Toğrul Nerimanbeyov

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Toğrul Nerimanbeyov
Genel bilgiler
Doğum7 Ağustos 1930
Bakü, Azerbaycan SSC, Sovyetler Birliği
Ölüm2 Haziran 2013
Paris, Fransa
Defin yeriPassy Mezarlığı
UyrukAzerbaycanlı
AlanıResim
Sanat eğitimiVilnius Sanat Akademisi
Ödüller
SSCB Halk Sanatçısı
Azerbaycan SSC Halk Sanatçısı
"İstiglal" Nişanı
"Onur" Nişanı
Kızıl Bayrak İşçi Nişanı
İmzası

Toğrul Ferman oğlu Nerimanbeyov (7 Ağustos 1930, Bakü, Azerbaycan SSCB, SSCB – 2 Haziran 2013, 15. Paris Bölgesi, Fransa) Azerbaycanlı ressam, SSCB ve Azerbaycan SSCB Devlet Ödüllerinin sahibi, SSCB ve Azerbaycan halk ressamı.[1]

Onun eserleri Fransa'da "Fransız Galerisi," Almanya'da "Modern Sanat Müzesi" (Köln), "Sanat Müzesi" (Hagen), Polonya'da "Modern Sanat Müzesi" (Varşova), ABD'de "Ulusal Havacılık Müzesi" (Washington), Macaristan'da "Modern Ulusal Sanat Müzesi" (Budapeşte), Bulgaristan'da "Modern Ulusal Sanat Müzesi" (Sofya), Rusya'da "Rus Ulusal Müzesi" (St. Petersburg), "Tretyakov Galerisi" (Moskova), "Doğu Halkları Müzesi" (Moskova), "Besteci Glinka Müzesi" (Moskova) gibi çeşitli ülkelerin müze ve galerilerinde sergilenmektedir.

Toğrul Nerimanbeyov, "Fransa Çağdaş Sanat Ansiklopedisi"nde kendisi hakkında bilgi bulunan tek Azerbaycanlı sanatçıdır. Bu kitapta dünyaca ünlü sanatçıların yanında onun da adı yazılıyor.

Başarılı bir sanatçı olmasının yanı sıra aynı zamanda vokalist ve şairdi. Toğrul Nerimanbeyov, başta İtalyan bestecilerin eserleri olmak üzere klasik operalardan aryalar seslendirmiştir. Sanatçı, 1996 yılında Bakü'deki "Kirha" konser salonunda, 1998 yılında Azerbaycan Devlet Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu'nda ve 2000 yılında Bologna'daki (İtalya) "Oratoria di San Rosso" salonunda büyük konserler verdi.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Toğrul Ferman oğlu Nerimanbeyov 7 Ağustos 1930'da Bakü'de doğdu. Şuşalı avukat olan dedesi Emirbey Nerimanbeyov, Çar II. Nikolay döneminde göç etmiştir. Kiev'de ders verdi. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra Azerbaycan'a döndü ve Bakü'de vali olarak çalıştı.[2] Babası Farman Nerimanbeyov, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin yurt dışına eğitim için gönderdiği 40 öğrenciden biriydi. Toulouse Üniversitesi'nden elektrik mühendisliği diplomasıyla mezun oldu. Fransa'da yaşarken Irma Lya Rude adında bir terzi ile evlendi. Toğrul'un kardeşi Vidadi burada doğdu.[3] 1929 yılında eşi İrma Lya Rude ve oğlu Vidadi ile birlikte Bakü'ye dönen Farman Nerimanbeyov, öğrenci arkadaşı Elektrifikasyon Bakanı İslamzade'nin yardımıyla Mingeçevir HES'te işe girdi. Toğrul Nerimanbeyov burada doğdu. 1930 yılının sonlarında Ferman Nerimanbeyov da Avrupa'da eğitim gören diğer Azerbaycanlılar gibi baskılara maruz kaldı ve Sibirya'nın Mariinsky kentine sürgüne gönderildi. Daha sonra annesi de tutuklanarak sürgüne gönderildi. Toğrul Nerimanbeyov bir süre annesiyle birlikte cezaevinde yaşıyor. Daha sonra okula başlıyor ve zor şartlarda eğitim görüyor, sabah derse gidiyor, akşam cezaevine dönüyor. 1941'de Fransa, Almanya tarafından işgal edildiğinde, İrma Hanım Fransız vatandaşlığından vazgeçmesi, aksi takdirde sürgüne gönderilecekti, ancak vatandaşlığından vazgeçmedi ve önce Kostanay'a, ardından Semerkant'a gönderildi. Anne ve babaları cezaevindeyken Toğrul ve erkek kardeşine Polonyalı dadıları Anna Andreyevna bakıyor. Daha sonra Nerimanbeyov dadısının portresini çizdi ve tabloya "Anne" adını verdi.[4]

Toğrul Nerimanbeyov eşi ve oğluyla birlikte

1946 yılında Toğrul Nerimanbeyov, Azim Azimzadeh'in adını taşıyan Azerbaycan Devlet Sanat Okulu'na girdi. 1950'den beri Litvanya Sanat Enstitüsü Anıtsal ve Şövale Resim Fakültesi'nde eğitim gördü. 1955 yılında buradan mezun oldu. Aynı zamanda Vilnius Konservatuvarı'nda klasik vokal çalışmalarına başladı.[5] Togrul, öğrencilik yıllarında annesiyle Semerkant'ta görüşüyor. 1961 yılında Toğrul'un annesi beraat ederek Bakü'ye döndü. Bir süre sonra af ilan edilen babası Farman bey Nerimanbeyov da Sibirya sürgününden memleketi Azerbaycan'a döndü.[6]

1980'li yıllardan sonra Toğrul Nerimanbeyov birçok ülkede yaşadı. Sanatçı daha önce Bakü'den Moskova'ya gitmiş, burada bir süre yaşadıktan sonra ABD'nin Massachusetts eyaletinin Boston kentine davet edilmiş ve burada kişisel sergiler açmıştı. 1992 yılında Lüksemburg şehrine taşındı. 1992-1993 yıllarında sanat hayatına burada devam etti. Burada sergileri çeşitli salonlarda gerçekleşiyor. 1993 yılında Lüksemburg'dan Paris'e taşınıyor. Kısa sürede buradaki hayatına uyum sağlayan sanatçı için Fransa'yı özel kılan sebep ise annesi Irma'nın aslen Fransız olmasıydı. Paris'te yaşadığı dönem sanatçının yaratıcılığının en verimli dönemlerinden biri olarak kabul edilir.[5][7]

Aile hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Toğrul Nerimanbeyov iki kez evlendi. İlk eşi 1922 doğumlu heykeltıraş Elmira Hüseynova'dır.[8] Toğrul Nerimanbeyov'un bu evliliğinden Esmer adında bir kızı oldu. Elmira Hüseynova 23 Ocak 1995'te vefat etti. Seçkin sanatçı daha sonra müzisyen Sevil Necefzade ile ikinci kez evlendi. Bu evlilikten sanatçının bir oğlu dünyaya geldi: Fransua Nerimanbeyov. Oğlu Fransua babasının yoluna devam ediyor ve resimle uğraşıyor.[9]

Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Sanatçının çalışmaları soyutlama ve figürasyon tarzına aittir. Manzara, portre, anıtsal resim, illüstrasyon ve tiyatro resmi gibi çeşitli alanlardaki çalışmaları, tematik ve tür çeşitliliğinin yanı sıra benzersiz bir tarzla karakterize edildi. Onun bireysel tarzını tanımlayan temel özellikler, dekoratif Azerbaycan sanatının renk uyumu ve modern dünya sanatının yeni yönleriyle yakından ilişkiliydi.[10]

Sovyetler Birliği zamanında, sanatçının çalışmalarını inceleyen sanat eleştirmenleri her zaman Toğrul Nerimanbeyov'u “yenilikçi” olarak adlandırdılar.

Toğrul Nerimanbeyov çalışmalarına 1950'li yıllarda başladı. Bu konuda şöyle söylüyor:[9]

Toğrul Nerimanbeyov çalışmalarına yeni başladığında bazı eserlerinde Avrupa ve Rus sanatından etkilenmişti. Gözleri geleneksel çizimlere alışkın olan Azerbaycanlı sanatseverler, sanatçının farklı sanat tarzını hoş karşılamadı.[11]

Ressam, 1950 yılında "Türkiye'nin Sokağı" adlı eseriyle Azerbaycan Devlet Resim Sergisi'ne katılır. Daha sonra 1953'te kardeşi Vidadi Nerimanbeyov'u resmederek "Kardeşimin Portresi" ve "Venus Geceleri" gibi eserleri ortaya çıkarır. En başarılı tablolarından biri olan "Yayladan Dönüş" eserini 1954'te tamamlar. Nerimanbeyov'un 1955 yılında tamamladığı Litvanya Güzel Sanatlar Üniversitesi'nde resim fakültesinden mezuniyet tezi olan "Baltık Denizi Balıkçıları" eseri, ressamın erken dönem eserleri arasında en değerli tablolardan biridir.[12]

1955'te memleketi Azerbaycan'a döner. Bu dönemde Azerbaycan'da yaşayan ressamların hayata ve sanata bakışlarında farklılıklar vardır. Nerimanbeyov, kendini her zaman farklı akımlarda ve farklı alanlarda denemiştir. Manzara, portre ve natürmort başta olmak üzere resmin çeşitli alanlarında birçok başarılı esere imza attı.[12]

Ressam, ilk manzara ve natürmort eserlerinde "sert üslup" sanatından etkilenmiştir. Bu alandaki ilk eserleri arasında "Bakı'da Bahçe (Kapı Önü)" (1955), "Bayıl Manzarası" (1955), "Bakı Günorta Vakti" (1956) tabloları bulunmaktadır. 1963'te çektiği "Ağaçlar ve Kayalar" eseri, manzara eserleri arasında bu tarzda çekilen ilk tablolarındandır. Bu yöndeki ilk natürmort eserleri ise "Meyveler", "Kabaklı Natürmort", "Narlar ve Armutlar" eserleridir.[13]

Nerimanbeyov'un ilk başarılı eserlerinden biri olan "Hazarda Şafak" (1957), romantik bir üslupta çekilmiştir. Cesur petrol işçilerinden bahseden "Fırtınadan da Güçlü" (1960), "Xoşbəxtlik" (1961), "Sevinc" (1963) gibi tablolarında dramatizm ve ressamın felsefi düşünceleri dikkat çeker, aynı zamanda Nazi hapishanesinin zor şartlarını tasvir ettiği "Hayat için" (1963) tablosunda da aynı unsurları bulundurur.[14]

Nerimanbeyov, 1961'de Polonya seyahati sırasında çektiği "Polonya Genç Kızı Portresi", "Görüş", "Kafede", "Krakow", "Polonya Sirki" gibi eserlerinde ülkede gelişen şehirleri, insanların hayatını, manevi dünyasını, aşk içinde yaşayan sevgilileri ve kafelerde dinlenen gençleri tasvir etmiştir. Ressam, yaratıcılığının erken dönemlerinde dikkat çeken portreler de yapmıştır. Bu dönemdeki "Türk Şairi Nazım Hikmet" (1960), "Sürücü Memmedağa" (1960), "Şair Rasul Rza" (1964), "Sanatçı Bülbül" (1964), "Şair Bahtiyar Vahabzade" (1965) gibi portre tabloları, yağlı boya üzerine çektiği "Sigara İçen Settar Behlulzade" (1961) ve "Ressamın Portresi" (1962) tabloları, ressamın değerli portre eserleri arasında yer alır.[14]

Nerimanbeyov 1963 yılında yaptığı "Anne" tablosunda, annesi ve babası sürgündeyken kendisine ve erkek kardeşine bakan Polonyalı Anna Andreyevna'yı resmetmişti.[4]

1960-1980'ler[değiştir | kaynağı değiştir]

1960-1980 yılları, Nerimanbeyov'un sanatta ustalık dönemiydi. Bu yıllar, Sovyetler Birliği'nde ressamlığın gelişme dönemi olarak kabul edilirdi. 1960'ların ikinci yarısı aynı zamanda yeni sanat akımlarının ortaya çıktığı yıllar olarak da değerlendirilir. Bu dönemde sanat arayışlarına cesaretle devam eden Nerimanbeyov, bu döneme ait eserlerinde özellikle manzara ve natürmortlarında Azerbaycan toprağının bereketini yansıtmıştır. Yakın arkadaşı, Azerbaycan'ın diğer ünlü ressamı Settar Behlulzade ile Azerbaycan'ın çeşitli bölgelerini gezmiş, bu seyahatlerin sonucunda "Göyçay bahçelerinde" (1965), "Bolluk" (1968), "Bereket" (1968) ve diğer eserlerini ortaya koymuştur. Nerimanbeyov, manzara eserlerinde daha çok doğduğu şehir olan Bakü'yü tasvir etmiştir. Sanatının orta dönemlerinde keten üzerine yağlı boya tekniği ile "Eski Bakü" (1964), "Bakü'de bahar" (1964), "Bakw" (1965), "Bakü'de rüzgarlı gün" (1977) tablolarını yapmıştır. Nerimanbeyov'un Bakü'ye, şehrin tarihine ve mimarisine olan bağlılığı, ressamın tablolarında daha çok eski şehir manzaralarının betimlenmesi biçiminde kendini gösterdi.[15]

Nerimanbeyov'un tematik eserlerinde bolluk ve iyi yaşam ideallerinin öne çıktığını görmekteyiz. O, vatanı Azerbaycan'ı, halkın yaşam tarzını, günlük hayatını, gelenek ve göreneklerini tasvir ettiği birçok eser ortaya koymuştur. Ressamın halk hayatından etkilendiği bayramlar konusundaki eserlerinde "Buzovna köyünde bayram" (1965), "Festival" (1982), pazar konusunda ise "Bakü çevresi pazar" (1968), "Bakü'de pazar" (1974), "Şeki pazarı" (1976) ve "Sonbahar pazarı" (1976) eserlerinde Doğu pazarının sesli ve renkli atmosferi tasvir edilmiştir.[16]

Nerimanbeyov, sanatının bu döneminde portre eserlerine de büyük önem vermiştir. Ressamın portrelerinin en önemli özelliği, çektiği insanlarla öncelikle uzun bir süre dostluk kurması, onları tanıdıktan sonra iç dünyalarını, fikir ve düşüncelerini çeşitli çizgi ve renklerle tasvir etmesidir.[17]

Ressam, 1960-80'li yıllarda Azerbaycanlı yazarlar, şairler ve ressamları tasvir ettiği "Şair Fikret Koca" (1966), "Yazıçı Anar" (1968), "Besteci Emin Sabitoğlu" (1977), "Müzisyen Yavər Kelenterli" (1977) ve "Gürcü ressamı Niko Pirosmani" (1966) gibi portreler çizdi. Toğrul'un kendi annesini, Fransız kökenli kadın Irma Lya Rudeni'yi tasvir ettiği "Annemin portresi" (1981) eseri de ressamın yaratıcılığında önemli bir yer tutar. Ressamın kendi portresini tasvir ettiği "Avtoportre" (1976) eserinde sanat arayışlarının izleri görülebilir.[18]

Bu dönemde Nerimanbeyov, çocuk portreleri de çekti. Bu konudaki başarılı eserleri arasında "Genc rəssam" (1965), "Tomik" (1969), "Günel" (1972), "Aysel" (1974), "Günay" (1975) gibi eserler bulunmaktadır. Kızını tasvir ettiği "Yatmış Esmer" (1964) ve "Kız və natürmort" (1968) kompozisyonlarında küçük kız, doğanın kucağında, gül, çiçek ve nar ağacının altında tasvir edilmiştir.[19]

Nerimanbeyov'un kendisi de profesyonel bir müzisyen olduğu için her zaman müzik temalı eserler yaratmıştır. Sanatsal kişiliği, şüphesiz ki, eserlerine kendi yansımıştır. Tablolarındaki ustalık, ince doğasından ve sanatsal hassasiyetinden kaynaklanır. "Ohuyan aşık", "Müzisyenler", "Aşık Penah", "Şarkı" ve diğer eserleri, ressamın bu dönemde yarattığı müzik temalı eserlerindendir. 1965 yılında Azerbaycan halk müziği olan Muğam'a adanmış "Muğam" kompozisyonu, ressamın sanat hayatında önemli bir yere sahiptir. Bu eser, Azerbaycan Resim Sanatının şah eserleri arasında sayıldığı gibi ressamın en ünlü tablolarındandır.[20]

Modern Azerbaycan ressamlığı içinde kendine özgü bir tarz oluşturmaya çalışan Nerimanbeyov, Doğu halk hikâyelerinden, efsanelerinden ve masallarından etkilenerek dizi halinde tablolar yapmaya başlar. 1969'da "Bereket" kompozisyonuyla Sovyet ideolojisinin hüküm sürdüğü bir dönemde, ressam bu anlamlı konuyu yenilikçi bir tarzda çeker. Yaptığı seyahatler, ressamın eski ve modern dönemlerin büyük ressamlarının yaratıcılığıyla tanışması, dünyanın en ünlü şehirlerini ve müzelerini ziyaret etmesi, diğer halkların adet ve gelenekleriyle tanışması, sıradan insanlarla iletişim kurma imkanı sağladı.[21] Nerimanbeyov, 1971'de Hindistan'a yaptığı sanat gezisinden sonra 1972'den itibaren bu ülke hakkında dizi halinde eserler yapmıştır. "Delhi'de yürüyüş", "Hindistan'da pazar", "Mahatma Gandi", "Anne ve Çocuk", "Dilek ağacı", "Yel değirmeni olan çocuk", "Bengal köyünde sabah", "Bombey anıları" ve diğer eserlerinde ressam, farklı kültürlere ev sahipliği yapan Hindistan'ı, misafirperver insanlarını, zengin doğasını ve günlük yaşamını tasvir etmiştir.[22]

Nerimanbeyov, "Hindistan" serisiyle birlikte seyahatleri sonucunda "Şehrin Görüntüleri" kompozisyonunda birçok manzara eseri üzerinde çalıştı. Bu eserler arasında Semerkant (Özbekistan), Vilnius (Litvanya), Moskova (Rusya), Havana (Küba) ve Almanya şehirlerinin tasvirleri bulunmaktadır.[22]

Toğrul Nerimanbeyov, 1970'li yılların ikinci yarısında duvar resimleri yapmaya başladı. 1975-1978 yıllarında Azerbaycan Devlet Kukla Tiyatrosu'nun lobisinde halk masallarının motiflerinden yola çıkarak "Masal Dünyası" adlı muhteşem bir duvar resmi yaptı. Bu eser sanatçının duvar resmi sanatına ilk adımı ve ilk başarılı eseridir. 1978 yılında Nerimanbeyov büyük bir projeyi daha tamamladı. Böylece Bakü'deki "Moskva" otelinin lobisinin duvarlarına "Aşıkların Şarkısı" adlı bir tablo yaratır. Duvar resimleri, sanatçının resimleri gibi, ulusal folklordan ilham alan değerli sanat eserleridir. Bundan sonra Toğrul Nerimanbeyov, tiyatro dekorasyonunun yanı sıra sahne ekipmanlarını da hazırlamaya başladı. Azerbaycanlı ünlü besteci Fikret Emirov'la birlikte "Sevil" (1979) operası, "Nesimi" (1979) ve "Binbir Gece" (1980) baleleri üzerinde çalışan Nerimanbeyov, parlak renkler açısından çok güzel dekoratif kompozisyonlar yarattı. Ayrıca Faraj Garayev'in "Gobustan'ın Gölgeleri" (1969) ve Kara Karayev'in "Yedi Güzel" (1972) balelerinin sahne dekorasyonlarının eskizlerini çizdi.[20]

Toğrul Nerimanbeyov, "Azerbaycan halk destanları" için kompozisyonlar ve illüstrasyonlar, Azerbaycanlı şair Resul Rıza'nın "Zaman varken" şiir koleksiyonunu, yazar Anar'ın "Dade Korkut" kitabı ve filmi için kompozisyonlar ve illüstrasyonlar hazırladı. Türk halkının ortak geçmişine ait hikâyelerin anlatıldığı aynı isimli kitap için hazırlanan illüstrasyonlar "Dede Korkut", Azerbaycan sanatının en değerli örnekleri arasında yer alıyor. Bu kitap Sovyet döneminde Rusya'nın başkenti Moskova'da "Detskaya izdatelstva" (Çocuk Yayınevi) tarafından basılmıştır.[20]

Sergileri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • 1989 yılında Boston'un ünlü sergi salonlarından birinde açılan kişisel resim sergisinde 70'in üzerinde resim ve grafik eseri sergilendi.[23] Buradaki eserlerde sanatseverler, "Gitarist Schehels", "Genç Besteci Romeo Meloni", "Amerikalı Kadın" ve diğerleri gibi tanıdık yüzler gördü. Daha sonra New York'ta düzenlenen sergide 70'in üzerinde resim ve grafik çalışması izleyicilerin beğenisine sunuldu.[24]
  • 1992-1993 yıllarında Lüksemburg'daki "Continental" oteli ve "Chateau Burkslenkr" sergi salonunda kişisel sanat sergileri düzenlendi.[25] Sanatçının bu kişisel resim sergileri, Boston ve New York sergileri gibi, Amerika Birleşik Devletleri'nde de geniş izleyici kitlesi çekmiş ve büyük ses getirmişti. Her iki sergiye de o dönemde Kırgızistan'ın Lüksemburg Büyükelçisi olan ünlü yazar Cengiz Aytmatov katılmış ve Lüksemburg dergilerinden birine verdiği röportajda Togrul Nerimanbeyov'un sanatını çok takdir etmişti:"Toğrul renklere duygu katan, insanı yaşamaya ikna eden bir sanatçıdır. Sergide sergilenen eserleri, özellikle de "Cengiz Aytmatov'un oğlu Eldar'la" tablosunu görünce bunu daha da derinden hissettim."[26]
  • 1993-1998 yıllarında Fransa'da birçok kişisel sergi açıldı. 1998 yılında Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin 80. kuruluş yıldönümü şerefine Paris'teki Conven de Cordeliers sergi salonunda büyük bir kişisel sergi düzenlendi. Sergide "Eski Bakü", "Sigara içen Sattar Bahlulzade", "Müzisyen Azerbaycan", "Gece Çay Evi", "Çay Evinde Sabah", "Doğu Çarşısı", "Sevil Eski Şehirde", "Cennet Bahçesi", yanı sıra Paris'te yaptığı "Paris Hakkında", "Saint Michel", "Notre Dame", "Notre Dame'lı Kız", "Paris Caddesi", "Mormart", "Paris çiçekleri", "Notre Dame Katedrali", "Irma Lea Rude'un Portresi" vb. eserler dikkat çekti.[27] Bu sergide Princeton Üniversitesi profesörü Bernd R. Seizinger, Sorbonne Üniversitesi profesörü, koleksiyoncu René Gere, araştırmacı Kleopatra Pavlidou gibi ünlü kişiler Togrul Nerimanbeyov'un sanatına sempatilerini ve olumlu görüşlerini dile getirdiler. Bernd R. Seizinger, Boston'da Togrul Nerimanbeyov'un adını taşıyan bir sergi salonu-müze açtı.[28]

Opera sanatçısı olarak[değiştir | kaynağı değiştir]

Başarılı bir sanatçı olmasının yanı sıra aynı zamanda vokalist ve şairdi. Toğrul Nerimanbeyov, başta İtalyan bestecilerin eserleri olmak üzere klasik operalardan aryalar seslendirdi. Sanatçı bu yeteneği hakkında şunları söylüyor:

Toğrul Nerimanbeyov'un mezarı

Toğrul Nerimanbeyov, Vilnius Konservatuvarı'nda klasik vokal eğitimi alırken Vilnius'taki (Litvanya) Sanat Üniversitesi'nde de sanat eğitimi alıyordu. Bakü'ye her gelişinde Azerbaycan Devlet Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu'nda pratik yapardı. Bazen evde pratik yapıyordu ve konservatuvar eğitimi almış bir müzisyen olduğu için eşi Savil ona piyanoda eşlik ediyordu.[29]

Sanatçı, 1996 yılında Bakü'deki "Kirha" konser salonunda, 1998 yılında Azerbaycan Devlet Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu'nda ve 2000 yılında Bologna'daki (İtalya) "Oratoria di San Rosso" salonunda büyük konserler verdi. Nerimanbeyov, 1999 yılında İtalya'da özel öğretmenlerden profesyonel müzik eğitimi aldı. 2000 yılından bu yana Azerbaycan Devlet Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu'nun solisti olmuştur.

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

2 Haziran 2013'te Paris'teki bir hastanede öldü.[30] Paris'in merkezindeki Passy Mezarlığı'da[31] defin edildi.[32]

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Azerbaycan SSC Halk Sanatçısı — 7 Temmuz 1967
  • Azerbaycan SSC Devlet Ödülü — 1974 [33]
  • SSCB Devlet Ödülü — 1980
  • Kızıl Bayrak İşçi Nişanı — 1980
  • SSCB Halk Sanatçısı - 22 Haziran 1989
  • "İstiklal" Nişanı — 5 Ağustos 2000[34]

Filmografi[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Toğrul Nerimanbeyov (film, 1966) - (belgesel televizyon filmi)
  • Gobustan (film, 1967)
  • Eller ve Renkler (film, 1974)
  • Dante'nin Jübile'si (film, 1978) - aktör (sinema film)
  • Renklerin Melodisi (film, 1981)
  • Merhaba Zeynep! (film, 1982) - (kısa belgesel-sanatsal televizyon filmi-konser)
  • Yedi Güzeller (film, 1982) - kostüm tasarımcısı
  • Toğrul (film, 2011)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdlərinin verilməsi haqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24 iyun 2009-cu il tarixli, 345 nömrəli Sərəncamı 19 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Azerice)
  2. ^ Muğallı 2015, s. 33.
  3. ^ "Работы художника Тогрула Нариманбекова". 20 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ a b Səməd 2011, s. 54.
  5. ^ a b Səməd 2011, s. 9.
  6. ^ Muğallı 2015, s. 36.
  7. ^ Muğallı 2015, s. 37.
  8. ^ "İncə Sənət: Bir heykəltəraş barədə..." [Fine Art: On a sculptor ...] (Azerice). Baku, Azerbaijan: Yeni Avaz. 13 Şubat 2017. 11 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2017. 
  9. ^ a b "Toğrul Nərimanbəyov". 525.az. 12 Haziran 2013. 31 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2023. 
  10. ^ ADRQ 2017, s. 53.
  11. ^ Muğallı 2015, s. 39.
  12. ^ a b Muğallı 2015, s. 53-54.
  13. ^ Səməd 2011, s. 11.
  14. ^ a b Azərbaycan Sover Ensiklopediyası 1979, s. 225.
  15. ^ Səməd 1984, s. 8.
  16. ^ Abdullayeva 2013, s. 22.
  17. ^ Abdullayeva 2013, s. 23.
  18. ^ Abdullayeva 2013, s. 25.
  19. ^ Möhbəddin 1984, s. 19-20.
  20. ^ a b c Muğallı 2015, s. 44.
  21. ^ Abdullayeva 2013, s. 21.
  22. ^ a b Muğallı 2015, s. 43.
  23. ^ Möhbəddin 2011, s. 48.
  24. ^ Muğallı 2015, s. 45.
  25. ^ Möhbəddin 2011, s. 49.
  26. ^ Muğallı 2015, s. 46.
  27. ^ Möhbəddin 2011, s. 50.
  28. ^ Muğallı 2015, s. 47.
  29. ^ "Azərbaycan rəssamı Toğrul Nərimanbəyov". Erişim tarihi: 17 Mayıs 2014. [ölü/kırık bağlantı]
  30. ^ "Toğrul Nərimanbəyovun nəşini vətəninə gətirməyə qoymurlar — Qalmaqal". 22 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2013. 
  31. ^ "Əbülfəs Qarayev Toğrul Nərimanbəyovun məzarını ziyarət etdi". 21 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2013. 
  32. ^ "Toğrul Nərimanbəyov vəfat edib" [Togrul Narimanbekov died]. BBC Azeri Service News. 8 Haziran 2013. 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. 
  33. ^ Ədəbiyyat, incəsənət və arxitektura sahəsində 1974-cü il Azərbaycan SSR Dövlət mükafatlarının verilməsi haqqında Azərbaycan KP MK-nın və Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 1974-cü il tarixli Qərarı 16 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. — anl.az saytı
  34. ^ ""T. F. Nərimanbəyovun "İstiqlal" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 5 avqust 2000-ci il tarixli, 381 nömrəli Sərəncamı". 3 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2020. 

Kaynak[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Abdullayeva E. (2013). Toğrul Nərimanbəyov. Bakü: Şərq-Qərb nəşriyyatı. 
  • Nurəddin Həbibov (1992). Azərbaycan İncəsənəti. Bakü. 
  • Möhbəddin Səməd (1984). Toğrul Nərimanbəyov Qrafik rəngarlıq. Bakü. 
  • Möhbəddin Səməd (2011). Toğrul Nərimanbəyov, Şux rənglərin təranəsi. 
  • Vagif Muğallı (2015). TUĞRUL NERİMANBEYOV’UN AZERBAYCAN RESİM SANATI İÇİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ. Ankara: T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ SANAT TARİHİ ANABİLİM DALI. 
  • Bown, Matthew Cullerne; Taylor, Brandon (1993). Art of the Soviets: painting, sculpture, and architecture in a one-party state, 1917-1992. Manchester University Press ND. ss. 152-. ISBN 978-0-7190-3735-1. Erişim tarihi: 28 Nisan 2011. The 'decorativism' denounced in the late 1940s broke out again all over the place, exemplified in the work of the Azeri painter, Togrul Narimanbekov. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Toğrul Nerimanbeyov hakkında 3 No'lu "ASAN hizmet" merkezinin k17m1 gönüllü grubunun tanıtımı

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Toğrul_Nerimanbeyov&oldid=32097022" sayfasından alınmıştır