ASALA

Vikipedi, özgür ansiklopedi
17.37, 28 Aralık 2016 tarihinde Vikiçizer (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 17983463 numaralı sürüm (→‎Dış bağlantılar: düzeltme AWB ile)

Şablon:Bilgikutusu silahlı örgüt ASALA (Şablon:Dil-in tamlamasının kısaltmasıdır; Şablon:Dil-hy Hayastani Azatagrut'yan Hay Gaghtni Banak) veya tam adı ile Ermenistan'ın Kurtuluşu için Ermeni Gizli Ordusu, 1975 ve 1985 yılları arasında,[1] Türkiye dahil 16[2] farklı ülkede Türk ve diğer mülki ve diplomatik[3] hedeflere karşı eylemlerde [1][2][4][5] bulunmuş solcu[6][2] ve aşırı milliyetçi[3] örgüt.[7]

Tarihi

1975 yılında Lübnan İç Savaşı esnasında, Beyrut şehrinde, sempatizan Filistin Halk Kurtuluş Cephesi'nin yardımı ile[8][9] Agop Agopyan tarafından[10] kurulmuştur. Agopyan'a göre, örgütün temel amaçları Ermeni ilkesininin dünya kamuoyuna tanıtılması ve yurtdışı Ermeni toplumunda milliyetçi duygunun yükseltilmesi olmuştur.[11] ASALA özellikle bağımsız bir Ermenistan kurmak, Ermeni Tehciri'ni Türkiye Cumhuriyeti'ne soykırım olarak kabul ettirmek, tazminat ödettirmek ve Büyük Ermenistan için çalışmıştır.[12] ASALA militanları bir dönem Yunanistan ve Suriye İstihbarat servislerinin her türlü eğitim, öğrenim ve lojistik destek kolaylıklarından yararlanmışlardır.[13]

Terör örgütü olarak tanınması

Bazı kaynaklarda 'terör örgütü' [10][6][2][14][15] olarak nitelendirilmektedir. 1980-1990 yıllarında ABD'nin terör örgütü listesinde de yer almaktaydı.[16][17] 1985 yılından sonra aktif olmayan ASALA, ABD'nin 2001'de hazırladığı "Yabancı Terörist Örgütler (Foreign Terrorist Organisations)" listesine ve "Ülkeye Girişi Yasak Olan Teröristler (US Terrorist Exclusion List)" listesine, Birleşik Krallık'ın "Yasadışı Gruplar (UK Proscribed Group)" listesine, Avustralya'nın, Kanada'nın, Avrupa Birliği'nin ve Rusya'nın[kaynak belirtilmeli] "Tanımlanmış Gruplar (Specified Groups)" listelerine dahildir.[18]

Eylemleri

1975-1985 arası ASALA saldırıları.

1970'li ve 1980'li yıllarda, genelde Türk hedeflere karşı saldıran ASALA, aynı zamanda değişik nedenlerle Madrid'te Trans World Airlines ve Los Angeles'ta Air Canada ofislerini de bombaladı.

Asala'nın eylemlerinde 1979 yılından itibaren artış gözlenmeye başlandı. Eylemciler, 21 ülkenin 38 kentinde, 39'u silahlı, 70'i bombalı, biri de işgal şeklinde olmak üzere toplam 110 silahlı saldırı gerçekleştirdi. Bu saldırılarda Türkiye'nin 42 diplomatı ile 4 yabancı uyruklu kişi hayatını kaybederken, 15 Türk ve 66 yabancı uyruklu kişi de yaralanmıştır.[19]

ASALA'nin Türkiye içindeki ilk eylemi 1982'nin 7 Ağustos tarihinde Ankara Esenboğa Havalimanı'nda gerçekleştirdiği bombalı saldırı olmuştur. Saldırı sonucunda 9 kişi hayatını kaybetmiş, 72 kişi yaralanmıştır.[9]

ASALA'ya mal edilen saldırılar farklı kaynaklarda değişiklikler arz etmektedir. Amerikan hükümet kaynaklarına göre 1968'den itibaren ASALA, 84 olayda 299 kişiyi yaralamış 46 kişiyi öldürmüştür.[kaynak belirtilmeli]

Paris'te Türk Hava Yollarını bombalayan örgüt üyelerine 30 ay ceza verilmiştir. 1983 Temmuz'unda gerçekleşen Orly Havaalanı katliamında 8 kişi ölüp 52 kişi yaralanmıştır.

ASALA, kendi milliyetçi hedeflerinin yanı sıra benzer eğilimleri olan İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA), PKK/Kongra-Gel/KADEK,[20] ve Kızıl İtalyan Tugayları (Italian Red Brigades) gibi diğer uluslararası silahlı örgütler ile işbirliği yapmıştır.[21]

1985 yılından sonra ASALA tarafından kayda değer bir eylem gerçekleştirilmemiştir.

Örgütün hedef seçimi

Hedeflerin dağılım yüzdeleri şu şekildedir: [kaynak belirtilmeli]

  • Sivil şahıslar ve malları %2
  • Havaalanları ve havayolu şirketleri %34
  • İş yeri %14
  • Diplomatik hedefler %41
  • Basın-yayın %1
  • Dini şahıslar ve kuruluşlar %1
  • Taşımacılık %2
  • Diğer %2

Hedefler

  • Mehmet Baydar, Santa Barbara, Kalifornia, Başkonsolos, 27 Ocak 1973
  • Bahadır Demir, Konsolos, Santa Barbara, Kalifornia, 27 Ocak 1973
  • Kemal Arıkan, 28 Ocak 1982 tarihinde ESAK üyeleri Hampig Sassounian ve bir suç ortağı tarafından Los Angeles'te öldürüldü.
  • Daniş Tunalıgil, Viyana, Büyükelçi, 27 Ekim 1975
  • İsmail Erez, Paris, Büyükelçi, 24 Ekim 1975.
  • Talip Yener, Şoför, Paris, 24 Ekim 1975
  • Oktar Cirit, Türk Büyükelçiliği Birinci Sekreteri, Beyrut, 16 Şubat 1976
  • Taha Carım, Vatikan City, Büyükelçi, 9 Haziran 1977.
  • Necla Kuneralp, Madrid, Madrid Türk Büyükelçisinin eşi, Zeki Kuneralp, 2 Haziran 1978
  • Beşir Balcıoğlu, Madrid, Emekli Büyükelçi,Bayan Kuneralp'ın erkek kardeşi 2 Haziran 1978
  • Ahmet Benler, Lahey, Büyükelçinin oğlu, 12 Ekim 1979
  • Yılmaz Çolpan, Paris, Turizm Müşaviri, 22 Aralık 1979.
  • Galip Özmen, Atina, Ataşe, 31 Temmuz 1980
  • Neslihan Özmen, Atina, Ataşe Özmen'in kızı, 31 Temmuz 1980
  • Şarık Arıyak, Sidney, Başkonsolos, 17 Aralık 1980
  • Engin Sever, Ataşe, 17 Aralık 1980
  • Reşat Moralı, Paris, Çalışma Ataşesi, 4 Mart 1981
  • Tecelli Arı, Din Görevlisi, 4 Mart 1981
  • M. Savaş Yergüç, Cenevre, Yerel Sekreter, 9 Haziran 1981
  • Cemal Özen, Paris, Ataşe, 24 Eylül 1981
  • Kemal Arıkan, Los Angeles / Başkonsolos, 28 Ocak 1982
  • Orhan Gündüz, Boston, Fahri Başkonsolos, 4 Mayıs 1982
  • Erkut Akbay, Lizbon, İdâri Ataşe, 7 Haziran 1982
  • Atilla Altıkat, Ottawa, Albay, Askerî Ataşe, 27 Ağustos 1982
  • Bora Süelkan, Burgaz, İdâri Ataşe, 9 Eylül 1982
  • Nadide Akbay, Lizbon, İdâri Ataşenin karısı, 8 Ocak 1983
  • Galip Balkar, Belgrad, Büyükelçi, 9 Mart 1983
  • Dursun Aksoy, Brüksel, İdâri Ataşe, 14 Temmuz 1983
  • Cahide Mıhçıoğlu, Lizbon, Danışmanın karısı, 27 Temmuz 1983
  • Işık Yönder, Tahran, Yerel Sekreterin karısı, 28 Nisan 1984
  • Erdoğan Özen, Viyana, Çalışma Ataşesi, 20 Haziran 1984
  • Evner Ergun, Viyana, Uluslararası Memur, 19 Kasım 1984
  • Çağlar Yücel, Bağdat, Ataşe, 11 Aralık 1993

Dağılışı

1983 Paris Orly Havaalanı saldırısından sonra örgüt birçok ufak gruba bölünmüştür. Zamanla örgüt içi çekişmeler ve anlaşmazlıklar ortaya çıkmış, kurucularından Agop Agopyan 1988 yılında öldürülmüş, Ermeni halkından da yeterli destek görememiş ve 1994 yılında eylemlerini sonlandırmıştır.[kaynak belirtilmeli]

Ayrıca bakınız

Kitaplar

  • Erich Feigl. "A Myth of Terror", Zeitgeschichte, 1987.

Kaynakça

  1. ^ a b Ahmet Esat Uras (1988). The Armenians in history and the Armenian question (İngilizce). Documentary Publications. ss. sf. 154. ISBN 975-7555-00-2, ISBN 978-975-7555-00-1. ASALA, the pricipal terrorist organization of the period 1973 - 1985. 
  2. ^ a b c d John E. Jessup (1998). An Encyclopedic Dictionary of Conflict and Conflict Resolution, 1945-1996 (İngilizce). Greenwood Publishing Group. ss. sf. 39. ISBN 0-313-28112-2, ISBN 978-0-313-28112-9. A leftist separatist terrorist group that, before 1984, was quite active in the European area, ASALA began its operations before 1975. 
  3. ^ a b Athena S. Leoussi (2001). Encyclopaedia of nationalism (İngilizce). Transaction Publishers. ss. sf. 47. ISBN 0-7658-0002-0, ISBN 978-0-7658-0002-2. Later, ultra-nationalist diaspora groups, like ASALA, attacked Turkish diplomats. 
  4. ^ Luisella De Cataldo Neuburger (1996). Women and Terrorism (İngilizce). Palgrave Macmillan. ss. sf. 30. ISBN 0-312-12716-2, ISBN 978-0-312-12716-9. 
  5. ^ Halibozek, Edward P. (2007). The corporate security professional's handbook on terrorism (İngilizce). Butterworth-Heinemann. s. 48. ISBN 0-7506-8257-4, ISBN 978-0-7506-8257-2. In January 1975, Armenian Secret Army for the Liberation of Armenia (ASALA), a previously unknown group, claimed the bombing of the World Council of Churches (WCC) offices in Beirut. As a result it came into prominence as a Middle Eastern terrorist group and an International terrorist group. 
  6. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; wievorka isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  7. ^ [acikarsiv.atilim.edu.tr/browse/200/213.pdf‎ "Atılım Üni Sosyal Bilimler Enstitüsü"] |url= değerini kontrol edin (yardım). Atılım Üniversitesi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2014. 
  8. ^ Bloom, Mia (2007). Dying to Kill: The Allure of Suicide Terror (İngilizce). Coughlan Publishing. ss. 121-122. ISBN 0-231-13321-9, ISBN 978-0-231-13321-0. ASALA claimed linear from George Habash's PFLP. The patron-client relationship was solidified by the PFLP's provision of arms, training and operational support. 
  9. ^ a b Pitman, Paul M. (1988). Turkey, a country study (İngilizce). Library of Congress, Federal Research Division, Dept. of the Army. s. 355. ASALA has also targeted Turkish diplomats, chiefly in Western Europe. In 1982 nine passengers at the Ankara airport were murdered and seventy-two wounded... The ASALA headquarters and training sites were believed to be located in Lebanon; support was said to be forthcoming from radical Palestinian groups. 
  10. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; hoffman isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  11. ^ Mango, Andrew (2005). Turkey and the war on terror: for forty years we fought alone (İngilizce). Taylor & Francis. s. 11. ISBN 0-415-35002-6, ISBN 978-0-415-35002-0. Our primary objectives are to introduce the Armenian cause to world public opinion, and make the world feel that there is a desolate people that lack a homeland or identity, and to arouse the national feeling of the Armenian diaspora. 
  12. ^ Hunsicker, A. (2006). Understanding International Counter Terrorism (İngilizce). Universal-Publishers. ISBN 1-58112-905-X, ISBN 978-1-58112-905-2.  Bilinmeyen parametre |ayfalar= görmezden gelindi (yardım)
  13. ^ "Türkiye ve Terörizm" Türkiye Barolar Birliği Yayınları.2006, Ankara. s.309 ISBN 975-6689-41-5
  14. ^ Gunter, Michael M. (1997). The Kurds and the future of Turkey (İngilizce). Palgrave Macmillan. s. 109. ISBN 0-312-17265-6, ISBN 978-0-312-17265-7. Yet another allegation was that ASALA, the Armenian terrorist organization that has ceased operations a decade earlier due to internal strife within its own ranks, was cooperating with the PKK. 
  15. ^ McCauley, Clark. and Dugan, Laura. "The Armenian Secret Army for the Liberation of Armenia and the Justice Commandos of the Armenian Genocide" 2008
  16. ^ "Armenian Secret Army for the Liberation of Armenia (ASALA)". Patterns of Global Terrorism, Publication 10321 (İngilizce). U.S. Department of State. 1997. 22 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  17. ^ U.S. Government (1989). Terrorist Group Profiles (İngilizce). DIANE Publishing. s. 52. ISBN 1-56806-864-6, ISBN 978-1-56806-864-0. 
  18. ^ http://www.cdi.org/terrorism/terrorist-groups.cfm Foreign Terrorist Groups
  19. ^ Şimşir, Bilal, Şehit Diplomatlarımız, Bilgi Yayınevi, Ankara 2000, 2 Cilt.
  20. ^ Özoğlu, Ali. ASALA-PKK (2005), Toplumsal Dönüşüm Yayınları
  21. ^ İdris Bal, Mustafa Çufalı. Dünden bugüne Türk Ermeni ilişkileri (2003), Nobel, sf. 675-688

Dış bağlantılar

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=ASALA&oldid=17983463" sayfasından alınmıştır