Kapıkaya, Tortum
| Kapıkaya | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Kapıkaya Kapıkaya'nın Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Tortum |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 13,7 km² |
| Rakım | 2044 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 70 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25430 |
Kapıkaya, Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Kapıkaya'nın eski adı Keğik'tir.[5] Bu adı Gürcüce kaynaklarda Keiği (ქეიღი) olarak geçer.[6] Köyün bulunduğu tarihsel Tao bölgesini Osmanlıların Gürcülerden ele geçirmiş olmasına bakarak, bu yer adının Türkçeye Gürcüceden girdiği söylenebilir. Keğik kelimesi "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Kapıkaya olarak değiştirilmiştir.[7]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Tortum Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[8]
Kapıkaya'da bulunan ve harç kullanılmadan inşa edilmiş olan iki kale, (Kapıkaya kalesi) köyün çok eski yerleşme olduğunu göstermektedir. Kalenin Urarturlara ait olduğu iddia edilir.[9] Köyün 400 metre kuzeyinde yer alan kalenin (64×44 m) duvar kalınlığı 3 metreyi, yüksekliği 8 metreyi bulur. Kalenin 7 kulesi bulunuyordu. Diğer kale (48 × 41 m) köyün 2 km kuzeybatısında yer alır ve daha küçük bir yapıdır.[10]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahalle, Erzurum il merkezine 80 km, Tortum ilçe merkezine 27 km uzaklıktadır.[11] Mahalle, Tortum'un kuzeybatısında olup, 
numaralı Artvin-Erzurum (Uzundere-Tortum) devlet yoluna Alapınar, Esendurak ve Tortumkale mahalleleri üzerinden 18,5 km.lik bir köy yoluyla ulaşmaktadır.[12]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 70[1] |
| 2021 | 87[1] |
| 2020 | 115[1] |
| 2019 | 73[1] |
| 2018 | 77[1] |
| 2017 | 71[1] |
| 2016 | 79[1] |
| 2015 | 89[1] |
| 2014 | 101[1] |
| 2013 | 92[1] |
| 2012 | 94[2] |
| 2011 | 98[2] |
| 2010 | 98[2] |
| 2009 | 79[2] |
| 2008 | 105[2] |
| 2007 | 104[2] |
| 2000 | 138[2] |
| 1990 | 223[13] |
| 1985 | 272[14] |
| 1965 | 365[15] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Tortum Kapıkaya Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Erzurum Tortum'un Mahalleleri". AtlasBig. 1 Oca 1970. 27 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024.
- ^ "Kapikaya, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 24 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 304". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ "2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 177, ISBN 978-9941-9470-8-7". 17 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 485". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ Özgül, Oktay (10 Ocak 2015). "ERZURUM TORTUM'DA ÖNEMLİ BİR URARTU KALESİ: KAPIKAYA". Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 5 (09): 69-92. ISSN 1309-7660. 23 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 280-281, ISBN 9789941478178.
- ^ "Kapıkaya Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ "Kapıkaya to D 950". Kapıkaya to D 950. 28 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.