Mahidevran Sultan: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
k Kimseninkimsesi tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Rapsar tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi. |
Değişiklik özeti yok |
||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
{{Kişi bilgi kutusu |
{{Kişi bilgi kutusu |
||
| ad = Mahidevran Sultan <br />ماه دوران سلطان |
| ad = Mahidevran Sultan <br />ماه دوران سلطان |
||
| resim = |
| resim =Mahidevran Turbesi3.jpg{{!}}thumb |
||
| resim_boyutu = |
| resim_boyutu = |
||
| başlık = |
| başlık = |
||
| doğum_adı = |
| doğum_adı = |
||
| doğum_tarihi = 1500 civarı |
| doğum_tarihi = 1500 civarı |
||
| doğum_yeri = |
| doğum_yeri = |
||
| ölüm_tarihi = 3 Şubat 1581 |
| ölüm_tarihi = 3 Şubat 1581 |
||
| ölüm_yeri = [[Bursa]] |
| ölüm_yeri = [[Bursa]], [[Osmanlı İmparatorluğu]] |
||
| ölüm_nedeni = |
| ölüm_nedeni = |
||
| yattığı_yer = [[Muradiye Külliyesi|Bursa Muradiye Külliyesi]] |
| yattığı_yer = [[Muradiye Külliyesi|Bursa Muradiye Külliyesi]] |
||
| 14. satır: | 14. satır: | ||
| ikamet = |
| ikamet = |
||
| uyruk = Çerkez <ref>{{web kaynağı|başlık=İşte Gerçek Mahidevran|url=http://www.odatv.com/n.php?n=iste-gercek-mahidevran-0910121200 |başlık=İşte gerçek Mahidevran |yayıncı=odatv}}</ref> |
| uyruk = Çerkez <ref>{{web kaynağı|başlık=İşte Gerçek Mahidevran|url=http://www.odatv.com/n.php?n=iste-gercek-mahidevran-0910121200 |başlık=İşte gerçek Mahidevran |yayıncı=odatv}}</ref> |
||
| diğer_adları = |
| diğer_adları =Gülbahar Sultan |
||
| unvan = [[Haseki Sultan]] |
| unvan = [[Haseki Sultan]] |
||
| din = |
| din =İslam |
||
| eş = [[I. Süleyman]] |
| eş = [[I. Süleyman]] |
||
| çocukları = [[Şehzade Mustafa]] |
| çocukları = [[Şehzade Mustafa]] |
||
Sayfanın 10.16, 1 Şubat 2016 tarihindeki hâli
Mahidevran Sultan ماه دوران سلطان | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1500 civarı |
| Ölüm | 3 Şubat 1581 Bursa, Osmanlı İmparatorluğu |
| Defin yeri | Bursa Muradiye Külliyesi |
| Milliyet | Çerkez [1] |
| Diğer ad(lar)ı | Gülbahar Sultan |
| Din | İslam |
| Evlilik | I. Süleyman |
| Çocuk(lar) | Şehzade Mustafa |
Mahidevran Sultan (bazı kaynaklarda adı Gülbahar olarak da geçmektedir;[2] 1500 civarı - 3 Şubat 1581, Bursa),[3] Osmanlı Padişahı I. Süleyman'ın eşi, Şehzade Mustafa'nın annesi.
İlk yılları
1500 yılı civarında doğmuş olup, ilk adının Bosfor olduğu[4] ve Kırım kökenli (bazı kaynaklarda ise Arnavut)[5] olduğu iddia edilmektedir.[3][2][6] Babasının adı Bursa'daki Şehzade Mustafa Türbesi'ndeki mezar sandukası levhasında Abdullah; saray arşivindeki belgelerde ise Abdurrahman ve Abdülmennân olarak yazdığından cariye olduğu düşünülmüştür.[3][7] Öte yandan devşirme olmadığı, babasının Kabardey Çerkes hükümdarı İda Mirzey annesinin ise Mengli Giray kızı Nazcan Hatun (Yavuz Sultan Selim’in eşi Ayşe Hatun’un kızkardeşi) olduğu, gerçek adının Malhurub olduğuna dair son dönemlerde basında haberler ve belgeler çıkmıştır.[8][9][10]
Saruhan Sancak Beyi Şehzade Süleyman'ın Manisa Sarayı haremine girdi. 1515 yılında Süleyman'ın en büyük erkek çocuğu olan Mustafa'yı dünyaya getirmesinin ardından Mahidevran adını aldı.[3] 1520 eylülünde I. Selim'in vefat etmesinin ardından Süleyman'ın Osmanlı padişahı olması üzerine çocuğuyla birlikte İstanbul'a geldi. İki kızkardeşinin de sarayda onunla birlikte yaşadığı[10] ve Bursa’da Muradiye Külliyesindeki Saraylar türbesine defnedilmiş oldukları düşünülür.[11]
Haseki Sultanlık dönemi
Şehzade Mustafa yetişkinliğe ulaşınca Osmanlı geleneklerine uygun olarak Saruhan Sancak Beyi olarak görevlendirildi. Yine gelenek olduğu üzere annesi Mahidevran Sultan da oğluyla birlikte Saruhan'a gitti.[3] 6 Ekim 1553 tarihinde Süleyman, Konya'da bulunan oğlu Mustafa'yı kendisini tahttan indirmeyi planladığı inancıyla boğdurttu.[12] Mustafa'nın cenazesi Bursa'ya gönderilirken, Mahidevran ile Mustafa'nın kızı ve cariyeleri de Bursa'ya sürüldü.[3]
Bursa'daki hayatı ve vefatı
Bursa Şer’i Mahkeme Sicilleri arasında bulunan bir belgeye göre Mahidevran Sultan, 8-10 kişilik maiyet kadrosuyla birlikte Amasya’dan Bursa’ya sürgün edilmiştir.[13] Padişah hanımı olarak alması gereken paşmaklık toprakların vergisi kesilmiştir. On sene civarında Bursa'da yaşadığı evin kirasını ödeyemez duruma geldi ve birçok yere borçlanmıştır.[3][5] Süleyman diğer eşi Hürrem Sultan'ın 1558'deki ölümünden sonra, Bursa kadısı aracılığıyla Mahidevran'ın borçlarını ödetip kendisine ödenek bağlatırken; ertesi yıl aşağıdaki fermanla Bursa Hisarı'nda, İmaret-i İsâ mahallesindeki Leyszâde evini kendisine aldırttı.[3]
" Gelen bilgi doğru ise hükm-i hümayunum elinize geçince o çeşit evlerin kirası günde ne ediyorsa bilgi alınıp söz konusu evlerde ne zamandan beri oturulup kirasının verilmediği hesaplanıp çıkan meblağın Hassa Harc Emininden verilmesi için ferman olunmuştu. Buna göre filan kişilerle evlere gidilip araştırma yapıldı. Günlük 10 akçe kira bedeli çıkarıldı. 9,5 yıllık kira bedeli hesaplanıp 34 bin 200 akçe ev sahiplerine ödendi."[14]
Kendisine verilen ödenekle geçinen Mahidevran, oğlu Mustafa'nın Muradiye'deki mezarının üstüne Mustafa-i Cedit Türbesi'ni yaptırırken, türbenin bakımı için evinin yanında iki değirmen ve yüz bin dirhem gümüş para vakfetti.[3] 3 Şubat 1581 tarihinde vefat etti ve oğlunun yanına gömüldü.[3]
Popüler kültürdeki yeri
2003 yılında yayınlanan Hürrem Sultan adlı Türk televizyon dizisinde Mahidevran Sultan'ı Hatice Aslan canlandırdı. 2011-2014 yılları arasında yayınlanan Muhteşem Yüzyıl dizisinde ise Mahidevran Sultan'ı Nur Fettahoğlu canlandırmıştır.
Kaynakça
- ^ "İşte gerçek Mahidevran". odatv.
- ^ a b Yermolenko, Galina I. (2010). Roxolana in European Literature, History and Culture. Ashgate Publishing. ss. sf. 2. ISBN 0754667618.
- ^ a b c d e f g h i j Sakaoğlu, Necdet (Nisan 2012). Süleyman, Hurrem ve Diğerleri: Bir Dönemin Gerçek Hikayesi. ss. 26-27.
- ^ Uluçay, Çağatay (1985). Padişahların kadınları ve kızları. Türk Tarih Kurumu. ss. sf. 35.
- ^ a b Peirce, Leslie P. (1993). The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. Oxford University Press. ss. sf. 55-56.
- ^ Freely, John (2000). Inside the Seraglio: private lives of the sultans in Istanbu. Penguin Books. ss. sf. 51.
- ^ Uluçay, Çağatay (1985). Padişahların kadınları ve kızları. Türk Tarih Kurumu. ss. sf. 36.
- ^ Edadil Açba, Kanuni Sultan Süleyman’ın Çerkes Eşi, Jineps Gazetesi, Haziran 2014
- ^ Bazı yayın organlarında Çerkes Bitu Mustafa Paşa’nın kızı olduğu şeklinde yer almıştır.Mahidevran Sultan ve Üç Hanım Kızlar'ın sırrını Fransa'dan gelen mektup çözdü, Zaman gazetesi, 23.11.2014, Mahidevran Hatun'un Sırrını Çözen Mektup, Haber Artıbir, 24.11.2014
- ^ a b Esra Açıkgöz, Ailesinin Ağzından Mahidevran’ın Hikayesi, Cumhuriyet gazetesi Pazar eki, 07.10.2012
- ^ Doç. Dr. Doğan Yavaş, Saraylılar ve Üç Hanım Kızlar Türbelerinde Medfun Olanlar Kimlerdir?, Bursada Zaman, 17 Kasım 2014
- ^ Sakaoğlu, Necdet; sf. 11
- ^ Kâmil Kepecioğlu
- ^ Vakıflar Mecmuası, II, 1940 sf.13 ISBN: 1970'den önce bu uygulama yoktu.