilginin bir parçasına sahiptir. [47] Önemli bilgiler, topluluk faaliyetleri sırasında, genellikle sürece herhangi bir bilinçli dikkat gösterilmeden aktarılır." açıklaması verilmiştir.[48]

Somut Olmayan Kültürel Miras Koruma[değiştir | kaynağı değiştir]

UNESCO Sözleşmesi yayınlanmadan önce, bazı devletler somut olmayan miraslarını korumak adına belirli çabalar sarf etmiştir. [49] Japonya, 1950 tarihli Kültürel Varlıkların Korunması Yasası ile, somut olduğu kadar somut olmayan kültürü de korumak ve kültür değerine karşı teşvik etmek için yasa çıkaran ilk ülke olmuştur: Önemli Somut Olmayan Kültürel Varlıklar belirlenir ve gayri resmi olarak bilinen bu zanaat ve performans geleneklerinin "sahipleri" tanınır. Yaşayan Ulusal Hazineler olarak. [6] [50] Güney Kore ( Kore'nin Önemli Somut Olmayan Kültürel Varlıkları ), Filipinler, Ukrayna, Amerika Birleşik Devletleri, Tayland, Fransa, Romanya, Çek Cumhuriyeti ve Polonya da dahil olmak üzere diğer ülkeler o zamandan beri benzer programlar oluşturmuştur. [50]

2003 yılında UNESCO, Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesini kabul etmiştir ve, 20 Nisan 2006'da yürürlüğe koyulmuştur. Sözleşme, ülkelerin ve akademisyenlerin kendi topraklarında ICH envanterleri geliştirmelerini ve ayrıca varlıklarının devamını sağlamak için bu ICH'leri sürdüren gruplarla birlikte çalışmalarını tavsiye edip; ayrıca fonların UNESCO üyeleri arasında gönüllü olarak toplanmasını ve daha sonra tanınan ICH'nin bakımını desteklemek için dağıtılmasını sağlar. [50] UNESCO ayrıca, İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirasının Başyapıtlarının Bildirisi adlı bir liste gibi başka somut olmayan kültür programları da oluşturmuştur. Bu liste 2001'de 19 öğeyle başlamıştır ve 2003'te 28 ve 2005'te 43 öğeye çıkartılarak listelenmiştir. Orijinal liste, kısmen, anıtlar veya diğer fiziksel kültürel tezahürler üretmeyen birçok Güney Yarımküre kültürünü hariç tuttuğu için, Dünya Mirası Listesindeki dengesizliği düzeltmenin bir yolu olarak görülmüştür. [50] 2008 yılında yerini UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine almıştır.[kaynak belirtilmeli]

Son zamanlarda "Somut Olmayan Kültürel Miras" fikri, mülkiyet hakları kapsamıyla korunması ve sahip çıkılmasının yasal çerçeve aracılığıyla yapılmasının istenip istenmediği ve bu olasılıktan kaynaklanan metalaşma riskleri hakkında çok fazla tartışma gündeme gelmiştir. [51] Konu, hukuk biliminde hala açık kalmaktadır.[kaynak belirtilmeli]

Ülkelere Göre UNESCO Listeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Not : Her ülke, UNESCO listelerine kaydedilmesi gerekmeyen kendi kültürel miras listelerini tutabilir.

Sıralama Ülke Somut Olmayan Kültürel Miras Unsurlarının UNESCO tarafından yazılan sayısı [52]
1  China 43[53]
2  France 26[54]
3  Japan,  South Korea 22[55][56]
5  Spain,  Turkey 20[57][58]
6  Croatia,  Italy 18[59][60]
4  Iran 21[61]
7  Mongolia,  Azerbaijan 15[62][63]
8  Belgium,  India 14[64][65][66]
9  Vietnam 13[67]
10  Colombia,  Peru 12[68][69]
11  Indonesia,  Mexico,  United Arab Emirates,  Kazakhstan 11[70][71][72][73]
12  Morocco,  Oman,  Kyrgyzstan 10[74][75][76]
13  Brazil,  Uzbekistan,  Portugal,  Greece,  Slovakia 9[77][78][79][80][81]
14  Mali,  Algeria,  Austria,  Saudi Arabia 8[82][83][84][85]
15  Armenia,  Bolivia,  Bulgaria,  Romania,  Venezuela 7[86][87][88][89][90]
16  Syria 5[91]
17  Slovenia 4[92]

Ayrıca Bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

 

Referanslar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Intangible Cultural Heritage in Austria: Viennese Coffee House Culture
  2. ^ "UNESCO". 
  3. ^ "Definition of Intangible Heritage". 1 October 2005. 
  4. ^ "Indigenous peoples, intangible cultural heritage and participation in the United Nations", Intellectual Property, Cultural Property and Intangible Cultural Heritage, Routledge, 2017-12-06, ss. 50–66, doi:10.4324/9781315714288-3, ISBN 978-1-315-71428-8  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  5. ^ Gerold Keusch: Kulturgüterschutz in der Ära der Identitätskriege (German – Protection of cultural property in the era of identity wars). In: Truppendienst – Magazin des Österreichischen Bundesheeres, 24 October 2018.
  6. ^ a b Yang Jongsung (2003). Cultural Protection Policy in Korea: Intangible Cultural Properties and Living National Treasures. Jimoondang International. ss. 33ff. ISBN 978-1931897051. 
  7. ^ "Geleneksel Sohbet Toplantıları". aregem.ktb.gov.tr. Erişim tarihi: 2023-05-31. 
  8. ^ "Geleneksel Sohbet Toplantıları". 
  9. ^ ATLI, Sagıp (2016-01-01). "ERZİNCAN-KEMALİYE (EĞİN) SIRA GEZME SOHBET TOPLANTILARI VE "EĞİN FASIL GRUBU"". Karadeniz Arastirmalari Merkezi. 13 (51): 273–273. doi:10.12787/karam1047. ISSN 1304-6918. 
  10. ^ "UNESCO Türkiye Millî Komisyonu". www.unesco.org.tr. Erişim tarihi: 2023-05-31. 
  11. ^ "At the UNESCO feast: introduction". 
  12. ^ SILVA, A. J. M. (2016). Create Space (Ed.). Le régime UNESCO (Discours et pratiques alimentaires en Méditerranée vol. III) (Fransızca). Charleston. ISBN 978-1532997112.  r eksik |soyadı1= (yardım)
  13. ^ Aykaç, Gizem; Uzun, Mehmet Barlas; Özçeli̇kay, Gulbin (2014-04-01). "Her Yönüyle Çay "Camellia Sinensis"". Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi. 4 (1): 1–5. ISSN 1309-8004. 
  14. ^ "Çay Kültürü / Tea Culture". aregem.ktb.gov.tr. Erişim tarihi: 2023-05-16. 
  15. ^ "UNESCO Türkiye Millî Komisyonu". www.unesco.org.tr. Erişim tarihi: 2023-05-16. 
  16. ^ "Türk Kahvesi Kültürü ve Araştırmaları Derneği". web.archive.org. 2020-02-21. Erişim tarihi: 2023-05-16. 
  17. ^ "KURUKAHVECİ MEHMET EFENDİ / TÜRK KAHVESİ / TANIM VE TARİHÇE". Kurukahveci Mehmet Efendi. Erişim tarihi: 2023-05-16. 
  18. ^ "Türk Kahvesi Kültürü ve Araştırmaları Derneği". web.archive.org. 2020-02-21. Erişim tarihi: 2023-05-16. 
  19. ^ "MESİR MACUNU FESTİVALİ". Kültür Portalı. Erişim tarihi: 2023-05-29. 
  20. ^ "Şifa Şehri Manisa, Uluslararası Mesir Macunu Festivali". www.manisa.gov.tr. Erişim tarihi: 2023-05-29. 
  21. ^ "İnce Ekmek Yapma ve Paylaşma Kültürü: Lavaş, Katırma, Jupka, Yufka". aregem.ktb.gov.tr. Erişim tarihi: 2023-05-31. 
  22. ^ "İnce Ekmek Yapma ve Paylaşma Kültürü: Lavaş, Katırma, Jupka, Yufka". aregem.ktb.gov.tr. Erişim tarihi: 2023-05-31. 
  23. ^ "İnce Ekmek Yapma ve Paylaşma Kültürü: Lavaş, Katırma, Jupka, Yufka". aregem.ktb.gov.tr. Erişim tarihi: 2023-05-31. 
  24. ^ "İnce Ekmek Yapma ve Paylaşma Kültürü: Lavaş, Katırma, Jupka, Yufka". aregem.ktb.gov.tr. Erişim tarihi: 2023-05-31. 
  25. ^ "İnce Ekmek Yapma ve Paylaşma Kültürü: Lavaş, Katırma, Jupka, Yufka". aregem.ktb.gov.tr. Erişim tarihi: 2023-05-31. 
  26. ^ Dance as a form of intangible heritage
  27. ^ Lo Iacono, Valeria and Brown, David – Beyond Binarism: Exploring a Model of Living Cultural Heritage for Dance. Dance Research Journal, Vol. 34, April 2016
  28. ^ "Mevlevi Sema Töreni". aregem.ktb.gov.tr. Erişim tarihi: 2023-05-16. 
  29. ^ "MEVLEVİ SEMA TÖRENİ". Kültür Portalı. Erişim tarihi: 2023-05-16. 
  30. ^ "UNESCO - Mevlevi Sema ceremony". ich.unesco.org (İngilizce). Erişim tarihi: 2023-05-16. 
  31. ^ "UNESCO-Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri". 
  32. ^ "Alevi-Bektaşi Ritüeli Semah". aregem.ktb.gov.tr. Erişim tarihi: 2023-05-16. 
  33. ^ "Alevi-Bektaşi Ritüeli Semah". aregem.ktb.gov.tr. Erişim tarihi: 2023-05-16. 
  34. ^ "Alevi-Bektaşi Ritüeli Semah". aregem.ktb.gov.tr. Erişim tarihi: 2023-05-16. 
  35. ^ "Ebru : Türk Kağıt Süsleme Sanatı". aregem.ktb.gov.tr. Erişim tarihi: 2023-05-15. 
  36. ^ chrome-extension://gphandlahdpffmccakmbngmbjnjiiahp/https://www.researchgate.net/profile/Ibrahim-Arioglu/publication/337138111_SOMUT_OLMAYAN_KULTUREL_MIRAS_KAPSAMINDA_GELENEKSEL_EL_SANATLARI_VE_KULTUR_VE_TURIZM_BAKANLIGI/links/5dc9582b299bf1a47b2d3fd6/SOMUT-OLMAYAN-KUeLTUeREL-MIRAS-KAPSAMINDA-GELENEKSEL-EL-SANATLARI-VE-KUeLTUeR-VE-TURIZM-BAKANLIGI.pdf
  37. ^ Mahammad, Ali̇yev (2022-12-24). "SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS SERAMİK VE ÇİNİ SANATI". Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal (44). doi:10.17740/eas.soc.2022.V44-02. ISSN 2149-1348. 
  38. ^ "Hüsn-i Hat Nedir?". www.asiyansanat.com. Erişim tarihi: 2023-05-30. 
  39. ^ Yehuda Kalay; Thomas Kvan, (Ed.) (2007). New Heritage: New Media and Cultural Heritage. Routledge. ISBN 978-1-135-97770-2.  r |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  40. ^ Ann Marie Sullivan, Cultural Heritage & New Media: A Future for the Past, 15 J. MARSHALL REV. INTELL. PROP. L. 604 (2016) https://repository.jmls.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1392&context=ripl
  41. ^ Fiona Cameron; Sarah Kenderdine, (Ed.) (2007). Theorizing Digital Cultural Heritage: A Critical Discourse. MIT Press. ISBN 978-0-262-03353-4.  r eksik |soyadı1= (yardım); r |ad4= eksik |soyadı4= (yardım)
  42. ^ https://plus.google.com/+UNESCO (2019-03-28). "Concept of Digital Heritage". UNESCO (İngilizce). Erişim tarihi: 2023-05-15. 
  43. ^ "Spor Bilim". www.sporbilim.com. Erişim tarihi: 2023-05-31. 
  44. ^ "Spor Mirası Nedir? – Spor.review – Spor İnceleme". Erişim tarihi: 2023-05-31. 
  45. ^ "KIRKPINAR YAĞLI GÜREŞ FESTİVALİ". Kültür Portalı. Erişim tarihi: 2023-05-31. 
  46. ^ "KIRKPINAR YAĞLI GÜREŞ FESTİVALİ". Kültür Portalı. Erişim tarihi: 2023-05-31. 
  47. ^ Farah (March 15, 2014). "Desirability of Commodification of Intangible Cultural Heritage: The Unsatisfying Role of Intellectual Property Rights". Transnational Dispute Management. 11 (2). 
  48. ^ Creative Newfoundland and Labrador: The Blueprint for Development and Investment in Culture (PDF). St. John's, NL: Government of Newfoundland and Labrador. 2006. 
  49. ^ Deacon, Harriet (et al.) (2004). The Subtle Power of Intangible Heritage: Legal and Financial Instruments for Safeguarding Intangible Heritage (PDF). Human Sciences Research Council. s. 21. ISBN 978-0796920744. 
  50. ^ a b c d "Safeguarding Intangible Cultural Heritage in the 2003 UNESCO Convention: a critical appraisal". Museum International. 56 (1–2): 66–77. 1 May 2004. doi:10.1111/j.1350-0775.2004.00459.x.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  51. ^ Farah, Paolo Davide and Tremolada, Riccardo Conflict between Intellectual Property Rights and Human Rights: A Case Study on Intangible Cultural Heritage (December 19, 2015). Oregon Law Review, Vol. 94, No. 1, 2015
  52. ^ "Map of the Intangible Cultural Heritage". UNESCO. 
  53. ^ "China – intangible heritage". 
  54. ^ "France – intangible heritage". 
  55. ^ "Japan – intangible heritage". 
  56. ^ "Republic of Korea – intangible heritage". 
  57. ^ "Spain – intangible heritage". 
  58. ^ "Turkey – intangible heritage". 
  59. ^ "Croatia – intangible heritage". 
  60. ^ "Italy – intangible heritage". 
  61. ^ "Iran – intangible heritage". 
  62. ^ "Mongolia – intangible heritage". 
  63. ^ "Azerbaijan – intangible heritage". 
  64. ^ "Belgium – intangible heritage". 
  65. ^ "India – intangible heritage". 
  66. ^ "Italy – intangible heritage". 
  67. ^ "Viet Nam – intangible heritage". 
  68. ^ "Colombia – intangible heritage". 
  69. ^ "Peru – intangible heritage". 
  70. ^ "Indonesia – intangible heritage". 
  71. ^ "Mexico – intangible heritage". 
  72. ^ "United Arab Emirates – intangible heritage". 
  73. ^ "Kazakhstan – intangible heritage". 
  74. ^ "Morocco – intangible heritage". 
  75. ^ "Oman – intangible heritage". 
  76. ^ "Kyrgyzstan – intangible heritage". 
  77. ^ "Brazil – intangible heritage". 
  78. ^ "Uzbekistan – intangible heritage". 
  79. ^ "Portugal – intangible heritage". 
  80. ^ "Greece – intangible heritage". 
  81. ^ "Slovakia – intangible heritage". 
  82. ^ "Mali – intangible heritage". 
  83. ^ "Algeria – intangible heritage". 
  84. ^ "Austria – intangible heritage". 
  85. ^ "Saudi Arabia – intangible heritage". 
  86. ^ "Armenia – intangible heritage". 
  87. ^ "Bolivia – intangible heritage". 
  88. ^ "Bulgaria – intangible heritage". 
  89. ^ "Romania – intangible heritage". 
  90. ^ "Venezuela – intangible heritage". 
  91. ^ "Syria – intangible heritage". 
  92. ^ "Varovanje nesnovne kulturne dediščine v Sloveniji" (PDF). Ljubljana: Slovenski etnografski muzej. 2019. Erişim tarihi: 17 August 2019. 

Daha Fazla Okuma[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Petrillo Pier Luigi, Biyokültürel çeşitlilik ve Akdeniz Diyeti, FAO'da, Sürdürülebilir diyetler ve biyolojik çeşitlilik, Roma 2012
  • Petrillo Pier Luigi, Somut Olmayan Kültürel Mirasın Yasal Olarak Korunması. Karşılaştırmalı Bir Perspektif, Springer 2020

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

[[Kategori:Geleneksel bilgi]] [[Kategori:Konservasyon ve restorasyon]] [[Kategori:Kültürel antropoloji]] [[Kategori:Gelenekler]] [[Kategori:Kültürel miras]]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kullanıcı:Rrav18/Somut_olmayan_kültürel_miras&oldid=29827456" sayfasından alınmıştır