İrini Papas

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Irene papas sayfasından yönlendirildi)
İrini Papas
Papas (1956)
Doğumİrini Lelekou
3 Eylül 1929(1929-09-03)
Korint, Yunanistan Cumhuriyeti
Ölüm14 Eylül 2022 (93 yaşında)
Yunanistan Korint, Yunanistan
MilliyetYunan
Diğer ad(lar)ıIrène Papas, Eirini Pappa, Eiréne Pappá, Iríni Pappá
MeslekOyuncu
Etkin yıllar1948-2003
EvlilikAlkis Papas (1943–1947)

İrini Papas (Yunan: Ειρήνη Παππά; 3 Eylül 1926, Korint - 14 Eylül 2022[1][2][3][4][5]), Yunan sinema ve tiyatro oyuncusu. Elli yıllık sanat yaşantısı boyunca yetmiş kadar filmde rol aldı. Ödüllü sanatçı bir ara ilahi türünde klasik şarkılar söyleyip plaklar da doldurdu. Küçük yaşında tiyatroyla başladığı kariyeri Elia Kazan'ın onu keşfetmesiyle uluslararası alana taşındı. Sinema'da 1950'li ve 1990'lı yıllar arasında aktif olarak çalışmıştır.

Yaşam öyküsü[değiştir | kaynağı değiştir]

Papas, Yunanistan'ın Korent (Korint) şehri yakınındaki Chiliomodi köyünde Irini Lelekou (Ειρήνη Λελέκου) olarak 3 Eylül 1926'da doğdu. Annesi Eleni bir öğretmendi ve babası Stavros, klasik tiyatro dersleri verirdi. Atina'daki Kraliyet Tiyatro Sanatı Okulu'nda dans ve şarkı dersleri aldı.[6] Doğduğu yıllarda Yunanistan'ın Anadolu'da Türklere yenildiği ve "Küçük Asya Felâketi" adını verdikleri savaş bitmiş, krallık devrilmiş ve 1924'te İkinci Yunanistan Cumhuriyeti ilan edilmişti. Böyle bir ortamda dünyaya gelen Irene'e doğumunda verilen ad Irini Lelekou (Ειρήνη Λελέκου) idi. 12 yaşındayken tiyatro okuluna kaydedilen Irene, profesyonel kariyerinin ilk yıllarında şarkıcı dansöz ve radyo ses sanatçısı olarak çalıştı. Sahne eğitimini Atina'da Antik Yunan tiyatrosu üzerine devam ettiren Irene, aralarında Medea ve Electra'nın da bulunduğu belli başlı tüm klasik rollerde oynadı. Bununla da yetinmeyerek 1950'lerin sonunda çağdaş Yunan tiyatro eserlerinde de rol aldı.

Yunanistan'da çektiği birkaç sinema filminden sonra başta İtalyan ve Fransız filmleri olmak üzere uluslararası filmlerde de rol almaya başladı. Rum asıllı Amerikalı ünlü yönetmen Elia Kazan'la tanışması ona dünya sinemalarının kapılarını açtı Fakat asıl uluslararası ününü 1961 yılında, J. Lee Thompson'ın yönettiği üstün yapım Navaron'un Topları (The Guns of Navarone) filmindeki gözüpek direnişçi Maria Pappadimos rolü ile kazandı. Tiyatroda oynadığı Electra ve Antigone gibi rolleri sinemada da tekrarladı. 1964 yılında Dul Kadın 'ı canlandırdığı Zorba filminde Anthony Quinn ve Alan Bates'le başrolleri paylaştı. 1969'da ise Costa-Gavras'ın efsanevi filmi Ölümsüz'de (Z) vekil'in (Yves Montand) karısı Helene'i oynadı.

Sonra The Trojan Women (1971) ve Ifigeneia (1977) filmlerinde tekrar Yunan Trajedyası'na dönüş yaptı. Arap asıllı Amerikalı yönetmen Moustapha Akkad'ın iki filminde rol aldı. Bunlardan ilki İslamiyet'in yayılışını anlatan 1976 tarihli Çağrı - İslamiyetin Doğuşu (The Message), diğeri de Libya'da İtalyan işgaline karşı direnişin öyküsünü anlatan 1981 tarihli Çöl Aslanı Ömer Muhtar (Lion of the Desert) filmiydi.

Plakları[değiştir | kaynağı değiştir]

ABD televizyonlarında konusunu İncil'den alan "Moses the Lawgiver" (1976) ve "Jacob" (1994) gibi dini yapımlarda rol aldığı gibi dini konulu ilahi plakları da doldurmuştur. Bunlardan en bilineni Vangelis'le birlikte yaptıkları 1979 tarihli "Odes" (Polydor CD 833 864-2) ve "Rhapsodies" (Polydor CD 829 413-2). albümleridir. Ortodokslar arasında çok popüler olmuş geleneksel şarkı ve ilahilerden oluşan bu plaklar Paskalya bayramlarının vazgeçilmezleri arasındadır. Oysa aynı Irene Papas 1970 yılında Yunan rock grubu Aphrodite's Child'ın 666 albümüne vokalist olarak katkıda bulunmuştu. Bu albümde yer alan "∞" (sonsuzluk) adlı parçada sürekli olarak tekrarladığı bir sözcük çok müstehcen bulunmuş ve Polydor plak şirketi plağı iki yıl kadar piyasaya verememişti. 1972'de plak piyasaya çıkınca hem hükûmet hem de dini çevrelerden yoğun tepkiler almıştı.[7]

Siyasi tutumu[değiştir | kaynağı değiştir]

Hayatı boyunca özgürlüklerden yana olan Papas 1967'de "Dördüncü Reich"a, yani Yunanistan'ın o dönemdeki askeri hükümetine karşı "kültürel boykot" çağrısında bulundu. Rejime karşı muhalefeti, 1967'de Yunanistan'da askeri cunta iktidara geldiğinde onu ve şarkılarını söylediği Mikis Theodorakis gibi diğer sanatçıları sürgüne gönderdi; İtalya ve New York'ta geçici sürgün hayatı yaşadı. 1974'te cunta düştüğünde Yunanistan'a döndü, hem Atina'da hem de ailesinin Chiliomodi'deki köy evinde zaman geçirdi ve Roma'da çalışmaya devam etti.

Özel hayatı ve ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

1947'de film yönetmeni Alkis Papas ile evlendi fakat 1951'de boşandılar.[8] 1954'te aktör Marlon Brando ile tanıştı ve uzun ve "gizli bir aşk ilişkisi" oldu.[9] 1957'de yapımcı Jose Kohn ile evlendi; bu evlilik daha sonra iptal edildi. 2003 yılında Anna-Marie Vakfı'nın yönetim kurulunda görev yaptı.[10] 2018 yılında, beş yıldır Alzheimer hastası olduğu açıklandı.[11] 14 Eylül 2022'de doğum yeri Korint, Yunanistan'da Alzheimer hastalığı nedeniyle 93 yaşında öldü.

Filmografisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Πέθανε η σπουδαία ηθοποιός Ειρήνη Παπά" [The great actress Irene Papas has died]. ieidiseis.gr (Yunanca). 14 Eylül 2022. 14 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  2. ^ "Greek Actress Irene Papas Dies at 96". greekreporter.com. 14 Eylül 2022. 14 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  3. ^ Tsolka, Alexandra (15 Şubat 2018). "Ειρήνη Παππά: Η γυναίκα – Ελλάδα" [Irini Pappas: The woman - Greece] (Yunanca). Mononews.gr. 4 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2020. Είναι 3 Σεπτεμβρίου 1926. (It is 3 September 1926) 
  4. ^ "Ειρήνη Παππά (Irene Pappas)". FinosFilm. 16 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2020. Γεννήθηκε: 03 Σεπτεμβρίου 1926 ("Born: 3 September 1926") 
  5. ^ "Ειρήνη Παππά – Αυτή είναι η τελευταία Ελληνίδα θεά! (Irini Pappas - This is the last Greek goddess!)" (Yunanca). Mikrofwno.gr. 3 Eylül 2018. 18 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2020. "γεννήθηκε στο Χιλιομόδι Κορινθίας στις 3 Σεπτεμβρίου 1926" ("born at Chiliomodi, Corinth on 3 September 1926") 
  6. ^ "PAPAS, Irene, nata Lelekou". Treccani (Enciclopedia Italiana). 1994. 26 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2017. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2008. 
  8. ^ "Irene Papas Biography". Film Reference. 15 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2018. 
  9. ^ Williams, Steven (7 Temmuz 2004). "Irene Papas Comes Forward About A Love Affair With The Late Marlon Brando". Contact Music. 3 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2018. 
  10. ^ "Press Conference on the developments regarding the 'Anna-Maria' Foundation" 8 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., greekroyalfamily.org, 28 August 2003.
  11. ^ "Irene Pappa: Her niece reveals all the truth about her state of health". Altsantiri. 9 Temmuz 2018. 7 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2018. 
  12. ^ a b c d e Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Lancia Melelli 2005 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  13. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Kemp 2000 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  14. ^ a b c d e f g Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Enc isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  15. ^ a b Anklewicz, Larry (2000). Guide to Jewish Films on Video. KTAV Publishing. s. 2002. ISBN 978-0-88125-605-5. 
  16. ^ Maltin, Leonard (2 Eylül 2014). Leonard Maltin's 2015 Movie Guide. Penguin Publishing Group. s. 2300. ISBN 978-0-698-18361-2. 
  17. ^ The Film Journal, Volume 92, Issues 1-6. Pubsun Corporation. 1989. s. 6. 
  18. ^ Sloan, Jane (2007). Reel Women, An International Directory of Contemporary Feature Films about Women. Scarecrow Press. s. 138. ISBN 978-1-4616-7082-7. 
  19. ^ Maltin, Leonard (2014). Leonard Maltin's 2015 Movie Guide. Penguin. s. 1058. ISBN 978-0-698-18361-2. 
  20. ^ Benson, Sheila. "Movie Review , Stuck on an 'Island' With Thin Script". Los Angeles Times. 1 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2020. The island's permanent resident is Greek-born painter Marquise (Irene Papas), fierce, opinionated, life-embracing--the quintessential Papas character. 
  21. ^ "A Talking Picture". Variety. 4 Eylül 2003. 31 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2018. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İrini_Papas&oldid=32247598" sayfasından alınmıştır