Görevde kalma referandumu
Görevde kalma referandumu, bir yargıcın genel seçimle aynı anda düzenlenen bir referandumla karşı karşıya kaldığı bir süreçtir. Yargıç, görevde kalınmasına karşı kullanılan oylar çoğunluk oluşturursa görevinden alınır.
Görevde kalma oylaması, seçmenlere adaylar arasından seçim yapma görevi verilmeyen ve oylama kağıdında yargıçların rakipleri bulunmayan periyodik bir süreçtir. Seçmen, mevcut yargıcın görevine bir süre daha devam etmesi yönünde (yani "kalma" lehine oy kullanarak) veya karşı oy kullanarak tercihini belirler.[1] Ayrıca, yargıcın siyasi partisi genellikle oylama kağıdında yer almaz. Bir yargıcın kalmasına yönelik olarak kullanılan oylar, karşıt olanlardan daha fazla olduğunda, yargıcın görevine devam ettiği kabul edilir.
Örnek olarak, görevde kalma seçimleri Amerika Birleşik Devletleri'nin Illinois eyaletinde kullanılmaktadır. 2008 genel seçiminde, Illinois'in Cook County bölgesi seçmenleri aşağıdakiler üzerine oy kullanmak üzere çağrıldı:[2]
Her biri aşağıda listelenen kişiler olan, İlk Yargı Bölgesi Temyiz Mahkemesi Yargıcı olarak görevine devam etmeli mi?
Michael J. Gallagher, Evet veya Hayır
Margaret Stanton McBride, Evet veya Hayır
Oylama kağıdındaki ek talimatlar, "hiçbir yargıcın diğer bir yargıca karşı yarışta olmadığını" ve seçmenlerin hem "evet" hem de "hayır" oyu kullanabilme yeteneğine sahip olduklarını, ya da birine "evet" diğerine "hayır" oy kullanabileceklerini açıkça belirtti.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaliforniya[değiştir | kaynağı değiştir]
1934 yılında, Kaliforniya eyalet mahkeme sistemi, boş pozisyonları doldurmak için yargıda kalma seçimlerini ilk kez kullanmıştır.[3] (Aşağıda yasanın metni bulunabilir.) Görevde kalma referandumu, önceden tartışmalı olan seçimlere alternatif olarak hizmet etmiştir. Vali tarafından atanıp Yargı Atamalar Komiseri tarafından onaylandıktan sonra, görevdeki bir yargıç rakipsiz olarak oy pusulasında yer alır ve seçmenler "evet" veya "hayır" oyu kullanırdı.[4] Oyların çoğunluğunu alan yargıçlar seçilmeye hak kazanırdı.
- Kaliforniya eyaletinin Anayasası: Madde VI, Bölüm 16 d.[5]
(1) Bir Yüksek Mahkeme veya bir temyiz mahkemesi yargıcı, görev süresinin bitiminden önceki 30 gün içinde, mevcut görevini devralmak üzere adaylık başvurusunda bulunabilir. Eğer başvuru yapılmazsa, Vali, 16 Eylül tarihinden önce adaylık için bir adayı aday göstermelidir. Bir sonraki genel seçimde, sadece bu şekilde adaylık başvurusu yapmış veya aday gösterilmiş aday oy pusulasında yer alabilir ve oy pusulası, adayın seçilip seçilmemesi sorusunu içermelidir. Aday, soruya yönelik oyların çoğunluğunu aldığında seçilmiş sayılır.
1937 yılında Amerikan Avukatlar Derneği, yargıçlar için seçimleri onaylamıştır.
Missouri Planı[değiştir | kaynağı değiştir]
Politikadan duyulan büyüyen hoşnutsuzluk ve yolsuzluğun, yargıçları atama sürecini etkilemesi, yargıç seçiminde reformun ortaya çıkmasına neden oldu. 1940 yılında, Missouri eyaleti, California'nınkine benzer bir yargıda kalma sürecini içeren Missouri Planını benimsedi. Bu plan, aynı zamanda liyakat sistemi olarak bilinir ve Amerikan Yargı Derneği'nin kurucu ortağı Albert M. Kales tarafından önerilmiştir.[6] Missouri Planı'na göre, yargıçlar avukatlar ve laik kişilerden oluşan bir konsey tarafından aday gösterilecekti. Ardından, valiye gidecek aday listesinden bir aday seçilecekti. Missouri Planı'nın bir tür kamu sorumluluğuna ihtiyaç duyduğu belirtildiğinden, bir seçim döngüsü geçtikten sonra yargı adayının periyodik, kamusal kalma seçimine tabi tutulmasına karar verildi.
Kullanım[değiştir | kaynağı değiştir]
Japonya[değiştir | kaynağı değiştir]
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra ABD yetkilileri tarafından Japonya'nın işgalinde hazırlananJaponya Anayasası Japonya Yüksek Mahkemesi yargıçları için benzer bir düzenleme içeriyordu.
Amerika Birleşik Devletleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Görevde kalma referandumları, ABD'nin birçok eyalet Mahkeme sisteminde ilk mahkeme ve temyiz mahkemesi yargıçlarını tutmak için kullanılır.[7] Aşağıdaki 20 eyalet, en az bazı yargıçlar için tutma seçimlerini kullanıyor:
- Alaska1,2
- Arizona1,2 (bazı Temyiz mahkemesi seçilir).
- Kaliforniya1
- Colorado1,2
- Florida1
- Illinois1,2
- Indiana1,2 (bazı Temyiz mahkemesi seçilir).
- Iowa1,2
- Kansas1,2 (bazı Temyiz mahkemesi seçilir).
- Maryland1
- Missouri1,2 (bazı Temyiz mahkemesi seçilir).
- Nebraska1,2
- New Mexico1,2 (görevde kalmak için %57 'evet' oyu gerekiyor)
- Oklahoma1
- Pensilvanya1,2
- Güney Dakota1
- Tennessee1
- Utah1,2
- Wyoming1,2
1 Temyiz mahkemesi seçimi
2 Mahkeme kararları
Eleştiriler[değiştir | kaynağı değiştir]
Birçok hukuk bilimci, yargı seçimlerinin herhangi bir biçimini, mahkemelerin bağımsızlığını zayıflatabilecek ve yargıçları politikacı gibi hareket etmeye teşvik edebilecek gerekçelerle onaylamamaktadır. Hükûmetin üç ayrı kolundan (yasama, yürütme ve yargı), yargı kolunun halkın görüşleriyle en az ilgilenmesi gerektiği savunulmaktadır. Ancak yargıda kalma seçimlerinin, yargıçların davaları kararlaştırırken seçmen görüşünü dikkate almalarına neden olduğu iddia edilmektedir. Ayrıca, yargıda kalma seçimlerinin yolsuzluğa yol açabileceği savunulmaktadır, çünkü kamusal göreve başarıyla aday olmak için para ve kampanya gereklidir. Bu durum, çıkar gruplarının bireysel yargıçlardan lehte kararlar almak karşılığında para vererek sistemi istismar etmelerine izin verebilir.[kaynak belirtilmeli]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Larry Aspin; William K. Hall; Jean Bax; Celeste Montoya (2000). "Thirty Years of Judicial Retention Elections: An Update". Social Science Journal. 37 (1): 1-17. doi:10.1016/S0362-3319(99)00056-7.
- ^ "Specimen General Election Ballot; Chicago, Illinois; Tuesday, November 4, 2008". 15 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ B. Michael Dann; Randall M. Hansen (June 2001). "Judicial Retention Elections" (PDF). Loyola of Los Angeles Law Review. 34 (1429): 1443-1444. 28 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Aralık 2023.
- ^ Darcy, R. "Conflict and Reform: Oklahoma Judicial Elections 1907 - 1998" (PDF). 30 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2011.
- ^ "State Constitution". California State Constitution, Article VI: Judicial. 27 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2011.
- ^ ABA Coalition for Justice; updated by the American Judicature (2008). Judicial selection the process of choosing judges (PDF). [Chicago, Ill.]: American Bar Association, Coalition for Justice. ISBN 978-1-60442-733-2. 10 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Aralık 2023.
- ^ "Judicial Selection and Service (Tables 4-11)". Judicial Selection and Retention Resource Guide. National Center for State Courts. Erişim tarihi: 22 Şubat 2011.[ölü/kırık bağlantı]
- Iowa Adli Şubesi, Görevde kalma seçimleri