Jan Henryk Dąbrowski

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Jan Henryk Dąbrowski
Henryk Dąbrowski
Doğum2 Ağustos 1755(1755-08-02)
Pierzchow
Ölüm6 Haziran 1818 (62 yaşında)
Winna Gora
Bağlılığı Saksonya (1770-1791)
Polonya-Litvanya Birliği (1791-1794)
Cisalpin Cumhuriyeti (1796-1803)
İtalyan Cumhuriyeti
Varşova Dükalığı (1807-1816)
BranşıAsker ve politikacı
Hizmet yılları1789-1813
RütbesiGeneral
Çatışma/savaşlarıKosciuszko Ayaklanması

Polonya Lejyonları
1806 Polonya Ayaklanması

Napolyon'un Rusya seferi
ÖdülleriLégion d'honneur
Virtuti Militari Nişanı
Kraliyet Demir Taç Nişanı
Beyaz Kartal Nişanı
Aziz Vladimir Nişanı
Aziz Anna Nişanı
Sonraki işiKongre Polonyası Senatörü
İmza

Jan Henryk Dąbrowski (2 Ağustos 1755, Pierzchów'da doğdu, 6 Haziran 1818'de Winna Góra'da öldü), Polonyalı general, Mason, Kościuszko Ayaklanmasına (1794) katılan, İtalya'daki Polonya Lejyonlarının kurucusu, 1806 Polonya Ayaklanması'nın başlatıcısı, 1813'te Polonya ordusunun başkomutanı, 1815'te senatör, Kongre Polonyası voyvodası, 1815'te Kongre Krallığı Ordusunun süvari generaliydi.

Gençlik[değiştir | kaynağı değiştir]

Albay Jan Michał Dąbrowski ve Zofia Maria Dąbrowska'nın oğlu olarak dünyaya geldi. Gdańsk'ın ele geçirilmesinden (1734) sonra babası Sakson ordusuna alındı.[1] Annesi (10 Ocak 1724'te Wiatowice'de, Küçük Polonya'daki Gdów komününde doğdu), Kurlandiya kökenli bir aileden gelen Kraliyet At Muhafızları'nın generali Chrystian Lucjan von Lettow'un ve tamamen Polonize edilmiş olan Ludwika von Lettow'un kızıydı. Ebeveynler Sierosławice'de buluştu, düğün 1749'da gerçekleşti. Jan Henryk'in kız kardeşleri Sierosławice'de doğdu: Ludwika Krystyna (1752 doğumlu) ve Aleksandra Józefa (1754 doğumlu).[2]

Jan Henryk Dąbrowski, çocukluğunu Pierzchów, Sierosławice, Kuchary ve Palichów'da geçirdi. Babasının bir kraliyet çiftliği kiraladığı Varşova yakınlarındaki Osiek'te yaşıyordu. Anacak annesi Zofia Maria Dąbrowska, 6 Ocak 1757'de burada öldü ve Osiek yakınlarındaki Kalvinist mezarlığına gömüldü.[3]

Jan Henryk, 1766'da Polonya'dan ayrıldı. Hoyerswerda'daki babasının evine yerleşti ve Saksonya'daki Kamenz'deki kolejde eğitimine başladı. Hizmetine 1771'de Sakson ordusunda bir öğrenci olarak başladı. 1773'te bir süvari alayında ikinci teğmen oldu ve 1777'de muhafızlara katıldı.[4] 1779'da sözde "patates savaşı" nda büyük bir başarı elde edemeyen bir savaş yürüttü. Bu savaş büyük muharebeleri içermiyordu, çünkü silahlı çatışmaya girmeden düşmanı kuşatmak ve depolardan ayırmak için yapılan bir manevra savaşıydı. Yurtdışında kaldığı on sekiz yıl boyunca, büyük ölçüde Alman kültürünü benimsedi (diğerlerinin yanı sıra, Alman edebiyatını seviyordu), Lehçe'yi çok az konuşuyordu, ancak her iki kız kardeş de ona ana dilini hatırlatmasına yardımcı oluyordu.[5]

1779'da Dąbrowski'nin babası öldü. Vasiyet açıldıktan sonra mirasın yaklaşık 60.000 olduğu ortaya çıktı. Ancak mülkün çoğu tahsil edilmesi zordu çünkü babasının yüklü miktarda borcu vardı. Bunun sonucunda Dąbrowski memleketi Pierzchowice'yi kaybetti, geriye sadece annesinin alyansı, babasının kılıcı ve bir çift at kaldı. 1780'den itibaren teğmen olarak Dresden'deki Muhafız alayında görev yaptı. Bu arada, Dąbrowski çevresindeki Polonyalıların sayısı azalıyordu.[6] Polonya-Sakson birliği bozulduktan sonra, Polonyalılar Sakson ordusunun saflarını toplu halde terk etti, bu nedenle Dąbrowski doğal olarak Almanca konuşulan ortama karıştı.[4]

Bu dönemde Dąbrowski, orta düzey bir komutan olarak hizmet veriyordu. 1786 yazında Prusya ordusunun Wrocław'daki manevralarına ve 1788'de Rus ordusunun manevralarına (Kral II. Frederick'in rızasıyla) katıldı.

1792'de, Polonya'nın tekrardan parçalanmaya başlamasıyla Dąbrowski, Yüzbaşı Michał Sokolnicki'nin ikna etmesiyle Polonya ordusuna katıldı. 28 Haziran'da Polonya Ordusu'na yarbay olarak kabul edildi, 14 Temmuz 1792'de hızla tuğgeneral yardımcılığına terfi etti.[7] Kraliyet rezervine atanan 1. Ulusal Süvari Tugayı'nda görev yaptı. 1792'de çatışmada aktif rol. Henüz ilişkilere aşina olmadığı için Targowicka Konfederasyonu'na bağlılık yemini etti. Şubat 1793'te Gniezno'daki işgalci Prusya ordusuna direndi.[8]

Kościuszko Ayaklanması sırasında, Varşova'nın savunması (özellikle 28 Ağustos'ta Marymont ve Powązki'de) ve korgeneral rütbesine terfi ettiği Wielkopolska seferiyle ünlendi. Bu sefer 3.000 kişilik birliklerle başlatıldı. 13 Eylül'de Kamion yakınlarındaki Prusya kordonunu ve 16 top, ardından Dąbrowski, Słupca'da 4.000 kişiyle birleştiği Wielkopolska'ya yürüdü. isyancılar.[9]

Bu sefer 3.000 kişilik birliklerle başlatıldı. Dąbrowski, 13 Eylül'de Kamion yakınlarındaki Prusya kordonunu yardıktan sonra Słupca'da 16 topa sahip 4.000 kişilik Leh ordusuyla Wielkopolska'ya yürüdü.

Ardından Gniezno ve Bydgoszcz'u işgal etti ve çok sayıda sahte saldırma eylemleri sayesinde Poznań, Toruń ve Gdańsk'ta paniğe neden oldu. Maciejowice'deki yenilginin ardından Büyük Polonya'dan çekildi. 18 Kasım 1794'te Radoszyce yakınlarında Ruslar tarafından yakalandı ve (Kościuszko ile birlikte) gelecekte Rusya ve müttefikleriyle savaşmaktan vazgeçmeye zorlandı.[10]

Polonya Lejyonları[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayaklanmanın bastırılmasından sonra, Prusya ve Rus ordularında hizmet teklifini kabul etmedi ve Polonya'yı yeniden inşa etmenin yollarını aramak için önce Berlin'e geldi ve burada II. Friedrich Wilhelm tarafından kabul edildi. Daha sonrasında 30 Eylül 1796'da Saksonya'dan Paris'e vardı.[11] Dąbrowski hemen, uzun süredir arkadaş olduğu ve Fransız ordusunun yanında Polonya lejyonlarının örgütlenmesi için Direktuvar ile müzakere eden Józef Wybicki'nin yanına gitti. 10 Ekim'de general, Fransız bakanlardan (Delacroix ve Pétiet) Ren ve İtalya orduları gibi Polonya Lejyonunun oluşturulmasını ve oluşturulan lejyonun ordu kurmay kadrosuna ise Almanya üzerinden yaptığı yolculuk sırasında tanıştığı General Kléber'in atanmasını isteyen bir muhtıra gönderdi.[12]

Kasım ayı ortasında Dąbrowski, Wojczyński, Eliasz Tremon ve oğlu Jan Michał Henryk ile İtalyan Ordusu komutanı General Napolyon Bonapart'ın karargahının bulunduğu Milano'ya gitti. Dąbrowski ile Napolyon arasındaki toplantı 4 Aralık'ta gerçekleşti. Ancak toplantı Dąbrowski için büyük hayal kırıklığıydı. Napolyon, muhtemelen Dąbrowski'yi bir kralcı olarak gören yaveri Sułkowski'nin yönlendirmesiyle, savaş esirleri-Polonyalılardan oluşturulacak lejyonda Polonyalı generallere subay rütbeleri teklif edildi.[13] Kriz, Antoni Amilkar Kosiński'nin Napolyon'un orduda zaten bazı bağlantıları olan ve Napolyon'un çok güvendiği Louis-Alexandre Berthier ile araya girmesi sayesinde önlendi. 9 Ocak 1797'de Dąbrowski, Lombard Cumhuriyeti hükûmeti ve Napolyon ile İtalya'da Polonya Lejyonlarının kurulması konusunda anlaşma imzaladı. Üniformalar ve peçler Lehçe oluşturuldu, komuta dili ve askeri rütbeler de Lehçe idi. Üniformada ayrıca İtalyanca yazıt "Gli uomini liberi sono fratelli" (Özgür insanlar kardeştir) yazısı ve Fransız Devrimi'ne atıfta bulunarak, Cumhuriyet'in ittifakını ve korumasını simgeleyen üç rengi de bulunuyordu.[14] Dąbrowski, gönüllülere Lombard vatandaşlığı ve özgür ve güvenli olduğunda Polonya'ya dönmeyi garanti etti. Bundan etkilenen Józef Wybicki, günümüzde de Polonya'nın millî marşı olan Mazurek Dąbrowskiego'yu yazdı.[15]

Mayıs 1797'de Lejyon saflarına yaklaşık 7.000 kişi katıldı. Katılanlar arasında sürgünde yaşayan Polonyalılarda olsa da çoğunlukla Leh esirler ve Avusturya ordusundan kaçan (6.000) askerlerden oluşuyordu. Her biri 3 taburdan oluşan iki lejyon oluşturuldu. Her tabur, (8 füze, 1 el bombası, 1 tüfek şirketi - 123 asker) dahil olmak üzere 10 birlikten oluşuyordu.[16] Birinci lejyonun komutanı General Józef Wielhorski, ikincisi ise General Franciszek Rymkiewicz'di. Dąbrowski, Lejyonlarda Fransızları örnek alan modern bir komuta sistemi getirdi, fiziksel cezayı kaldırdı, soylu olmayan askerlere terfi imkanı verdi, onlara okuma yazma öğrenmelerini ve Polonya tarihi bilgilerini derinleştirmelerini emretti.

Lejyonlar başlangıçta Napolyon'un yanında Rimini, Verona ve Garda Gölü'nde savaştı. Avusturya ile barıştıktan sonra Cisalpin Cumhuriyeti'nin Yardımcı Kolordusunu oluşturdular. Lejyonerlerin bir kısmı, Fransa'nın papalık yönetimini devirmek amacıyla yolladığı orduya katılarak Roma'ya yürüdüler. Kasım 1798'de Roma Cumhuriyeti'nin savunmasına katıldılar.[15] Karol Kniaziewicz komutasındaki lejyoner birlikleri, Civita Castellana'daki Fransız zaferine katkıda bulundu. Ardından, Napoli Krallığı'na karşı muzaffer Cumhuriyetçi taarruza katıldılar. Daha sonra güney İtalya'da kurulan Napoli Cumhuriyeti'nde Fransız karşıtı bir köylü ayaklanmasını bastırdılar. Son olarak burada Vistula Mızraklı Süvarileri olarak bilinen bir süvari alayı kuruldu.

O sırada Fransızlar, 1799'da Zürih (İsviçre), Castricum (Hollanda) ve 1800'de Marengo (İtalya) ve Hohenlinden (Bavyera) dahil olmak üzere birçok cephede koalisyon güçlerine karşı art arda zaferler kazandı.[17] İngiltere, Fransız karşıtı koalisyondan çekildi ve Avusturya, 1801'de Lunéville'de Fransa ile barış yaptı, ancak savaşın sona ermesi Polonya sorununa olumlu bir çözüm getirmedi. Bu, Lejyonlarda ayrışmaya, şüphelere neden oldu, Fransa'nın politikasına yönelik açık eleştiriler vardı. Askerlerin bir kısmı istifa etti.[18] Napolyon için elverişsiz olmaya başlayan lejyonlar, Afrikalı-Amerikalı kölelerin Fransız karşıtı ayaklanmasını bastırmak için Santo Domingo adasına (şimdi Haiti) gönderildi. Yerliler tarafından öldürülmeden önce lejyonların önemli bir kısmı tropikal hastalıklardan öldü. Bir kısmı ise Haiti Devriminin meşru olduğunu düşünerek ya devrimcilere katıldı ya da Amerika'ya yerleşti. Bu nedenle yalnızca birkaç yüz lejyoner Avrupa'ya dönebildi.[19]

İtalya'da eski lejyonerlerin piyadelerinin yalnızca yarım tugayı kaldı. 1803'te Polonyalı lejyonerler paralı asker olarak Puglia'da İngilizlere karşı savaştı ve 1805'te Napolyon'un ordusunun İtalya'da Castelfranco'da zafer kazanmasına katkıda bulundular. Daha sonra 1806'da Calabria'da (güney İtalya) İngiliz kuvvetlerinin seferiyle savaşlara katıldılar.

Polonya Lejyonlarında toplam yaklaşık 35.000 kişi savaştı ve 35.000 kişiden 20.000'i öldü. 1802'den itibaren Dąbrowski İtalyan hizmetinde kaldı. Orada Masonluğa katıldı ve 29. dereceye kadar yükseldi.[20]

1803'te Dąbrowski, İtalyan süvarilerinin genel müfettişliğine atandı.

Varşova Dükalığı[değiştir | kaynağı değiştir]

7 Kasım 1806'da, Jena-Auerstedt Muharebesinin ardından Fransız ordusunun Prusya tarafından ilhak edilen topraklara girmesinden sonra, Dąbrowski, Poznań'da Wybicki ile birlikte barış ve yetkililere itaat çağrısı yapan bir bildiri yayınladı. Ancak ana editör Wybicki'ydi, çünkü Dąbrowski'nin Lehçeye hakimiyeti zayıftı.[21] Dąbrowski ve Wybicki, Napolyon'un vekaletnamesi olmadan Prusya'nın yetkilerini devralan bir komisyon kurdular. Bu nedenle kurulan komisyon yasa dışıydı. İmparator için askerî güç en önemlisiydi ve bu nedenle, 14 Kasım'da Dąbrowski, kurduğu komisyonu meşrulaştırabilmek için Napolyon'a zorunlu askerlik yoluyla Poznań bölgesinden 8.700 asker ve 1.800 at verebileceğini bildirdiği bir rapor gönderdi. Ayrıca bu kuvvete ek olarak kurtarılan Polonya topraklarından 35.000 piyade ve 10.200 süvari oluşturulabilirdi. General Jan Henryk Dąbrowski, 3 Aralık 1806'da Poznań'daki Karargahtan Polonya Ordusu'nu (gelecekteki Varşova Dükalığı Ordusu'nun çekirdeği) kuran ünlü emri yayınladı. Başlangıçta, Varşova Dükalığı'nın üç Lejyonu vardı; Poznań Lejyonu, Kaliska Lejyonu ve Varşova Lejyonu. 1806'da General Dąbrowski, Napolyon'dan İtalya'da bulunan 3.000 kişilik Polonya Lejyonunu Varşova Dükalığı Ordusu için eğitmesi için Polonya'ya göndermesini talep etti. Ancak II. Stanisław August Poniatowski, lejyonerlerin orduyu ele geçireceğinden korktuğu için onların gelişini engelledi. Bu nedenle İtalya'da bulunan Polonya Lejyonları, Varşova Dükalığı'nın genç Ordusunun bel kemiği olmak yerine, Silezya'da Fransız maaşıyla Polonya-İtalyan Lejyonunu kurmaya mahkum kaldılar.[22] General Józef Grabiński, Lejyon'un komutanı oldu. Napolyon'un 6 Nisan 1807 tarihli kararnamesi ile oluşturulan Polonya-İtalyan Lejyonu; Wrocław, Brzeg, Nysa, Prudnik ve Korfantów'da oluşturulmaya başlandı.

İmparator 27 Kasım akşamı Poznań'a geldi ve ertesi gün törenle karşılandı. Napolyon, savaşın bütün tehlikeleriyle birlikte devam ettiğini belirtilerek Fransız ordusu için erzak ve güçlü bir Polonya ordusunun kurulmasını talep etti. 29 Kasım'da Joachim Murat'ın Varşova'ya girdiği haberi geldi. Dąbrowski, 6 Aralık'ta "Fransız İmparatorunun yetkisi altında Polonya ülkesinde bir yetkili ve Polonya ordusunun genel organizatörü" olarak başkente geldi.[23]

Pomeranya harekâtı sırasında Jan Henryk Dąbrowski, Grudziądz yakınlarında, Tczew (23 Şubat 1807'de saldırı sırasında bacağından yaralandı) ve Friedland'da (tekrar aynı bacağından yaralandı) savaştı.[24]

Czartoryski ailesi, kendileri yüzünden Polonya'yı terk eden lejyonerlerin misillemesinden korkuyordu.[1] Polonya iki kampa bölünmüştü; General Dąbrowski'nin liderlik ettiği bağımsızlık yanlısı kamp ve Czartoryski'nin liderlik ettiği önceden Rusya'ya itaat etmiş aristokratik kamp. Dąbrowski, Napolyon'un aristokrasiyi kendine çekmek istediğinin farkında değildi ve aristokrasi, Murat'ın güvenini ve dostluğunu da kazanan Prens Józef Poniatowski'den yanaydı.[25] Hayal kırıklığına uğrayan Dąbrowski, siyasi sahneden çekildi, yaralıları tedavi etti, aile ve mülkiyet meseleleriyle ilgilendi ve yeniden evlendi (5 Kasım 1807).

6 Mart 1808'de Komutan Haçı Virtuti Militari Nişanı ile ödüllendirildi. 1809 Savaşına katıldı ve Radzymin, Łęczyca, Biała ve Rawa Mazowiecka'da Avusturyalıları mağlup etti.

1812'de, kendisini Mogilev ve Borysów'da kanıtlayan Polonya Beşinci Kolordusu'nun üç tümeninden birine komuta etti. 26 Kasım'da Berezina Muharebesi'nde (Berezina üzerindeki iki köprüden birinin savunması sırasında) ciddi şekilde yaralandı.[26] 1813'te Teltaw, Großbeeren, Juterbogk ve Leipzig Muharebesi'nde savaştı. Prens Józef Poniatowski'nin ölümünden sonra, Napolyon'un yanında kalan yalnızca beş bin Polonyalı askerle Varşova Dükalığı Ordusunun başkomutanı oldu.[26]

Kongre Polonyası[değiştir | kaynağı değiştir]

1815'te Napolyon'un düşüşünden sonra Varşova'ya döndü ve süvari generali olarak yeni oluşturulan Kongre Krallığı Ordusunu organize etmek olan Askeri Teşkilat Komitesi'nin başkanı oldu. Çar I. Aleksandr'ın kendisine teklif ettiği Polonya Krallığı valiliğini üstlenmeyi reddetti ve 24 Kasım 1815'te emekli oldu. Halkla ilişkilerden uzaklaştı ve Poznań Büyük Dükalığı'ndaki Winna Góra'daki mülküne yerleşti ve burada 6 Haziran 1818'de bacağındaki eski bir yaranın kangreni ile birlikte zatürreden öldü.[27]

Yerel kiliseye gömüldü ve 1863'ten itibaren yan şapeldeki bir lahitte yatıyor. Kalbinin bulunduğu vazo başlangıçta Winna Góra'daki sarayda tutuldu. Ancak daha sonra bu vazo; Kraków'da ve Poznań Belediye Binasında bulundurulduktan sonra 1997'den itibaren Aziz Adalbert Kilisesinde bulundurulmaya başlandı.[20]

Miras[değiştir | kaynağı değiştir]

General Dąbrowski, çağdaşları tarafından genellikle hafife alındı Ona "Alman" deniyordu; ancak, daha yakın tarih yazımında, Polonya ordusunu canlandıran enerji ve özveri dolu ve büyük bir komuta ve organizasyon yeteneğine sahip olağanüstü bir general olarak daha olumlu bir değerlendirme aldı.[28] Dąbrowski ayrıca zengin bir silah koleksiyonu, vatanseverlik hatıraları ve bir kütüphane topladığı Zafer Tapınağı'nı da yarattı. Vasiyetinde onları Varşova'daki Bilim Dostları Derneği'ne miras bıraktı. Kasım Ayaklanması'ndan sonra Rus işgalci koleksiyonlara el koydu ve onları Sankt-Peterburg'a götürdü. Bazıları, 1919-1921 Sovyet-Polonya Savaşındaki zaferden sonra Riga Antlaşması kapsamında geri alındı. Şu anda Varşova'daki Polonya Ordusu Müzesi'ndeler.[29] Adam Mickiewicz tarafından ulusal destan Pan Tadeusz'da 1812'de Litvanya'daki Polonyalıları Rus işgalinden kurtaran kişi olarak ölümsüzleştirildi. Hem bir asker hem de bir şair olan Józef Wybicki, "İtalya'daki Polonya Lejyonlarının Şarkısı" yazdı ve bu marş, Polonya bağımsızlığını kazandıktan sonra Polonya'nın millî marşı oldu.[30]

İki kez evlendi: Gustaw von Rackel ve Barbara Chłapowska.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b "Zeitgenossen ein biographisches Magazin für d. Geschichte unserer Zeit". Brockhaus. 10 Mayıs 1830 – Internet Archive vasıtasıyla. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2023. 
  3. ^ Rezler, Marek (10 Mayıs 1982). "Jan Henryk Dąbrowski, 1755-1818". Krajowa Agencja Wydawnicza. 4 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi – Google Books vasıtasıyla. 
  4. ^ a b Sokol, Stanley S.; Kissane, Sharon F. Mrotek; Abramowicz, Alfred L. (10 Mayıs 1992). "The Polish biographical dictionary : profiles of nearly 900 Poles who have made lasting contributions to world civilization". Wauconda, Ill. : Bolchazy-Carducci Publishers. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi – Internet Archive vasıtasıyla. 
  5. ^ "Wayback Machine". web.archive.org. 20 Ekim 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2023. 
  7. ^ Dobiecki, Wojciech (10 Mayıs 1862). "Wspomnienia wojskowe Wojciecha Dobieckiego" – Google Books vasıtasıyla. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2023. 
  9. ^ "Wayback Machine". web.archive.org. 20 Ekim 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2023. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2023. 
  12. ^ Leggiere, Michael V. (10 Mayıs 2002). "Napoleon and Berlin: The Franco-Prussian War in North Germany, 1813". University of Oklahoma Press. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi – Google Books vasıtasıyla. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2023. 
  14. ^ Pepłowski-Schnür, Stanisław (1859-1900) (10 Mayıs 1900). "Wódz Legionistów. Opowiadanie dziejowe z lat 1790-1818". Z drukarni "Słowa Polskiego". 5 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2023 – www.sbc.org.pl vasıtasıyla. 
  15. ^ a b "Blundering to glory". Rowman & Littlefield. 10 Mayıs 2006. 19 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi – Internet Archive vasıtasıyla. 
  16. ^ Chodźko, Léonard (10 Mayıs 1829). "Histoire des légions polonaises en Italie, sous le commandement du général Dombrowski". J. Barbezat. 10 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2023 – Google Books vasıtasıyla. 
  17. ^ Lerski, Jerzy Jan (10 Mayıs 1996). "Historical Dictionary of Poland, 966-1945". Greenwood Publishing Group. 22 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi – Google Books vasıtasıyla. 
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2023. 
  19. ^ Rüegg, Walter (10 Mayıs 1993). "Geschichte der Universität in Europa". C.H.Beck – Google Books vasıtasıyla. 
  20. ^ a b "The History of Poland: From the Earliest Period to the Present Time". J. & J. Harper. 10 Mayıs 1832. 11 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi – Internet Archive vasıtasıyla. 
  21. ^ "Biographie des hommes vivants, ou histoire, par ordre alphabéthique, de la vie publique de tous les hommes qui se sont fait remarquer par leurs action oui leurs écrits: ouvrage ..." 10 Mayıs 1817 – Google Books vasıtasıyla. 
  22. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2023. 
  23. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2023. 
  24. ^ Capefigue, Baptiste-Honoré-Raymond (10 Mayıs 1842). "L'Europe pendant le consulat et l'empire de Napoléon". Wouters, Raspoet et Company – Google Books vasıtasıyla. 
  25. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2023. 
  26. ^ a b "ConversationsLexikon der neuesten Zeit und Literatur". F. A. Brockhaus. 10 Mayıs 1832 – Internet Archive vasıtasıyla. 
  27. ^ Bronikowski, Alexander August Ferdinand von Oppeln- (10 Mayıs 1827). "Die Geschichte Polens". Dresden : P. G. Hilschersche – Internet Archive vasıtasıyla. 
  28. ^ Lerski, Jerzy Jan (10 Mayıs 1996). "Historical Dictionary of Poland, 966-1945". Greenwood Publishing Group. 22 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi – Google Books vasıtasıyla. 
  29. ^ "Allgemeines deutsches Conversations-Lexicon für die Gebildeten eines jeden Standes: mit den gleichbedeutenden Benennungen der Artikel in der lateinischen, französischen, englischen und italienischen Sprache, nebst der deutschen Aussprache der Fremdwörter, in 10 Bänden. Cl - Ezz". Reichenbach. 10 Mayıs 1840 – Google Books vasıtasıyla. 
  30. ^ Kołaczkowski, Klemens (10 Mayıs 1901). "Henryk Da̧browski twórca legionów polskich we Włoszech, 1755-1818: wspomnienie historyczne". Spółka Wydawnicza Polska – Google Books vasıtasıyla. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Henryk_Dąbrowski&oldid=32471721" sayfasından alınmıştır