Kayaaltı, Oltu
| Kayaaltı | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Kayaaltı Kayaaltı'nın Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Oltu |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1394 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 95 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25400 |
Kayaaltı, Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Kayaaltı köyünün Türkçe kaynaklardaki eski adı Anzav'dır. Nitekim 1574 tarihli Osmanlı tahrir defterinde ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Anzav (انزاو) biçiminde yazılmıştır.[4][5] Gürcüce kaynaklarda ise Andzavi (ანძავი) olarak geçer.[6]
Anzav köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcü yönetiminden ele geçirmiştir. Anzavi Kalesi ve kalenin içindeki kilise bu dönemden kalmıştır.[7][8]
Anzav köyü, 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre, "Kala-i Rabat-i Anzav" adıyla Oltu sancağının Anzav nahiyesine bağlı köylerden biri ve bu nahiyenin de merkeziydi. Köyün nüfusu, 5'i Hristiyan ve 2'si Müslüman olmak üzere 7 haneden oluşuyordu. Biri kalenin içinde, diğeri köyde bulunan ve yıkılmış olan iki kilise bu dönemden kalmış olmalıdır. Anzav nahiyesi, bazısı boşalmış olan 18 köyden oluşuyordu.[9]
Anzav, Osmanlı idaresinin askere alma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği 1835 yılında Oltu sancağının köylerinden biriydi. Köyde 10 hanede 31 erkek kaydedilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusunun yaklaşık 62 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[10]
Anzav köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. 1886 tarihli nüfus sayımında Rus idaresince "Yukarı Anzav / Anzov" (Верхний Анзовъ) adıyla kaydedilmiş olan köy Oltu sancağının Oltu kazasına bağlı Erük-Anzav nahiyesinin yedi köyünden biriydi. Köyde 33'ü erkek ve 32'si kadın olmak üzere 5 hanede 55 kişi yaşıyordu ve nüfusun tamamı Türklerden oluşuyordu.[11]
Anzav köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Erzurum vilayetinin Oltu kazasına bağlı merkez nahiyesinin köylerinden biriydi.[12] 1940 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 162 kişiden oluşuyordu.[13] Anzav "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Kayaaltı olarak değiştirilmiştir.[14] Nitekim Kayaaltı köyü büyük bir kayalığın dibinde kuruludur. 1965 nüfus sayımına göre Kayaaltı köyünde 278 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 94 kişi okuma yazma biliyordu.[15]
Kayaaltı köyünde, kale ve kale kilisenin dışında, bir köy kilisesi bulunuyordu. Bu kilise, bugünkü köy yerleşiminin 1,4 km kuzeydoğusunda, bir kaya üzerinde inşa edilmişti. Eski yazılı kaynaklardan bilinen kilise büyük ölçüde yıkılmıştır. Günümüze kalan duvarları 1 metre kadar yüksekliktedir. Kaba yontulmuş taşla inşa edilmiş olan Anzavi Kilisesi’nin duvarlarının kesme taşlarla kaplı olduğu kalıntılardan anlaşılmaktadır.[16]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Oltu Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[17]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahalle, Erzurum il merkezine 155 km, Oltu ilçe merkezine 35 km uzaklıktadır.[18] Mahalle, Oltu'nun kuzeybatısında olup, 
numaralı Ardahan-Muş (Göle-Oltu) devlet yoluna, Güryaprak ve Gökçedere mahalleleri üzerinden 26,2 km.'lik, 
numaralı Artvin- Kars (Yusufeli-Olur) devlet yoluna 10,3 km.'lik köy yollarıyla bağlıdır.[19]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 95[1] |
| 2021 | 101[1] |
| 2020 | 89[1] |
| 2019 | 85[1] |
| 2018 | 94[1] |
| 2017 | 77[1] |
| 2016 | 82[1] |
| 2015 | 77[1] |
| 2014 | 81[1] |
| 2013 | 74[1] |
| 2012 | 83[2] |
| 2011 | 80[2] |
| 2010 | 68[2] |
| 2009 | 77[2] |
| 2008 | 81[2] |
| 2007 | 80[2] |
| 2000 | 186[2] |
| 1990 | 219[20] |
| 1985 | 260[21] |
| 1965 | 278[22] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Oltu Kayaaltı Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 15 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Kayaalti XXX, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 76. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 224.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 597-598". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2023.
- ^ "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce), Paris, 1938, s. 76". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2023.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 59, ISBN 9789941478178.
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 76-77. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 81. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 752". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 235.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 247.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 335". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2022.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 259.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 243 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Kayaaltı Mahallesi". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ "Google Maps detay". Google Maps. Erişim tarihi: 4 Ocak 2024.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.