Yumaklı, Tortum
| Yumaklı | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Yumaklı Yumaklı'nın Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Tortum |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 16,37 km² |
| Rakım | 2300 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 219 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25430 |
Yumaklı, Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Yumaklı'nın eski adı Bari'dir. Gürcüce bir yer adı olan Bari (ბარი), vadi, tepelerin arasındaki düzlük anlamına gelir.[5] Bu yer adı Türkçeye Bar şeklinde girmiştir. Nitekim 1574 tarihli Osmanlı mufassal defteri ile 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde Bar (بار) olarak geçer.[6][7]
Bari köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Bu yerleşim 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre Tortum sancağına bağlı Liskavi nahiyesinin köylerinden biriydi. Nüfusu, 94 Hristiyan haneden oluşuyordu.[6]
Bari veya Bar köyü, 1835 Osmanlı nüfus defterine göre Erzurum eyaletine bağlı Tortum kazasının köylerinden biriydi. Köyde Müslüman nüfus ile Hristiyan nüfus bir arada yaşıyordu. Bu nüfus sayımda, 114'ü Müslüman ve 14'ü Hristiyan olmak üzere, 33 hanede 128 erke tespit edilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenice köyün toplam nüfusunun yaklaşık 256 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[7][8]
Bari köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde yazım hatasından dolayı "Yar" (یار) olarak geçer. Bu sırada köy Erzurum vilayetinin Tortum kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[9] 1940 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 434 kişiden oluşuyordu.[10] Bari veya Bar Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Yumaklı olarak değiştirilmiştir.[11] Yumaklı köyünün nüfusu 1965 genel nüfus sayımında 621 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 186 kişi okuma yazma biliyordu.[12]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Tortum Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[13]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahalle, Erzurum il merkezine 40 km, Tortum ilçe merkezine 15 km uzaklıktadır.[14] Mahalle, Tortum'un güneyinde olup, 
numaralı Artvin-Erzurum (Tortum-Yakutiye) devlet yoluna 3,4 km.lik bir köy yoluyla ulaşmaktadır.[15]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 219[1] |
| 2021 | 273[1] |
| 2020 | 324[1] |
| 2019 | 250[1] |
| 2018 | 227[1] |
| 2017 | 206[1] |
| 2016 | 211[1] |
| 2015 | 214[1] |
| 2014 | 271[1] |
| 2013 | 261[1] |
| 2012 | 200[2] |
| 2011 | 218[2] |
| 2010 | 205[2] |
| 2009 | 196[2] |
| 2008 | 254[2] |
| 2007 | 263[2] |
| 2000 | 308[2] |
| 1990 | 447[16] |
| 1985 | 536[17] |
| 1965 | 621[18] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Tortum Yumaklı Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Yumaklı alan". Yumaklı alan. 27 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ "Yumakli, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 24 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ "ბარი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt ISBN 0-9535878-3-5
- ^ a b Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 93. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ a b Yunus Özger, "XIX. Yüzyılda Tortum'un Nüfus Durumu", Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2006, Sayı: 2, s. 113-128
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 96. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 234.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1944, s. 251.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 615". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2023.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 263.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Yumaklı Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ "Yumaklı to D 950". Yumaklı to D 950. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.