İçeriğe atla

I. Magnus (İsveç kralı)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Başlığın diğer anlamları için I. Magnus sayfasına bakınız.
I. Magnus (İsveç kralı)
Götaland veya muhtemelen İsveç Kralı
Hüküm süresi1120ler – y. 1132
Önce gelenGenç Inge
Sonra gelenYaşlı Sverker
Ortak-Danimarka Kralı
Hüküm süresi15 Nisan 1134 – 4 Haziran 1134
Taç giymesi15 Nisan 1134
Kıdemli kralNiels
Doğumy. 1106
Ölüm4 Haziran 1134 (27-28 yaşlarında)
Fotevik Körfezi yakınları, Skåne
Eş(ler)iRyksa Bolesławówna
Çocuk(lar)ıV. Knud
Niels
Tam adı
İsveççe: Magnus Nilsson
HanedanEstridsen Hanedanı
BabasıNiels
AnnesiMargaret Fredkulla

Güçlü Magnus (İsveççe: Magnus Nilsson; Danca: Magnus Nielsen[1]) (yaklaşık 1106 – 4 Haziran 1134, Fotevik Muharebesi) 1120'lerden y. 1132'ye kadar Götaland ve güney İsveç'te hüküm sürmüş Danimarka düküdür. İsveçliler tarafından kral seçilip seçilmediği tartışmalıdır, ancak yine de bazen modern İsveç hükümdarları listesinde I. Magnus olarak bulunur.[2][3] Snorri Sturluson ona Güçlü Magnus lakabını verir.

Ayrıca 15 Nisan 1134'ten[4] ölümüne kadar kısa süreliğine Danimarka'nın ortak kralıydı.

Gençliği ve görünüm

[değiştir | kaynağı değiştir]

Magnus, Danimarka Kralı I. Niels ile İsveç Kralı Yaşlı Inge'nin ikinci veya en büyük kızı Margaret Fredkulla'nın oğludur. Ağabeyi Inge bir binicilik kazasında ölmüş ve Magnus, Niels'in tek varisi olarak kalmıştır.[5] Uzun boylu ve güçlü bir genç adam olarak büyümüştür, herkesten bir kafa daha uzundu. Kronikler, siyasi tercihlerine bağlı olarak onun karakteri hakkında farklı görüşler vermektedir. Neredeyse çağdaş olan Roskilde Chronicle onu neşeli, cömert ve "karakter olarak sağlamlığı seven biri" olarak nitelendiriyor. Öte yandan Saxo Grammaticus, doğası gereği iyi donanımlı olduğunu ancak yine de şiddet yanlısı bir zalim olduğunu söyler.[6]

Krallığa giden yol

[değiştir | kaynağı değiştir]

Margaret'in ilk kuzeni Kral Genç Inge 1120'lerde bilinmeyen bir zamanda öldüğünde Magnus, Yaşlı Inge'nin en büyük torunu olarak tahta çıkmıştır. Tarihçi Saxo Grammaticus'a göre Magnus, Götaland'ın Geat'ları (Götarna) tarafından tanınıyordu, ancak bir kral seçme ayrıcalığı geleneksel olarak Geat'ların kuzeyindeki başka bir kabile olan İsveçlilere aitti.

Westrogotik yasaya dahil edilen kısa tarih Magnus'tan bahsetmiyor ancak Inge'nin ölümünün ardından İsveçlilerin Ragnvald Knaphövde'yi seçtiğini söylüyor. Ragnvald, kurulum turu sırasında rehine vermeyerek Geat'lere saygısızlık göstermiştir.[7] Misilleme olarak Ragnvald, Geatish nüfusu tarafından öldürüldü; bu olay y. 1129 yılında bir zaman tarihlendirilir. Bundan sonra, Västergötland'ın hukuk sözcüsü Edsvära'lı Karl, bu sıralarda eyaletini yönetmiş ve kaynaklarda zaman zaman kont veya hatta "kral" olarak anılmıştır.[8]

Saxo, Ragnvald'ın isminden bahsetmez, ancak İsveçlilerin Magnus'un seçilmesine yanıt olarak bir kral seçtiklerinden bahseder ve onun Geats tarafından öldürüldüğünü ve "ölümüyle gücün Magnus'a devredildiğini" iddia eder.[9] Magnus'un hiçbir İsveç kral listesinde kral olarak bahsedilmemesi, onun gerçek güç alanı hakkında soru işareti bırakmaktadır.[10]

Hükümdarlığı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu döneme ait az sayıdaki kaynak, Hristiyanlığın hâlâ her yerde uygulanmadığını göstermektedir. Uppsala piskoposu Siwardus, 1123'te Hamburg-Bremen başpiskoposu tarafından atandı, ancak 1130'da "paganlar tarafından" kaçmak zorunda bırakıldı. Başka bir piskopos olan Henry daha sonra Danimarka Başpiskoposu Asser tarafından Sigtuna'ya atandı ve Magnus'un güçlü bir destekçisi olarak görünmektedir. Değişiklikler aynı zamanda Hamburg-Bremen ile Danimarka başpiskoposluğu arasındaki dini rekabeti de göstermektedir.[11] Saxo'nun tarihçesinde Magnus'un bir zamanlar İsveç'in bir kısmına gecikmiş bir Viking seferine çıktığı ve kutsal bir adada yağmaladığı birkaç ağır Thor'un Çekiçlerini geri getirdiğine dair bir hikâye de vardır. Hâlâ yeterince Hristiyanlaşmamış İsveçliler bundan böyle onu tanrıları soyan bir tapınak kirleticisi olarak gördüler.[12]

1127 civarında Magnus, Polonya Kralı III. Bolesław'ın kızı Ryksa ile evlendi. Çiftin, Knud (1129 doğumlu, daha sonra Danimarka kralı olacak) ve Niels (1130 doğumlu) adında iki oğlu vardı. 1130'da Magnus, Rügen'i fethetmesi sırasında III. Boleslaw'u destekledi. Polonya kuvvetleri, Danimarka filosuyla birlikte Rani'yi adadaki Polonya yönetimini tanımaya zorladı.[13]

Danimarka'da iç savaş

[değiştir | kaynağı değiştir]
Magnus, Knud Lavard'ın öldürülmüş cesedini gözlemliyor ( Louis Moe, 1898)

1131'de Magnus'un kuzeni ve Danimarka tahtının potansiyel rakibi Knud Lavard öldürüldü.[1] Bu eylemden sonra hâlâ kral olarak tanındığı Götaland'a dönmek zorunda kaldı. Sonunda Niels tarafından desteklenmesine rağmen Magnus, kendisini Lavard'ın üvey kardeşi Eric Emune'ye karşı bir iç savaşın içinde buldu.[1] İç savaş Magnus'un İsveç'teki konumunu zayıflatmıştır. İsveçliler, Östergötland'dan bir toprak sahibi olan I. Sverker'ı kralları olarak seçtiler.[14] Saxo'nun olay kronolojisine göre bu olay 1132 yılı civarında meydana gelmiştir.[8]

Magnus ve babası Niels, sonunda 4 Haziran 1134'te Skåne'da Fotevik Muharebesi'nde düşmanla çatışmaya girdi. Saxo'ya göre Niels, Eric yaklaştığında paniğe kapıldı ve kaçtı, ancak Magnus, kararlı takipçilerden oluşan küçük bir grupla rakipleriyle yüzleşti. "Cesaret konusundaki eski itibarını gölgede bırakmamak için kaçmak yerine ölümü tercih etti. Sonunda, aceleyle savaşıp birçok düşmanı öldürdüğünde, çevresinde biriken ceset yığınının üzerine düştü." Niels,[15] yenilginin ardından gemileriyle kaçtı ancak aynı yılın sonlarında öldürüldü.

Mirası

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kral Magnus'un mezar anıtı 16. yüzyılda Vreta'ya yerleştirildi ancak bir kenotaftır. Gerçek cenazesinin yeri bilinmiyor.

Magnus'un ölümünden sonra dul eşi Ryksa, Baltık Denizi'nin diğer yakasına döndü ve burada Viking kökenli Rurik Hanedanı hükümdarı Minskli Volodar ile evlendi. Daha sonra İsveç'e döndü ve üçüncü olarak Magnus'u yenen Kral I. Sverker ile evlendi.

Magnus'un oğlu V. Knud, Danimarka tahtına ikinci derece kuzeni III. Svend ile itiraz etti. Knud 1157'de öldüğünde Magnus'un meşru soyu tükendi. Knud'un büyük oğlu Niels 1180'de öldü. Knud'un ölümünden sonra gayri meşru oğlu, Schleswig piskoposu ve Bremen prensi başpiskoposu Valdemar, Kral Magnus'un doğrudan erkek soyundan gelen son kişi olarak 1236'da öldü.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
Özel
  1. ^ a b c Bricka, Carl Frederik, Dansk Biografisk Lexikon, vol. XI [Maar – Müllner], 1897, pp. 45. Available online 27 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ Kings and Rulers of Sweden 91-87064-35-9 pp. 3 & 15
  3. ^ Swedish Royal Court 17 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. official list of monarchs
  4. ^ Reference (direct link not possible): Regesta Imperii. Akademie der Wissenschaften und der Literatur, Mainz: "RI IV Lothar III. und ältere Staufer (1125–1197) – RI IV,1,1 – 1134 April 15, Halberstadt" (www.regesta-imperii.de/regesten/4-1-1-lothar-iii/nr/1134-04-15_1_0_4_1_1_392_392.html?tx_hisodat_sources[action]=show&tx_hisodat_sources[controller]=Sources&cHash=8719127f4b33fc041a031693357e7cd7#rinav)
  5. ^ Saxo Grammaticus, Danmarks kronike, II, p. 55-6.
  6. ^ Gillingstam, "Magnus Nilsson".
  7. ^ Västgötalagen, http://project2.sol.lu.se/fornsvenska/01_Bitar/A.L5.D-Vidhem.html 12 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  8. ^ a b Sawyer, När Sverige blev Sverige, pp. 38–39.
  9. ^ Saxo Grammaticus, Danmarks kronike, II, p. 64.
  10. ^ Tunberg, Sveriges historia till våra dagar, II, p. 39.
  11. ^ Sawyer, När Sverige blev Sverige, pp. 39.
  12. ^ Saxo Grammaticus, Danmarks kronike, II, p. 66.
  13. ^ Edmund Kosiarz, Wojny na Bałtyku X–XIX w., Gdańsk 1978, p. 38.
  14. ^ Saxo Grammaticus, Danmarks kronike, II, p. 81.
  15. ^ Saxo Grammaticus, Danmarks kronike, II, p. 84.
Genel
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=I._Magnus_(İsveç_kralı)&oldid=32867968" sayfasından alınmıştır