Fujianvenator

*Fujianvenator*
Yaşadığı dönem aralığı: 150 myö
Titoniyen-Kretase
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
↓
Fujianvenator; Yaşadığı dönem aralığı: 150 myö; Titoniyen-Kretase PreЄ Є O S D C P T J K Pg N ↓
Biyolojik sınıflandırma
Âlem:	Animalia
Şube:	Chordata
Klad:	Dinosauria
Klad:	Saurischia
Klad:	Theropoda
Klad:	Paraves
Cins:	†Fujianvenator; Xu et al., 2023
İkili adlandırma
	†Fujianvenator prodigiosus Xu et al., 2023

Fujianvenator (anlamı: "Fujian avcısı"), Çin'in Fujian Eyaletinin Geç Jura yaşlı Nanyuan Formasyonu'nda bulunan soyu tükenmiş bir anchiornithid avialan cinsidir. Bu cins, bir ölçüde eklemli iskeletinden bilinen tek bir tür olan F. prodigiosus'u içerir. Olasılıkla karasal veya sucul bir yaşam biçimine sahip olduğu öne sürülüyor.^[1]

Keşif ve adlandırma[değiştir | kaynağı değiştir]

Fujianvenator holotip örneği, IVPP V31985, Çin'in Fujian Eyaleti, Zhenghe İlçesindeki Yangyuan Köyü yakınlarındaki Nanyuan Formasyonunda Ekim ve Kasım 2022'de yapılan keşif gezileri sırasında keşfedildi. Örnek, ardışık tortul katmanlar üzerinde korunan yarı eklemli bir iskeletten oluşur.^[1] Fosil örneğinde kafatası, boyun ve kuyruğun ucu eksiktir.^[2]

2023 yılında Xu ve ark. Fujianvenator prodigiosus'u bu fosil kalıntılarına dayanarak yeni bir anchiornithid teropod cinsi ve türü olarak tanımladı. Cins adı olan "Fujianvenator ", holotipin keşfedildiği Fujian Eyaletine yapılan atıf ile "avcı" anlamına gelen Latince "venator" sözcüğünü birleştirir. Tür adı "prodigiosus ", "tuhaf" anlamına gelen Latince bir sözcükten türetilmiştir.^[1]

Tanım[değiştir | kaynağı değiştir]

Fujianvenator yaklaşık 641 gram (1,413 lb) ağırlığında olup boyut olarak koklass sülününe benzer. Tibiotarsus ve metakarpal (el tarak kemiği) kaynaşmadığı için Xu ve ark. holotip bireyin öldüğünde iskeletsel olarak olgun olmadığını gözlemledi. Bununla birlikte, sertleşmiş göğüs kemiği, kaynaşmış astragalus ve kalkaneum ve sırt omurlarının kapalı ek yerleri, hayvanın belki bir alt yetişkin olduğunu gösteriyor.^[1]

Paleobiyoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Diğer anchiornithidler de dahil olmak üzere bazı theropodlarda kürek kemiği, humerus uzunluğunun yaklaşık %60'ı kadardır. Fujianvenator'da bu oran %40'a yakın. Kuşlarda genişlemiş bir kürek kemiği genellikle motorlu uçuş için gerekli kaslarla ilişkilidir. Dahası, metakarpallarının ayrıntıları, Fujianvenator'un, avı yakalamaya yardımcı olabilecek esnek kavrayıcı parmaklara sahip olabileceğini gösteriyor. Daha türemiş kuş türlerinde, metakarpallar, öncelikle uçuş tüyleri için bağlanma yeri olarak hizmet eden tek bir hareketsiz birim oluşturur.^[1]^[2]

Fujianvenator'un orantılı olarak uzun bacakları vardı; Fujianvenator'un kaval kemiği, uyluk kemiğinin iki katı uzunluğundadır. Bu, daha sonra ayrılan ağaçta yaşayan ve uçan kuşlardan daha karasal bir yaşam biçimine sahip olabileceğini gösteriyor. Hayvanlarda, uzun tibia ve metatarslar adım uzunluğunu arttırır, böylece koşma yetenekleri gelişir. Fujianvenator'a ilişkin açıklamalarında Xu ve ark. (2023), Fujianvenator da dahil olmak üzere çeşitli teropodların koşuculuğunu analiz etti. Fujianvenator'un koşuculuk puanı, genel olarak koşmada usta olduğu kabul edilen troodontidler ve tyrannosauridlerinkinden çok daha yüksekti. Bu, onun özellikle koşucu bir hayvan olduğunu gösterebilir. Tersine, uzun alt bacaklar aynı zamanda turna ve leylek gibi yaşayan bazı kuşlarda görüldüğü gibi suda yaşam ekolojisiyle ilişkilendirilir. Fujianvenator'un uzuv oranları dalıcı kuşlara benzer, dolayısıyla bu davranış da mümkündür. Fujianvenator'un ayak parmak kemikleri az korunduğu için ekolojisini tam olarak belirlemek zordur.^[1]

Sınıflandırma[değiştir | kaynağı değiştir]

Xu ve ark. (2023), Fujianvenator'ü, en temel kuş kladı olarak kabul ettikleri Anchiornithidae sınıfının genç bir üyesi olarak buldu. Diğer çalışmalar, Troodontidae veya Archaeopterygidae'ye yakın olanlar da dahil olmak üzere çeşitli filogenetik konumlardaki Anchiornithidae üyelerini bulmuştur.^[3]^[4] Xu ve ark. filogenetik analizlerinin sonuçları aşağıdaki kladogramda gösterilmektedir:^[1]

	†Scansoriopterygidae

	†Oviraptorosauria

Paraves

†Deinonychosauria

	Dromaeosauridae

	Troodontidae

†Jeholornis

	Ornithuromorpha

	†Enantiornithes

†Anchiornithidae

	Eosinopteryx

	Aurornis

	Xiaotingia

	Anchiornis

	Fujianvenator

Paleoçevre[değiştir | kaynağı değiştir]

Fujianvenator, yaklaşık 150,2-149,9 milyon yıllık, Geç Jura döneminin Titoniyen aşamasına tarihlenen Nanyuan Formasyonunun katmanlarında keşfedildi. Formasyondaki omurgalı fosillerinin çoğu, belirsiz adsız teleost balıkları, kaplumbağalar ve koristoderler de dahil olmak üzere suda yaşayan ve yarı suda yaşayan hayvanlardan gelmektedir. Xu ve ark. (2023) bu lagerstätte'ye (bol fosilli tabakaya) Zhenghe Fauna adını verdi. Fujianvenator'un çeşitli suda yaşayan ve yarı sucul hayvanlarla birlikte keşfedilmesi, onun erken dönem kuşgiller için alışılmadık bir ekolojik niş olan bir bataklık ortamında yaşadığını gösteriyor. Bu, uzun bacaklarıyla birlikte Fujianvenator için yaşayan dalıcı kuşlara benzer bir ekolojiyi destekler.^[1]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Wang, Min; Chen, Runsheng; Dong, Liping; Lin, Min; Xu, Xing; Tang, Jianrong; You, Hailu; Zhou, Guowu; Wang, Linchang; He (6 Eylül 2023). "A new avialan theropod from an emerging Jurassic terrestrial fauna". Nature (İngilizce): 1-8. doi:10.1038/s41586-023-06513-7. ISSN 1476-4687. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ ^a ^b "'Weird' dinosaur prompts rethink of bird evolution". Nature (İngilizce). 6 Eylül 2023. doi:10.1038/d41586-023-02757-5. ISSN 0028-0836. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım) Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Coleman2023" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
^ Bo Zhao; Chun-ling Gao; Jun-chang Lü; Martin Kundrát (2017). "A New Troodontid Dinosaur (Liaoningvenator curriei gen. et sp. nov.) from the Early Cretaceous Yixian Formation in Western Liaoning Province". Acta Geoscientica Sinica. 38 (3): 359-371. doi:10.3975/cagsb.2017.03.06. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar eksik |soyadı1= (yardım)
^ Mortimer, Mickey; Wahl, William R.; Lomax, Dean R.; Lippincott, Jessica; Lovelace, David M. (2019). "A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight". PeerJ. 7: e7247. doi:10.7717/peerj.7247. PMC 6626525 $2. PMID 31333906. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[Fujianvenator-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Wang, Min; Chen, Runsheng; Dong, Liping; Lin, Min; Xu, Xing; Tang, Jianrong; You, Hailu; Zhou, Guowu; Wang, Linchang; He (6 Eylül 2023). "A new avialan theropod from an emerging Jurassic terrestrial fauna". Nature (İngilizce): 1-8. doi:10.1038/s41586-023-06513-7. ISSN 1476-4687. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[Coleman2023-2] "'Weird' dinosaur prompts rethink of bird evolution". Nature (İngilizce). 6 Eylül 2023. doi:10.1038/d41586-023-02757-5. ISSN 0028-0836. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım) Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Coleman2023" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)

[Shenetal20172-3] Bo Zhao; Chun-ling Gao; Jun-chang Lü; Martin Kundrát (2017). "A New Troodontid Dinosaur (Liaoningvenator curriei gen. et sp. nov.) from the Early Cretaceous Yixian Formation in Western Liaoning Province". Acta Geoscientica Sinica. 38 (3): 359-371. doi:10.3975/cagsb.2017.03.06. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar eksik |soyadı1= (yardım)

[Hesperornithoides-4] Mortimer, Mickey; Wahl, William R.; Lomax, Dean R.; Lippincott, Jessica; Lovelace, David M. (2019). "A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight". PeerJ. 7: e7247. doi:10.7717/peerj.7247. PMC 6626525 $2. PMID 31333906. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[1]

[2]

[3]

[4]