Suyatağı, Tortum
| Suyatağı | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Suyatağı Suyatağı'nın Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Tortum |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 12,58 km² |
| Rakım | 1501 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 199 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25430 |
Suyatağı, Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Suyatağı'nın eski adı Abrnesi'dir. Gürcüce bir yer adı olan Abrnesi (აბრნესი), Türkçeye Abornis şeklinde girmiştir.[5] Nitekim 1835 tarihli Osmanlı nüfus defteri ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Abornis (آبورنیس) olarak geçer.[6][7] Köyün adı daha sonra Aburnes'e dönüşmüştür.[8]
Abrnesi veya Abrnisi köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. Eski bir kilise olan Abrnesi Kilisesi de bu dönemden kalmış olmalıdır.[9]
Abrnesi köyü, Osmanlı döneminin başında, Tortum sancağının Hahuli nahiyesine bağlı köylerden biriydi. Tortum sancağı bu sırada dört nahiyeden oluşuyordu. Büyükçe bir yerleşimin olan Abresi köyünün nüfusu 90 Hristiyan haneden oluşuyordu. 1835 tarihli Osmanlı Müslim nüfus defterine göre ise, köyün nüfusu 57 haneye düşmüştü. Sadece erkek nüfusunun tespit edildiği bu tarihte köyde 195 erkek kaydedilmişti. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Abrnesi veya Abrnisi köyünün toplam nüfusunun yaklaşık 390 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[10]
Abrnesi köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Abornis (آبورنیس) şeklinde yazılmıştır. Bu tarihte köy Erzurum vilayetinin Tortum kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[7] Bu yerleşim 1940 genel nüfus sayımında "Aburnes" şeklinde kaydedilmiş olan köy, Tortum kazasının Kisha nahiyesine bağlanmıştı ve nüfusu 958 kişiden oluşuyordu.[8] Abrnesi veya Aburnes Türkçe olmadığı için köyün adı 1950'lerin ilk yarısında Selli olarak değiştirilmiştir. 1959 yılında ise köye bugünkü adı verilmiştir. 1965 genel nüfus sayımına göre Suyatağı köyün 954 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 187 kişi okuma yazma biliyordu.[11]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Tortum Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[12]
Suyatağı köyünde Orta Çağ'dan kalma iki kilise bulunmaktadır. Suyatağı Deresi kıyısında bulunan ve yarı yıkı halde bulunan Abrnesi Kilisesi'nin manastırın bir parçası olduğu da tahmin edilmektedir. Tortum Çayı kıyısında olan diğer kilise ise, tek nefli küçük bir yapı olup çatı örtüsüyle günümüze ulaşmıştır. Kaba yontulmuş taşlarla kireç harcı kullanılarak inşa edilmiş olan kilisenin kapısı kuzeyde yer alır.[13][14]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahalle, Erzurum il merkezine 73 km, Tortum ilçe merkezine 21 km uzaklıktadır.[15] Mahalle, Tortum'un kuzeyinde olup, 
numaralı Artvin-Erzurum (Uzundere-Tortum) devlet yoluna, Aburneskapı'da 3,2 km.lik bir köy yoluyla ulaşmaktadır.[16]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 199[1] |
| 2021 | 224[1] |
| 2020 | 235[1] |
| 2019 | 275[1] |
| 2018 | 399[1] |
| 2017 | 150[1] |
| 2016 | 149[1] |
| 2015 | 157[1] |
| 2014 | 178[1] |
| 2013 | 151[1] |
| 2012 | 182[2] |
| 2011 | 187[2] |
| 2010 | 212[2] |
| 2009 | 213[2] |
| 2008 | 219[2] |
| 2007 | 188[2] |
| 2000 | 360[2] |
| 1990 | 573[17] |
| 1985 | 647[18] |
| 1965 | 954[19] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Tortum Suyatağı Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Suyatağı alan". Suyatağı alan. 27 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ "Suyatağı rakım". Suyatağı rakım. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 836. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ "Yunus Özger, "XIX. Yüzyılda Tortum'un Nüfus Durumu", Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2006, Sayı: 2, s. 113-128". 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2023.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 234.
- ^ a b "1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 252" (PDF). 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Mayıs 2024.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 196. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 93, 95. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 263" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Aralık 2023.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 195-196. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 58, ISBN 978-9941-478-17-8.
- ^ "Suyatağı Mahallesi". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ "Suyatağı to Aburneskapı". Suyatağı to Aburneskapı. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.