1. Türkiye Hükûmeti

Vikipedi, özgür ansiklopedi
1. Türkiye Hükûmeti
I. İnönü Hükûmeti
İsmet İnönü Renkli.jpg
Kuruluş 30 Ekim 1923
Sona erme 22 Kasım 1924
Ülke  Türkiye
Kişiler ve kuruluşlar
Devlet başkanı Mustafa Kemal Atatürk
Hükûmet başkanı İsmet İnönü
Bakan sayısı 12
Üye parti(ler) Cumhuriyet Halk Partisi
Meclisteki durumu Çoğunluk hükûmeti
333 / 333
Tarihçe
Yasama dönemi 2. dönem
Seçim(ler) 1923 Türkiye genel seçimleri
Diğer
Önceki V. İcra Vekilleri Heyeti
Sonraki 2. Türkiye Hükûmeti

I. Türkiye Hükûmeti veya I. İnönü Hükûmeti (30 Ekim 1923 - 6 Mart 1924), Türkiye Cumhuriyeti'nde kurulan ilk hükûmettir.[1] I. Türkiye Hükûmeti kurulmadan önce de 23 Nisan 1920 - 29 Ekim 1923 arasında başka hükûmetler de vardı, ancak 29 Ekim 1923'te cumhuriyet ilan edildi ve hükûmet sıralaması tekrar 1'den başladı.

3 Mart 1924 tarihinde Türkiye'de hilâfetin kaldırılmasıyla birlikte başlayan hükûmetin görevi, 6 Nisan 1924 tarihinde İsmet İnönü'nün istifasıyla birlikte sona ermiştir.

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

Kurulan ilk hükûmetin ilk başbakanı Cumhuriyet Halk Partisi üyesi İsmet İnönü'ydü. İnönü, Türk Kurtuluş Savaşı'nda başarılı bir general olmasının yanı sıra, Mudanya Mütarekesi ve Lozan Antlaşması görüşmelerinde de yetenekli bir politikacı olduğunu kanıtlamıştı.

Kabine[değiştir | kaynağı değiştir]

Resim Görev İsim Parti Başlangıç Bitiş
Inonu Ismet (cropped).jpg
Başvekil (Başbakan) İsmet İnönü CHP 30 Ekim 1923 6 Mart 1924
Hariciye (Dışişleri) Vekili
Mustafa Fevzi Bey Sarhan .jpg
Şer'iye (Diyanet) Vekili Mustafa Fevzi Sarhan CHP 30 Ekim 1923 6 Mart 1924
Seyit Bey.jpg
Adliye (Adalet) Vekili Seyyid Bey CHP 30 Ekim 1923 6 Mart 1924
Fevzi cakmak.png
Erkân-ı Harbiye-i Umumiye (Genelkurmay) Vekili Fevzi Çakmak CHP 30 Ekim 1923 6 Mart 1924
Kiazm Pasha Ozalp.jpg
Müdafaa-i Millîye (Millî Savunma) Vekili Kâzım Özalp CHP 30 Ekim 1923 6 Mart 1924
Ahmet Ferit Bey Tek.jpg
Dahiliye (İçişleri) Vekili Ahmet Ferit Tek CHP 30 Ekim 1923 6 Mart 1924
Hasan Fehmi Bey.jpg
Maliye Vekili Hasan Fehmi Ataç CHP 30 Ekim 1923 2 Ocak 1924
Mustafa Abdulhalik Bey.jpg
Mustafa Abdülhalik Renda 2 Ocak 1924 6 Mart 1924
İsmail Safa Bey.jpg
Maarif (Eğitim) Vekili İsmail Safa Özler CHP 30 Ekim 1923 6 Mart 1924
Mustafa Nejati Bey.jpg
Mübadele, İmar ve İskân Vekili Mustafa Necati Uğural CHP 30 Ekim 1923 6 Mart 1924
Ahmet Muhtar Bey Çilli.jpg
Nafia (Bayındırlık) Vekili Ahmet Muhtar Cilli CHP 30 Ekim 1923 19 Ocak 1924
Suleiman Sirri Bey Aral.jpg
Süleyman Sırrı Aral 19 Ocak 1924 6 Mart 1924
Refik Bey Saydam.jpg
Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sağlık ve Sosyal Yardım) Vekili Refik Saydam CHP 30 Ekim 1923 6 Mart 1924
Hasan Hüsnü Bey.jpg
Ticaret Vekili Hasan Saka CHP 30 Ekim 1923 6 Mart 1924

1935 yılına kadar Türkiye'de soyadları kullanılmamaktaydı, bu durum Soyadı Kanunu'na kadar geçerli olmuştur. Listede yer alan soyadlar, kabine üyelerinin daha sonra aldıkları soyadlardır.

Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Şeriyye Vekâleti Osmanlı İmparatorluğu'ndan devralınan, Erkân-ı Harbiye-i Umumiye ise Kurtuluş Savaşı sırasında faaliyet gösteren geçici bir bakanlıktı. Her iki bakanlık da 3 Mart 1924 tarihinde kaldırılmış ve İsmet İnönü yeni hükümeti kurmak üzere istifa etmiştir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri". hurriyet.com.tr. Hürriyet. 17 Mart 2003. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]