Ekvador
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Nisan 2015) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Ekvador República del Ecuador (İspanyolca) Ekvador Cumhuriyeti | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Slogan "Dios, patria y libertad" (İspanyolca) "Pro Deo, Patria et Libertate" (Latince) "Tanrı, vatan ve hürriyet" | |||||||
.svg) | |||||||
| Başkent | Quito | ||||||
| En büyük | Guayaquil | ||||||
| Resmî dil(ler) | İspanyolca | ||||||
| Etnik gruplar | %65 mestizo, %25 Ekvador Kızılderilileri, %7 İspanyol veya Beyaz, %3 Siyahi | ||||||
| Hükûmet | Üniter Cumhuriyet | ||||||
| |||||||
| Tarihçe | |||||||
| |||||||
• Su (%) | 4 | ||||||
| Nüfus | |||||||
• 2013 sayımı | 15,740,000 | ||||||
| GSYİH (SAGP) | 2013 tahminî | ||||||
• Toplam | 94,47 milyar $ | ||||||
• Kişi başına | 6.002,89 $ | ||||||
| GSYİH (nominal) | 2008 tahminî | ||||||
• Toplam | 54,686 milyar $ (151..) | ||||||
• Kişi başına | 3.928 $ | ||||||
| Gini | 42 orta | ||||||
| İGE (2007) |  0.806Hata: Geçersiz İGE değeri · 80.. | ||||||
| Para birimi | ABD doları (USD) | ||||||
| Zaman dilimi | UTC-5, -6 (ECT, GALT) | ||||||
| Trafik akışı | sağ | ||||||
| Telefon kodu | +593 | ||||||
| İnternet alan adı | .ec | ||||||
Ekvador, Güney Amerika'da temsili demokrasi ile yönetilen bir cumhuriyettir. Kuzeyde Kolombiya, doğu ve güneyde Peru ile komşudur ve batısında Büyük Okyanus vardır. Anakaradan 965 kilometre batıda, Büyük Okyanus'ta bulunan Galapagos Adaları da ülkenin sınırları dahilindedir. Adını aldığı ekvatorla ülke ikiye bölünmüştür.
Tarih
Yaklaşık 3 ayrı bağımsızlık tarihleri vardır.
İspanya hâkimiyetinin ardından Quito on bin kişinin yaşadığı bir şehirdi. 10 Ağustos 1809 yılında Quito'da, Carlos Montúfar, Eugenio Espejo ve Piskopos Cuero y Caicedo liderliği altında İspanya'dan bağımsızlık için halkın talebi olmuştur.
Ekvador, aynı zamanda İspanya'dan ayrılmak için ilk çağrıyı yapan Latin Amerika ülkesidir. 9 ekim 1820'de Guayaquil bağımsızlığını kazanan ilk Ekvador şehridir. 24 Mayıs 1822'de Mareşal Antonio José de Sucre komutasındaki Ekvador ordusu,Quito yakınlarındaki Pichincha Savaşı'nda İspanya'yı mağlup ederek bağımsızlığını elde etmiştir.
19. yüzyılda Ekvador'da yöneticilerin çabuk değişmesinden kaynaklanan bir dengesizlik vardır. 1941 yılında ise Peru ile aralarında yaşanan tansiyon savaşa dönüşmüştür. Peru, kendi toprakları olarak beyan ettiği yerlerde, Ekvador'un askeri varlığının bulunduğunu, bunun da işgal olduğunu ileri sürmektedir. Ekvador ise tam tersini iddia etmektedir. 1941 Temmuz'unda iki ordu da harekete geçti. Peru, 11,681 asker ile savaşa girerken, karşılarında kötü eğitilmiş ve yeterince takviye yapılamamış 5,300 askerli Ekvador ordusyla karşılaştılar. 5 Temmuz 1941'de Peru güçleri Zarumilla ırmağını yerleşti. 23 Temmuz 1941'de ırmağı aşıp Ell Oro'nun içlerine doğru ilerlemeye başladı. Ekvador, böylece savaştan çekilmek zorunda kaldı.
1960'larda piyasalardaki durgunluk ve toplumsal husursuzluk popülist politikalara ve askeri müdahelelere neden oldu. Bu arada yabancı şirketler Amazon'a yakın yerlerde petrol yatakları keşfetti. 1972'de, petrolü doğudan sahil şeridine taşıyan And Dağları boru hattının inşaatı, Ekvador'u Güney Amerika'nın ikinci büyük petrol ihraç eden ülkesi haline getirdi. 1970li yıllarda askeri rejim döneminde ülkenin borçlarının kötü idare edilmesi ile başlayan kötü yönetim altındaki birçok yıl, ülkeyi esasen yönetilemez hale getirmiştir. 1990lı yılların ortalarından itibaren, Ekvador hükümeti, yasama ve yargıda temsil edilen idare sınıfını yatıştırmayla uğraşan zayıf bir sınıf olarak karakterize edildi.
Yerli halkın etken seçmenler olarak ortaya çıkması, son yıllarda ülkenin demokratik oynaklığına etki etti. Nüfus, hükümetteki daha önceki hataları telafi etmek için toprak reformu, işsizlikte azalma ve sosyal hizmetleri sağlamakla motive edildi. Bu hareket, yürütmenin bozulmasına neden oldu.
Politika
Anayasa, başkana, başkan yardımcısına ve meclis üyelerine dört yıllık hizmet etme hakkı tanıyor. 15 tane bakanlık bulunuyor. Taşra yöneticileri ve meclis üyeleri doğrudan seçimle iş başına geliyor. Meclis, Temmuz ve Aralık'ta tatil nedeniyle toplanmıyor. 20 tane yedi üyeli meclis komisyonu bulunuyor. Yargıtay üyeleri, meclis tarafından süresiz bir dönem için seçiliyor.
Ekvador, Birleşmiş Milletler üyesidir. Aynı zamanda, birçok bölgesel toplulukların içinde yer alır.
Coğrafya
Ekvador, üç temel bölgeden, bir de Büyük Okyanus'ta bulunan bir adadan meydana gelmiştir.
- La Costa, ülkenin batısındaki, Büyük Okyanus'u da kapsayan alçakta bulunan kıyı şeridini içerir.
- La Sierra, ülkenin ortasından geçen, kuzeyden güneye uzanan yüksek irtifadaki bölge.
- El Oriente, ülkenin doğusundaki Amazon yağmur ormanlarını kapsar. Ülke yüzölçümünün yaklaşık yarısını kaplar.
- Región Insular, ülkenin batısındaki Büyük Okyanus'ta bulunan Galapagos Adaları.
Ekvador'un üç temel bölgeden meydana gelmesi ile oluşan cografi konumu aynı zamanda iklim farklılığını oluşturur. Bu iklim farklılığı; muz, ananas gibi tropikal meyvelerin yanında kakao ve kahve gibi bitkiler ile pirinç, şeker, tütün, mısır, patates, elma, mandalina gibi değişik iklim tarımsal ürünlerinin yetişmesini de sağlar.
Ülke, 22 eyaletten meydana gelir ve her eyaletin kendi idari merkezi bulunur.
Kültür
Ülkedeki en popüler spor, diğer Güney Amerika ülkeleri gibi futboldur. Ekvador Milli Takımının maçları ülkedeki en çok izlenen spor olayıdır. 2007 Haziranında FIFA, deniz seviyesinden 2,500 metre veya üzeri yükseklikteki yerlerde maç yapılmasını yasakladı. Rafael Correa ve Peru, Bolivya ve Kolombiya'daki meslektaşları bu kuralı protesto etmek için ortak bir mektup hazırladılar.
Ekvador, 2002 Dünya Kupası ve 2006 Dünya Kupası'na katılma hakkı kazandı. 2006 Dünya Kupası'nda A Grubunda Polonya ve Kosta Rika'nın önünde bitirerek; Almanya'nın ardından ikinci sırada yer aldı. Futsal da toplum arasında popülerdir.
Ekvador'da yemek türleri çok çeşitlidir. Tarımsal şartlar ile yükseklikle birlikte değişir. Domuz eti, tavuk, sığır eti engin çeşitlilikteki tahıllar, patates veya pirinçle birlikte, dağlık bölgelerde popülerdir. Ekvador'un dağlık bölgelerinde satılan sokak yiyeceği ise kavrulmuş domuz ile birlikte patatestir. Özellikle alçak bölgelerde birçok meyve çeşidi bulunur. Karides ve ıstakoz kıyı kesimlerin vazgeçilmez yiyecek maddesidir.
1991 yapımı film olan Sensaciones Ekvador'da çekilmiştir ve Ekvadorlu kardeşler Juan Esteban Cordero ve Viviana Cordero tarafından yönetilmiştir. Viviana Cordero, daha sonraları Ratas, Ratones, y Rateros ve Un Titán en el Ring adlı filmlerde görev almıştır.
Filmlerin dışında, Ekvador'da bir yılda sayısız kitap basılmaktadır. Bunların en önemlileri Rod Glenn'in bilik kurgu romanı The King of America ve Kurt Vonnegut'un bilim kurgu romanı Galapagostur.
Dış bağlantılar
 | ||
| Üyeler |  | |
|---|---|---|
| Zirveler | ||
| Konular | ||
| Otorite kontrolü |
|
|---|
