Dev Neptün
Dev Neptün veya süper-Neptün, Neptün gezegeninden daha büyük bir kütleye sahip gezegendir. Bu gezegenler genellikle Dünya'nın yaklaşık 5-7 katı büyüklüğünde ve 20-80 M⊕ tahmini kütleye sahip olarak tanımlanır,[1] bunun ötesinde genellikle gaz devleri olarak adlandırılırlar. Bu kütle aralığına giren bir gezegen aynı zamanda alt-Satürn olarak da adlandırılabilir.[2]
Bu tür gezegenlerin keşfi nispeten azdır. Neptün benzeri ve Jüpiter benzeri gezegenler arasındaki kütle farkının, 20 Dünya kütlesinin üzerindeki öngezegenlerde "yığılma kaçağı"nın meydana gelmesi nedeniyle ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bu kütle eşiği aşıldığında çok fazla ek kütle biriktirirler (kütleyle artan kütleçekimi ve bir yığılma diski içindeki malzeme varlığı nedeniyle) ve bunun sonucunda Jüpiter veya daha büyük bir gezegen boyutlarına ulaşırlar.[1]
Bunlar arasında Kepler-101b, HAT-P-11b ve K2-33b gibi bilinen örnekler bulunmaktadır.[3][4]
Kütle-yarıçap ilişkisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Keşfedilen ötegezegenlerin modellenmesi ve analizi yoluyla kütle ve yarıçap arasındaki ilişki, Neptün ve Jüpiter dünyaları arasındaki geçiş sınırı için daha önce güneş sistemimizdeki gezegenleri gözlemleyerek ampirik olarak tanımlanandan çok daha yüksek bir üst sınır vermiştir. Örneğin Chen & Kipping (2017) Neptün ve Jüpiter dünyaları arasındaki geçiş noktasını yaklaşık 130 M🜨 olarak tanımlamıştır.[5] Kütle-yarıçap arasındaki bu ilişkiyi inceleyen çalışmalarda Satürn'ün hiçbir zaman bir buz devi olarak tanımlanmamış olmasına rağmen, Neptün dünyasının kütle-yarıçap sınırları içerisinde süper-Neptün ile Jüpiter dünyası arasındaki geçiş noktasına yakın olduğu bulunmuştur.[6]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "Super-Neptune Planet Found". Space.com. 14 Mart 2009. 22 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "'Sub-Saturns' May Force Scientists to Revise Idea of How Planets Form". Space.com. 12 Ocak 2019. 12 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020.
- ^ Bonomo, A. S.; Sozzetti, A.; Lovis, C.; Malavolta, L.; Rice, K.; Buchhave, L. A.; Sasselov, D.; Cameron, A. C.; Latham, D. W.; Molinari, E.; Pepe, F.; Udry, S.; Affer, L.; Charbonneau, D.; Cosentino, R.; Dressing, C. D.; Dumusque, X.; Figueira, P.; Fiorenzano, A. F. M.; Gettel, S.; Harutyunyan, A.; Haywood, R. D.; Horne, K.; Lopez-Morales, M.; Mayor, M.; Micela, G.; Motalebi, F.; Nascimbeni, V.; Phillips, D. F.; Piotto, G. (2014). "Characterization of the planetary system Kepler-101 with HARPS-N". Astronomy & Astrophysics. 572: A2. arXiv:1409.4592 $2. Bibcode:2014A&A...572A...2B. doi:10.1051/0004-6361/201424617.
- ^ "Young super-Neptune offers clues to the origin of close-in exoplanet". 22 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Chen, Jingjing; Kipping, David (2017). "Probabilistic Forecasting of the Masses and Radii of Other Worlds". The Astrophysical Journal. 834 (1). American Astronomical Society. s. 17. arXiv:1603.08614 $2. Bibcode:2017ApJ...834...17C. doi:10.3847/1538-4357/834/1/17. ISSN 1538-4357.
- ^ Edmondson, Kathryn; Norris, Jordan; Kerins, Eamonn (2023). "Breaking up with the continuous exoplanet mass-radius relation". arXiv:2310.16733 $2.
