Ferzan Özpetek
Ferzan Özpetek | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 3 Şubat 1959 Kalamış, Kadıköy, İstanbul, Türkiye[1] |
| İkamet | Roma, İtalya |
| Milliyet | Türk |
| Vatandaşlık |  İtalya Türkiye |
| Mezun olduğu okul(lar) | Roma La Sapienza Üniversitesi |
| Meslek | Yönetmen, senarist, yazar |
| Etkin yıllar | 1990 - günümüz |
| Önemli eser(ler) | Karşı Pencere Serseri Mayınlar |
| Evlilik | Simone Pontesilli (e. 2016) [2] |
| Akraba(lar) | Zeynep Aksu[3] |
| Ödüller | Altın Portakal En İyi Yönetmen Ödülü Altın Portakal Film Festivali 2018 – Yaşam Boyu Onur Ödülü |
| Resmî site | ferzanozpetek.com |
Ferzan Özpetek (d. 3 Şubat 1959, İstanbul), Türk-İtalyan yönetmen, senarist, yazardır.
Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]
1976 yılında İtalya'da önce Perugia Yabancılar Üniversitesi'ne giderek bir yıl boyunca İtalyanca öğrendikten sonra sinema eğitimi almak için Roma La Sapienza Üniversitesi'e geçiş yaptı. Buradaki eğitimini tamamladıktan sonra sanat tarihi, kostüm ve tiyatro yönetmenliği eğitimi için Accademia Navona ve Accademia d'Arte Drammatica okullarına giderek Silvio D'Amico'dan dersler aldı. Bu dönemde Julien Beck ile The Living Teather'ın Avrupa turnesinde çeşitli görevlerde çalıştıktan sonra, 1982 yılında Scusate il Ritardo filminde Massimo Troisi'nin, daha sonra sokak sanatçısı rolüyle de ilk oyunculuk deneyimini yaşadığı Son Contento filminde Maurizio Ponzi'nin yönetmen yardımcılığını üstlendi. Ferzan Özpetek, yönetmen yardımcısı olarak yaklaşık 15 yıl, Ricky Tognazzi, Lamberto Bava, Francesco Nuti, Sergio Citti, Giovanni Veronesi ve Marco Risi gibi farklı yönetmenlerle çalıştı.
Amerikalı şarkıcı Madonna, bir televizyon programına verdiği röportajda Ferzan Özpetek'in "bir dahi" olduğunu belirtti.[4] Özpetek, 2009 yılında çektiği Serseri Mayınlar isimli filminin Los Angeles Film Festivali açılışındaki gösteriminden sonra John Travolta, Andy Garcia gibi isimlerden de tebrik almıştır.[5]
Ferzan Özpetek, 2005 yılında gerçekleştirilen 42. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde, oyuncular Hülya Koçyiğit, Zuhal Olcay, Aytaç Arman, Kenan Işık ve yönetmen Nuri Bilge Ceylan'ın bulunduğu kurula jüri başkanlığı yapmıştır.[6] 2007 yılında ise 75. Venedik Film Festivali'nde jüri üyeliği yapmıştır.[7]
Özel hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
3 Şubat 1959'da İstanbul'da doğan Ferzan Özpetek, 2001 yılından itibaren birlikte olduğu sevgilisi Simone Pontesilli ile İtalya'da eşcinsel birlikteliklerin hukuki olarak tanınmasını sağlayan medeni birliktelik yasasının Mayıs 2016 tarihinde mecliste kabul edilmesinden sonra evlendi.[8] Özpetek, 2015 yılında yayınladığı kitabı Sen Benim Hayatımsın'ı Simone Pontesilli'ye adamıştı.[9]
Filmleri[değiştir | kaynağı değiştir]
| Filmleri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Yıl | Film | Olarak | Notlar | ||
| Yönetmen | Senarist | ||||
| 1997 | Hamam | Evet | Evet | ||
| 1999 | Harem Suare | Evet | Evet | ||
| 2000 | Cahil Periler | Evet | Evet | ||
| 2002 | Karşı Pencere | Evet | Evet | ||
| 2005 | Kutsal Yürek | Evet | Evet | ||
| 2007 | Bir Ömür Yetmez | Evet | Evet | ||
| 2008 | Mükemmel Bir Gün | Evet | Evet | ||
| 2010 | Serseri Mayınlar | Evet | Evet | ||
| 2012 | Şahane Misafir | Evet | Evet | ||
| 2014 | Kemerlerinizi Bağlayın | Evet | Evet | ||
| 2017 | İstanbul Kırmızısı | Evet | Evet | [10] | |
| 2017 | Napoli Velata | Evet | Evet | [11][12] | |
| 2019 | Şans Tanrıçası | Evet | Evet | ||
| 2022 | Cahil Periler | Evet | Evet | ||
| 2023 | Nuovo Olimpo | Evet | Evet | ||
15 yıl boyunca yaptığı yardımcı yönetmenlik görevinden sonra ilk defa 1997 yılında Hamam filminde yönetmenlik yaptı.
Hamam[değiştir | kaynağı değiştir]
İspanya, İtalya ve Türkiye arasında bir ortak yapım olan ve yapımcılığını Maurizio Tedesco ile birlikte üstlendiği ilk filmi ‘Il Bagno Turco - Hamam’ eleştirmenler tarafından beğenildi ve hem İtalya’da hem de diğer ülkelerdeki festivallerde izlendi. 1997 yılının Mayıs ayında İtalyan sinema salonlarında gösterime giren Hamam filmi aynı zamanda Cannes Film Festivalinin bir bölümü olan Quinzaine des Réalisateurs'de yer aldı. 1996-1997 yıllarında düzenli olarak İtalyan sinema salonlarında gösterimde olan film, video kaset olarak çıktığı 1998 yılının Şubat ayına kadar (39 hafta) gösterimde kaldı. Fransa, İngiltere, Hollanda, Almanya, Japonya ve Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere 21 ülkeye filmin satışı yapıldı. Türkiye, Norveç, İsveç gibi ülkelerde gişe hasılat rekoru kırdı.[13][14]
Harem Suare[değiştir | kaynağı değiştir]
1999 yılında Tilde Corsi ve Gianni Romoli, Marie Gillain ve Alex Descas ile Ferzan Özpetek’in ikinci filmi Harem Suare’nin yapımcılığını üstlendiler. Hikayesini Gianni Romoli ile birlikte kaleme aldığı filmin konusu, yönetmenin doğduğu şehir İstanbul’da geçer ve Osmanlı İmparatoru Sultan Abdülhamit döneminde harem ağası Nadir ile sultanın en gözde cariyesi Safiye arasındaki aşk hikayesini anlatır. Film hem eleştirmenler hem de seyirci tarafından beğenildi ve aynı yıl Cannes Film Festivali’nde Un Certain Regard kategorisinde gösterime girdi. Ardından Londra Film Festivali ve Toronto Film Festivaline davet edildi.
Cahil Periler[değiştir | kaynağı değiştir]
Stefano Accorsi ve Margherita Buy’ın başrollerini paylaştıkları, Ferzan Özpetek’in üçüncü filmi ‘Le Fate İgnoranti - Cahil Periler’, eleştirmenlerden aldığı övgüler ve elde ettiği gişe hasılatı ile 2001 sinema sezonunun en önemli filmi oldu.[kaynak belirtilmeli] Film, 3 Globi d'Oro ve 4 Nastri d'Argento gibi ödüllerin sahibi oldu.
Karşı Pencere[değiştir | kaynağı değiştir]
Giovanna Mezzogiorno, Massimo Girotti, Raoul Bova ve Filippo Nigro’nun başrollerini paylaştığı filmi ‘La Finestra di Fronte - Karşı Pencere’ de 2003 yılında uluslararası bir başarı elde etti. 5 David di Donatello, 4 Ciak d'Oro e 3 Globi d'Oro gibi ödüller alan filmin dağıtımını Amerika Birleşik Devletleri’nden Sony Classic üstlendi.
Kutsal Yürek[değiştir | kaynağı değiştir]
2005 yılında yapımcılığını Gianni Romoli ve Tilde Corsi’nin üstlendiği, başrolde Barbara Bobulova’nın yer aldığı Ferzan Özpetek’in beşinci filmi Kutsal Yürek, 12 farklı dalda kazandığı David di Donatello ödülleri gibi başarılar elde etti.
Bir Ömür Yetmez[değiştir | kaynağı değiştir]
Yönetmenin 2007 yılında gösterime giren filmi ‘Saturno Contro – ‘Bir Ömür Yetmez’, Stefano Accorsi ve Margherita Buy, Pierfrancesco Favino Serra Yılmaz, Ennio Fantastichini, Ambra Angiolini, Luca Argenter, Lunetta Savino Luigi Di Berti ve Isabella Ferrari gibi oyuncu kadrosunu bir araya getirdi. ‘Bir Ömür Yetmez’, uluslararası bir başarı elde etti ve çeşitli ödüller aldı. 64. Uluslararası Venedik Film Festivali'nin resmi jürisinde yer alan Ferzan Özpetek aynı yıl, İsabella Ferrari’nin oynadığı, İtalyan Kanser Araştırma Derneği ‘AIRC’ için bir reklam filmi çekti. Ferzan Özpetek, ilk kez kendi senaryosu olmayan fakat Melania Gaia Mazzucco’nun büyük romanından sinemaya uyarlanan bir anonim film çekti. Gianni Romoli ve Tilde Corsi, Fandango’dan Domenico Procacci ile sanatsal işbirliği yaptığı, Isabella Ferrari ve Valerio Mastandrea’nın başrollerini paylaştığı ‘Un Giorno Perfetto – Mükemmel Bir Gün’ filmi, 65. Uluslararası Venedik Film Festivali’nde 3 milyon ciroluk gişe hasılatı elde etti.
Serseri Mayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Ferzan Özpetek, 2009 yılında Ivan Cotroneo ile birlikte kaleme aldığı, Riccardio Scamarcio, Alessandro Preziosi, Nicole Grimaudo, Ennio Fantastichini gibi önemli oyuncuların kadroda olduğu ‘Mine Vaganti – Serseri Mayınlar’ filminin çekimlerini Güney İtalya’nın Lecce şehrinde gerçekleştirdi. Bir aile komedisi olan Serseri Mayınlar 11 Şubat - 21 Şubat 2010 tarihlerinde 70. Uluslararası Berlin Film Festivali’nde Panorama bölümünde dünya gösterimini yaptı ve 2010 yılının Mart ayında İtalya’da sinema salonlarında vizyona girdi. Ferzan Özpetek bu filmin elde ettiği başarı sonucunda Lecce şehri tarafından fahri vatandaşlık ile ödüllendirildi.[15]
4 Aralık – 12 Aralık 2008 tarihleri arasında Museum of Modern Art (MoMa) yönetmenin yedi filmi için özel gösterim organize etti.[16]
2009 yılında İtalya’nın Aquilla kentinde meydana gelen depremin hatırasına hayata geçirilen ‘Molozların Altında 5 Yönetmen’ projesi için ‘Nonostante tutto è Pasqua – Her şeye Rağmen Paskalya’ isimli kısa metraj bir film çekti. Ferzan Özpetek bu filmini, şarkıcı olmak isteyen fakat depremde evinin yıkılmasıyla molozların altında kalarak hayatını kaybeden Allessandra Cora’ya adamıştır.[17]
Romanları[değiştir | kaynağı değiştir]
- İstanbul Kırmızısı - 2014
- Sen Benim Hayatımsın - 2015
- Bir Nefes Gibi - 2020
Ödülleri ve adaylıkları[değiştir | kaynağı değiştir]
| Ödül | Tören tarihi | Kategori | Ödül verilen iş | Sonuç | Kay. |
|---|---|---|---|---|---|
| Altın Portakal Film Festivali | 5 Ekim 1997 | En İyi Yönetmen | Hamam | Kazandı | |
| En İyi Film | Kazandı | ||||
| Uluslararası İstanbul Film Festivali | 3 Mayıs 1998 | En İyi Yönetmen | Hamam | Kazandı | |
| Karlovy Vary Uluslararası Film Festivali | 12 Temmuz 2003 | En İyi Yönetmen | Karşı Pencere | Kazandı | |
| Seattle Uluslararası Film Festivali | 30 Haziran 2004 | En İyi Film | Karşı Pencere | Kazandı | |
| Flanders Uluslararası Film Festivali | 16 Ekim 2004 | Canvas Halk Ödülü | Karşı Pencere | Kazandı | |
| David di Donatello Ödülleri | 21 Mart 2018 | En İyi Yönetmen | Napoli Velata | Adaylık | [18] |
| Altın Portakal Film Festivali | 29 Eylül – 5 Ekim 2018 | Yaşam Boyu Onur Ödülü | Kazandı | ||
| Venedik Film Festivali | 28 Ağustos 2019 | Film Müziği Yıldızları Özel Ödülü | Venetika | Kazandı | [19] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Aramızda çok kavga ederiz ama Ferzan'la iyi geçiniriz". Hürriyet Gazetesi. hurriyet.com.tr. 6 Kasım 2011. 17 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2017.
- ^ "Yönetmen Ferzan Özpetek, 15 yıllık erkek arkadaşıyla evlendi". Cumhuriyet Gazetesi. cumhuriyet.com.tr. 28 Eylül 2016. 14 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2017.
- ^ "'Kral'ın kızı' değil Yeşilçam'ın Zeynep'i..." Radikal Gazetesi. radikal.com.tr. 20 Mayıs 2013. 16 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2017.
- ^ "Madonna: Ferzan Özpetek bir dahi". NTV. ntv.com.tr. 21 Kasım 2009. 3 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2017.
- ^ "Madonna ve Travolta'dan Özpetek'e övgü". CNN Türk. cnnturk.com. 5 Haziran 2010. 25 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2017.
- ^ "Altın Portakal'da jüri başkanı Ferzan Özpetek". Hürriyet Gazetesi. hurriyet.com.tr. 6 Temmuz 2005. 1 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2017.
- ^ "Ferzan Özpetek Venedik'te!". Milliyet Gazetesi. milliyet.com.tr. 20 Temmuz 2007. 21 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2017.
- ^ "Ünlü yönetmen Ferzan Özpetek evlendi". CNN Türk. cnnturk.com. Doğan Haber Ajansı. 28 Eylül 2016. 3 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2017.
- ^ "Ferzan Özpetek evlendi". Milliyet Gazetesi. milliyet.com.tr. 27 Eylül 2016. 25 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2017.
- ^ "'İstanbul Kırmızısı'nın tarihi netleşti". Milliyet Gazetesi. milliyet.com.tr. 19 Ekim 2016. 31 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2017.
- ^ "'Napoli Velata', guarda il teaser del nuovo film di Ferzan Ozpetek". Rolling Stone (İtalyanca). rollingstone.it. 30 Ekim 2017. 13 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2017.
- ^ "Ozpetek gira il nuovo film, 'Napoli velata'". la Repubblica (İtalyanca). repubblica.it. 12 Mayıs 2017. 4 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2017.
- ^ Gabriele Marcello, Ferzan Ozpetek , Le Mani, 2009
- ^ Laura Delli Colli, Ferzan Ozpetek - Ad occhi aperti , Electa Mondadori, 2008
- ^ "Lecce vatandaşlığı verildi". Hürriyet Gazetesi. hurriyet.com.tr. 23 Mayıs 2010. 19 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017.
- ^ "Ferzan Ozpetek Showcases His Italian Movies at the Museum of Modern Art in New York". i-Italy (İngilizce). iitaly.org. 12 Aralık 2008. 19 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017.
- ^ "Ferzan Özpetek 4 dakikalık deprem filmi çekti". NTV. ntv.com.tr. AA. 12 Nisan 2009. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017.
- ^ Casella, Paola. "David Di Donatello 2018, 15 Nomination Per Ammore E Malavita" (İtalyanca). mymovies.it. 14 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2018.
- ^ "Venedik'te Ferzan Özpetek'e özel ödül". Euronews. 9 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2019.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Wikimedia Commons'ta Ferzan Özpetek ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
 |
Vikisöz'de Ferzan Özpetek ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- Altın Portakal En İyi Yönetmen Ödülü sahipleri
- 1959 doğumlular
- Türk senaristler
- 20. yüzyıl Türk roman yazarları
- 21. yüzyıl Türk roman yazarları
- Türk film yönetmenleri
- Türkiye'de LGBT kişiler
- İtalya'daki Türk göçmenler
- İtalyan film yönetmenleri
- 20. yüzyıl İtalyan roman yazarları
- 21. yüzyıl İtalyan roman yazarları
- İtalya'da LGBT kişiler
- Roma La Sapienza Üniversitesinde öğrenim görenler
- David di Donatello Ödülü sahibi yönetmenler
- LGBT senaristler
- LGBT yönetmenler
- Yaşayan insanlar
- Türk asıllı İtalyanlar
- İtalya Cumhuriyeti Liyakat Nişanı sahipleri