Budaklı, Göle
| Budaklı | |
|---|---|
 | |
 Köyden bir görünüm | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Budaklı Budaklı'nın Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Göle |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 2044 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 221 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75700 |
Budaklı, Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Budaklı köyünün eski adı Cicor veya Cicori'dir. Nitekim 1886 tarihli Rus nüfus tespitinde köyün adı Cicar / Cucar (Джиджар / Джуджар) ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Cicor (جيجور) olarak geçer.[3][4]
Cicor veya Cicor, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Kola'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. Ancak köyün adı yayımlanmış eski Osmanlı kayıtlarında geçmemektedir. Bununla birlikte, 10. yüzyıla tarihlenen Cicori Kilisesi ile Eski Cicori'deki kiliseler ve bu kiliselerdeki Gürcüce yazıtlar, bu iki köyün Osmanlı döneminden önce Gürcü yerleşimler olduğunu göstermektedir.[5][6]
Türkçe Göle olarak bilinen Kola bölgesi ve köy, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinde köy, Ardahan sancağının Göle kazasına bağlıydı. Cicor'da bu dönemde Kürtler yaşıyordu ve köyün nüfusu 110 kişiden oluşuyordu.[3] Cicori'nin nüfusu 1896 yılında 157 kişiye, 1906 yılında 230 kişiye çıkmıştır.[7] Yirmi yılda nüfusun yaklaşık iki katına çıkması, bu süre içinde köye yeni insanların yerleştirildiğini göstermektedir. Nitekim 1907 yılında Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Göle bölgesinde göç nedeniyle boşalmış köylere yeni nüfus yerleştirildiğini yazmıştır.[8]
Birinci Dünya Savaşı yıllarında Ardahan bölgesini gezen Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli'nin verdiği bilgiye göre Cicor köyünde tamamen sağlam olan ve üzerinde Gürcüce yazılar bulunan bir kilise bulunuyordu. Hemen yakınında terk edilmiş bir köy olan Eski Cicori'de de Gürcüce yazıtları olan iki kilise ayakta duruyordu.[6]
Cicor köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Ermenistan'ın sınırları içinde kaldı. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca köy Türkiye'ye bırakıldı.[9]
Cicor köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kars vilayetinin Göle kazasının Okam nahiyesine bağlıydı.[4] 1940 genel nüfus sayımında Varginis biçiminde yazılmış olan köy, aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 448 kişiden oluşuyordu.[10] Cicor veya cicori Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Budaklı olarak değiştirilmiştir.[11] 1965 genel nüfus sayımında Budaklı köyünün nüfusu 755 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 192 kişi okuma yazma biliyordu.[12]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Köy, Ardahan il merkezine 30 km, Göle ilçe merkezine ise 21 km uzaklıktadır.[13]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 221[2] |
| 2021 | 243[2] |
| 2020 | 241[2] |
| 2019 | 253[2] |
| 2018 | 256[2] |
| 2017 | 262[2] |
| 2016 | 277[2] |
| 2015 | 268[2] |
| 2014 | 307[2] |
| 2013 | 317[2] |
| 2012 | 343[2] |
| 2011 | 328[2] |
| 2010 | 334[2] |
| 2009 | 340[2] |
| 2008 | 355[2] |
| 2007 | 366[2] |
| 2000 | 281[13] |
| 1990 | 519[14] |
| 1985 | 705[15] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Budakli, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Göle Balçeşme Köy Nüfusu". Nufusune.com. 17 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b ""Göle Kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 772.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 186, ISBN 9789941478178.
- ^ a b "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde" (Gürcüce), Sakartvelo gazetesi, 10 Ekim 1917, sayı. 222". 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2022.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 113, ISBN 9786052100271.
- ^ "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce), Paris, 1938, s. 10". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 352.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 629". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 358.
- ^ a b "Budaklı Köyü". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.