Yarbaşı, Oltu
| Yarbaşı | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Yarbaşı Yarbaşı'nın Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Oltu |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 2092 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 77 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25400 |
Yarbaşı, Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Yarbaşı köyünün eski adı Sananisi veya Sananesi'dir. Gürcüce bir yer adı olan Sananisi (სანანისი) veya Sananesi (სანანესი), özel ad olan Sanano'dan (სანანო) türemiş olup "Sanano'nun yurdu" anlamına gelir.[4] Bu yer adı Türkçeye Sananes / Senanes (سنانس) şeklinde girmiştir.[5]
Sananisi köyünün bulunduğu Tao, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biridir. Nitekim bu bölgeyi ve yerleşim Osmanlılar 16. yüzyılın ortalarında ele geçirmiştir. Sananesi Kalesi ve Sananesi Kilisesi olarak adlandırılan yapılar bu dönemden kalmış olmalıdır.[6]
Sananesi köyü, 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterine göre Çıldır Eyaleti'ne bağlı Oltu sancağının köylerinden biriydi. Söz konusu Müslim defterine göre köyde 14 hanede 42 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Sananesi köyünün toplam nüfusunun yaklaşık 84 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[7]
Sananesi köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesine göre, Erzurum vilayetinin Oltuz kazasının merkez nahiyesinin köylerinden biriydi.[5] 1940 genel nüfus sayımında "Senanis" adıyla aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 120 kişiden oluşuyordu.[8] Sananesi veya Senanis Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Yarbaşı olarak değiştirilmiştir.[9] 1965 nüfus sayımında eski adı "Sananis" şeklinde kaydedilmiş olan Yarbaşı köyünde 156 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde sadece 13 kişi okuma yazma biliyordu.[10]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Oltu Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[11]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahalle, Erzurum il merkezine 90 km, Oltu ilçe merkezine 30 km uzaklıktadır.[12] Mahalle, Oltu'nun güneybatısında olup, 
numaralı Erzurum—Ardahan (Tortum-Oltu) devlet yoluna, 5,7 km.'lik bir köy yoluyla bağlıdır.[13]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 77[1] |
| 2021 | 75[1] |
| 2020 | 83[1] |
| 2019 | 70[1] |
| 2018 | 72[1] |
| 2017 | 69[1] |
| 2016 | 75[1] |
| 2015 | 78[1] |
| 2014 | 82[1] |
| 2013 | 83[1] |
| 2012 | 75[2] |
| 2011 | 65[2] |
| 2010 | 79[2] |
| 2009 | 69[2] |
| 2008 | 75[2] |
| 2007 | 98[2] |
| 2000 | 126[2] |
| 1990 | 237[14] |
| 1985 | 181[15] |
| 1965 | 156[16] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Oltu Yarbaşı Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Yarbasi, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ Tao (თაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 797. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 224.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 203. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Tao (თაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 80. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 247.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 747". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2023.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 258.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Yarbaşı Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ "Google Maps detay". Google Maps. Erişim tarihi: 4 Ocak 2024.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.